Οι ασθενείς που πάσχουν από ψωριασική αρθρίτιδα αντιμετωπίζουν σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής και την καθημερινότητά τους. Μιλώντας στο liberal.health.gr, ο ρευματολόγος κ. Δήμος Κ. Πατρίκος, Δ/ντης Ρευματολογικής Κλινικής στο Νοσοκομείο «Μετροπόλιταν», δίνει πολύτιμες συμβουλές στους ασθενείς.
Συνέντευξη στη Γιάννα Σουλάκη
Γιατρέ, η ψωριασική αρθρίτιδα γνωρίζουμε ότι είναι ένα φλεγμονώδες νόσημα με έντονα πολλές φορές συμπτώματα και κυρίως πόνους στις αρθρώσεις, κάτι που επιβαρύνει ιδιαιτέρως τη ζωή και την καθημερινότητα των ασθενών. Εξηγείστε μας, γιατί συμβαίνει αυτό;
Η ψωριασική αρθρίτιδα είναι φλεγμονώδες, καταστροφικό για τις αρθρώσεις νόσημα. Η φλεγμονή που προκαλεί πόνο, δυσκαμψία, μειωμένη κινητικότητα στις αρθρώσεις, αλλά και λόγω η καταστροφής τους –που έχει σαν συνέπεια την ανικανότητα– επιβαρύνει ιδιαίτερα την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητα των ασθενών τόσο στον εργασιακό χώρο, όσο και στις οικιακές υποχρεώσεις και την κοινωνική συμμετοχή, επηρεάζοντας παράλληλα και τον συναισθηματικό - ψυχικό τομέα.
Ποια συμπτώματα ταλαιπωρούν περισσότερο τους ασθενείς με ψωριασική αρθρίτιδα. Τα δερματικά ή τα προβλήματα από τις αρθρώσεις;
Οι ασθενείς που πάσχουν από ΨΑ ταλαιπωρούνται τόσο από το εξάνθημα –κυρίως αισθητικοί λόγοι, αλλά και επαγγελματικοί, κοινωνικοί (πχ σερβιτόρος με ψωρίαση στα χέρια, ποιος δίνει εύκολα χειραψία σε ένα χέρι γεμάτο ψωριασικό εξάνθημα;)– αλλά και από τις αρθρώσεις, που τους περιορίζουν τις δραστηριότητες λόγω των προαναφερθέντων συμπτωμάτων της φλεγμονής και της παραμόρφωσης - καταστροφής τους.
Τα κύρια συμπτώματα λοιπόν είναι πόνος δυσκαμψία, δυσλειτουργία των αρθρώσεων.
Ποιοι παράγοντες ευθύνονται για την επιβάρυνση στην καθημερινότητα των ασθενών; Υπάρχουν αιτίες που κατά περιόδους συντελούν στην έξαρση των συμπτωμάτων;
Η νόσος αυτή καθεαυτή χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις. Οι παράγοντες που μπορεί να ευθύνονται για επιβάρυνση της καθημερινότητας είναι:
- οπωσδήποτε η ψυχολογία του ασθενούς (έχει παρατηρηθεί αύξηση της ενεργότητας της νόσου σε περιόδους έντονου stress)
- η μη τήρηση των οδηγιών του γιατρού,
- η έντονη καταπόνηση προσβεβλημένων αρθρώσεων,
- η κακή συμμόρφωση στη θεραπεία (μεγάλο και διαπιστωμένο πρόβλημα σε ασθενείς με χρόνια νοσήματα).
Υπάρχει διαφοροποίηση στην ένταση των συμπτωμάτων από ασθενή σε ασθενή και αν ναι, πού μπορεί να οφείλεται κάτι τέτοιο;
Βεβαίως, ο κάθε ασθενής αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση και αυτό εξαρτάται τόσο από τη βαρύτητα της νόσου (άλλος ο ασθενής με 4 προσβεβλημένες αρθρώσεις και άλλος με 18), όσο και από τη θέση των προσβεβλημένων αρθρώσεων (άλλο να έχεις προσβεβλημένη μια άρθρωση στο μικρό δαχτυλάκι κι άλλο ένα γόνατο, ένα ισχίο ή μια ποδοκνημική (αστράγαλο).
Επίσης, εκτός από τους επιβαρυντικούς παράγοντες που προαναφέρθηκαν (συμμόρφωση στη θεραπεία, σωστή και στενή ιατρική παρακολούθηση και ψυχισμός του ασθενή), σημαντικό ρόλο παίζει και η εργασία του κάθε ασθενούς, π.χ. ένας χειρώνακτας ή οικοδόμος θα έχει διαφορετικά συμπτώματα από ένα υπάλληλο γραφείου ή συνταξιούχο.
Αναφέρεται συχνά ότι η ψωρίαση είναι αυτοάνοσο νόσημα. Ισχύει κάτι τέτοιο και πόσο σημαντικός είναι ο ψυχολογικός παράγοντας, στην εμφάνιση ή τις εξάρσεις της νόσου;
Καθαρά αυτοάνοσο νόσημα δεν θα το έλεγε εύκολα κανείς, αφού τουλάχιστον μέχρι σήμερα δεν υπάρχουν γνωστά αυτοαντισώματα που να σχετίζονται με τη νόσο. Ίσως σχετιζόμενο με το ανοσολογικό σύστημα νόσημα να είναι πιο σωστό. Ο ψυχολογικός παράγοντας, όπως προαναφέρθηκε, παίζει σημαντικό ρόλο κυρίως στις εξάρσεις της νόσου.
Μπορεί ένας ασθενής με ψωριασική αρθρίτιδα να αποκτήσει πολύ σοβαρά κινητικά προβλήματα;
Βεβαίως, είναι πράγματι καταστροφική νόσος μερικές φορές και παρά τη θεραπεία. Ιδιαίτερα αν έχουν προσβληθεί κύριες αρθρώσεις που συμβάλουν στην κίνηση (γόνατα, ποδοκνημικές ισχία, σπονδυλική στήλη).
Υπάρχουν τρόποι να αποφύγει ο ασθενής μια τέτοια σοβαρή κατάληξη και ποιοι είναι αυτοί;
Ο μόνος τρόπος για να προλάβει ο ασθενής μια σοβαρή κατάληξη είναι η έγκαιρη διάγνωση και επιθετική θεραπεία του νοσήματος, τόσο του δερματικού όσο και του ρευματικού. Έτσι η έγκαιρη διάγνωση της εξανθηματικής νόσου (που στο μεγαλύτερο ποσοστό προηγείται της εμφάνισης της αρθρικής νόσου) από τον δερματολόγο αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο. Κατόπιν ο δερματολόγος θα πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος, ώστε με σωστές ερωτήσεις να ανιχνεύσει αν ο ασθενής του έχει προσβολή των αρθρώσεων ή της σπονδυλικής στήλης και να τον κατευθύνει στον ρευματολόγο, που είναι ο μόνος ειδικός για τη διαχείριση της αρθρικής νόσου.
Σε ασθενή με ήδη διαγνωσμένη ψωρίαση ή όχι, συμπτώματα που θα πρέπει να τον οδηγήσουν στον ρευματολόγο είναι:
- πρήξιμο, πόνος, δυσκαμψία, ερυθρότητα στις αρθρώσεις καθώς και
- πόνος στη σπονδυλική στήλη και τους γλουτούς, που τον ξυπνά τη νύχτα, που βελτιώνεται με την κίνηση και όχι με την ανάπαυση,
- πόνος που περνά εύκολα με αντιφλεγμονώδη και που συνοδεύεται από δυσκαμψία το πρωί που κρατά πάνω από μια ώρα.
Υπάρχουν επιπτώσεις και στο οικογενειακό περιβάλλον των ασθενών με ψωριασική αρθρίτιδα και ποιοι είναι αυτοί;
Υπάρχουν σημαντικές επιπτώσεις στο οικογενειακό περιβάλλον του ασθενούς οι οποίες σχετίζονται με τον ίδιο:
Πρώτη απ'' όλες η ψυχολογική επιβάρυνση που προκύπτει από τη διαπίστωση ότι ο άμεσος συγγενής πάσχει από κάποιο χρόνιο και δυνητικά καταστροφικό νόσημα.
Η τροποποίηση της λειτουργίας του σπιτιού με βάση τις ανάγκες του ασθενή. (διατροφή, συνοδεία του ασθενούς στο γιατρό ή το εργαστήριο, μη συμμετοχή σε κοινωνικές εκδηλώσεις λόγω κακής διάθεσης, ντροπής ή δυσκολιών του ασθενούς που σχετίζονται με την κίνηση).
Πώς θα πρέπει ένας ασθενής με ψωρίαση να διαχειρίζεται την καθημερινότητά του; Τι θα πρέπει να προσέχει;
Ο ασθενής με ΨΑ ζει σαν φυσιολογικός άνθρωπος (όσο του το επιτρέπει η νόσος ιδιαίτερα αν αυτή είναι σε ύφεση), αποφεύγοντας ενέργειες που άμεσα ή έμμεσα μπορεί να του κάνουν κακό:
- ακολουθεί τις διατροφικές οδηγίες που του καθορίζει ο γιατρός, ιδιαίτερα σ'' όσους παίρνουν κορτιζόνη,
- αθλείται με τρόπο που δεν βλάπτει τις αρθρώσεις μετά από την κατεύθυνση - συνεννόηση του γιατρού με τον γυμναστή, επιβάλλεται η άσκηση στο νερό (κολύμπι), ο ήλιος σε ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ασθενών βελτιώνει τη δερματική νόσο,
- ακολουθεί πιστά τη φαρμακευτική του αγωγή και παρακολουθείται στα διαστήματα που κρίνει ο γιατρός του και
- άντρες και γυναίκες μπορούν να τεκνοποιήσουν εφόσον γίνει συνεννόηση με το γιατρό για τη διαχείριση των φαρμάκων (έγκαιρη διακοπή μη επιτρεπόμενων στην κύηση), αλλά και αφού η νόσος είναι σε ύφεση.
