Του Δημήτριου Iωαvvίδη*
Η ψωρίαση είναι μία συχνή πάθηση του δέρματος, αφού προσβάλλει το 2 - 3% του γενικού πληθυσμού. Επομένως, πάσχουν από ψωρίαση 80 - 120 εκατομμύρια ασθενείς παγκοσμίως και 200.000 ασθενείς στην Ελλάδα, περίπου. Εμφανίζεται εξ ίσου και στα δύο φύλα, κυρίως σε νέα άτομα, συχνότερα μάλιστα μεταξύ της ηλικίας των 15 και 35 ετών.
Χαρακτηρίζεται από ερυθηματώδεις πλάκες με λέπια, διαφόρου μεγέθους και κλινικών μορφών, οι οποίες εξέχουν από την επιφάνεια του δέρματος. Εντοπίζεται, κυρίως, σε αγκώνες και γόνατα, στο δέρμα του τριχωτού της κεφαλής, στα νύχια, αλλά μπορεί να επεκταθεί και να εμφανισθεί σε οποιοδήποτε μέρος του σώματος.
Γενικά, φαίνεται ότι το 65% των ασθενών παρουσιάζουν ήπια νόσο (προσβολή σε λιγότερο από 2% του σώματος), το 25% των ασθενών παρουσιάζουν μέτρια νόσο (προσβολή 2-10% του σώματος) και το 10% των ασθενών παρουσιάζουν σοβαρή νόσο (προσβολή μεγαλύτερη από το 10% του σώματος).
Η ψωρίαση δεν είναι μεταδοτικό νόσημα, δε μεταδίδεται, δηλαδή, αγγίζοντας το δέρμα ή τα ρούχα ενός πάσχοντος, ούτε είναι αποτέλεσμα κακής προσωπικής υγιεινής, όπως συχνά πιστεύεται. Η ψωρίαση, όπως πολλές παθήσεις, όχι μόνον του δέρματος, αλλά και άλλων οργάνων, είναι αποτέλεσμα ενός συνδυασμού γενετικής προδιάθεσης και διαταραχής της λειτουργίας του ανοσολογικού συστήματος του οργανισμού. Η ψυχική υπερένταση αποτελεί έναν παράγοντα που διευκολύνει ή προκαλεί τις εξάρσεις της νόσου, αλλά αυτός δεν είναι ο μοναδικός. Άλλοι εκλυτικοί παράγοντες πιθανόν να είναι: τραυματισμοί του δέρματος, λοιμώξεις, εμβολιασμοί, ορμονικές διαταραχές, ορισμένα φάρμακα και έντονες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας.
Η δερματοπάθεια αυτή είναι χρόνια, δηλαδή υποχωρεί και επανεμφανίζεται χωρίς να μπορούν να προβλεφθούν τα μεσοδιαστήματα κατά τα οποία ο ασθενής θα είναι ελεύθερος βλαβών. Επίσης, είναι νόσος οικογενής, εμφανίζεται δηλαδή πιο συχνά σε ορισμένες οικογένειες. Το 1/3 των ασθενών με ψωρίαση έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό, με ένα ή περισσότερα μέλη της οικογένειάς τους να πάσχουν από κάποια μορφή ψωρίασης. Έτσι, η πιθανότητα να εμφανισθεί ψωρίαση στο πρώτο παιδί γονέως που πάσχει από ψωρίαση αναβιβάζεται στο 10% από το 1 - 3% του γενικού πληθυσμού, ενώ εάν και οι δύο γονείς πάσχουν από ψωρίαση, η πιθανότητα αυτή φθάνει στο 30% των περιπτώσεων περίπου.
Το 10 - 30% των ασθενών με ψωρίαση, ανεξάρτητα από το μέγεθος της προσβεβλημένης επιφάνειας, αναπτύσσουν ψωριασική αρθρίτιδα σε διάστημα 1 - 10 ετών μετά την εμφάνιση της δερματικής βλάβης. Άλλωστε, επειδή στο 70% των περιπτώσεων η προσβολή των αρθρώσεων ακολουθεί το δερματικό εξάνθημα, ο δερματολόγος είναι ο πρώτος θεράπων ιατρός που μπορεί, πιθανόν, να προλάβει την προσβολή των αρθρώσεων, μετά την εμφάνιση της νόσου στο δέρμα.
Ταυτόχρονα, πληθαίνουν οι αναφορές που τη συσχετίζουν με άλλες παθήσεις, όπως η παχυσαρκία, ο σακχαρώδης διαβήτης, τα καρδιαγγειακά νοσήματα και η κατάθλιψη.
Η ψωρίαση επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Οι κοινωνικές, επαγγελματικές και προσωπικές του εκδηλώσεις και δραστηριότητες επηρεάζονται πολύ, ιδιαίτερα όταν οι βλάβες της ψωρίασης αναπτύσσονται σε εμφανή σημεία, όπως π.χ. στα χέρια ή σε ευαίσθητες περιοχές, όπως τα γεννητικά όργανα. Μάλιστα, μία μεγάλη επιδημιολογική έρευνα που έγινε στη Βρετανία αποκάλυψε ότι η ψωρίαση επηρεάζει πολύ περισσότερο την ποιότητα ζωής του ασθενούς από άλλες σοβαρότερες παθήσεις του οργανισμού, όπως το έμφραγμα, η υπέρταση ή ο καρκίνος του παγκρέατος και των πνευμόνων.
Η κοινωνική απομόνωση αποτελεί συχνό πρόβλημα των ασθενών με ψωρίαση, αφού το 40 - 60% των ασθενών δηλώνουν ότι η ψωρίαση επηρεάζει δραματικά τη σεξουαλική τους επαφή, το 26% των ασθενών περίπου δηλώνουν ότι, κατά τη διάρκεια της έξαρσης, άλλοι άνθρωποι αποφεύγουν να έρθουν σε επαφή μαζί τους, ενώ το 20% αισθάνθηκαν έντονη κοινωνική απομόνωση όταν τους ζητήθηκε να αποχωρήσουν από κοινόχρηστους χώρους, όπως από την πισίνα, το κομμωτήριο και το γυμναστήριο.
Όπως, άλλωστε, οι ίδιοι οι ασθενείς με ψωρίαση παρατηρούν, είναι υποχρεωμένοι να εξηγούν τη φύση της παθήσεως τους σε άλλους ανθρώπους μία με δύο φορές την εβδομάδα εάν πάσχουν από ήπια ψωρίαση, έως και μία με δύο φορές ημερησίως εάν πάσχουν από κάποια βαρεία μορφή της νόσου.
Είναι σημαντικό, επίσης, να ενημερώνεται το κοινό για την ψωρίαση και οι ασθενείς μας για τις δυνατότητες που υπάρχουν, πλέον, να επιτευχθεί σημαντική ύφεση των συμπτωμάτων της νόσου.
* Ο κ. Δημήτριος Iωαvvίδης είναι καθηγητής Δερματoλoγίας στο Παvεπιστήμιο Θεσσαλoνίκης και Διευθυντής της Α΄ Δερματολογικής Κλινικής του Α.Π.Θ. Νοσοκομείο Αφροδισίων και Δερματικών Νοσημάτων.
