Σε μια παλιά του συνέντευξη ο Λουκάς Σαμαράς, ο σημαντικότερος εν ζωή Έλληνας καλλιτέχνης του εξωτερικού, αφηγείται πως οδηγήθηκε στην τέχνη, επειδή δεν γνώριζε καλά αγγλικά. Η οικογένειά του μετανάστευσε από την Καστοριά για το Νιου Τζέρσεϊ όταν ήταν 11 χρόνων. «Αφού δεν γνώριζα τη γλώσσα, το πιο εύκολο για μένα ήταν η τέχνη.
Υποθέτω πως ήταν πολύ πιο ευχάριστο από το να μάθεις να μιλάς αγγλικά», εξηγεί. Δυσκολία, όμως, δεν συνάντησε μόνο στο ξένο περιβάλλον, αλλά και μέσα στο σπίτι. «Βλέπετε, ο πατέρας μου είχε φύγει από την Ελλάδα όταν ήμουν τριών ετών, και ήταν εδώ σε όλη τη διάρκεια του πολέμου, οπότε δεν τον είχα δει για εννιά χρόνια. Μετά, όταν τον ξανασυνάντησα, δεν γνώριζε τι σημαίνει παιδί… συνεπώς, είχαμε φοβερούς καβγάδες. Η ζωή μαζί του ήταν διαρκής αγώνας». Ο 86χρονος σήμερα Σαμαράς δεν βρήκε απλώς «καταφύγιο» στην τέχνη, αλλά κατόρθωσε να δημιουργήσει μια γλώσσα προσωπική και, το πιο σημαντικό για έναν δημιουργό, να τη μοιραστεί με το κοινό.
Το Greek Sale του οίκου Bonhams επιστρέφει στο Παρίσι (24/11) για την καθιερωμένη δημοπρασία με έργα ελληνικού ενδιαφέροντος και φέρνει ένα από τα καθηλωτικά αυτοπορτραίτα του μέγιστου καλλιτέχνη. Από τα θρυλικά έργα των φωτογραφιών Polaroid, μέσα από τα οποία ο Σαμαράς καθιερώθηκε, ο λαχνός 67 εκτιμάται 15.000 – 20.000 ευρώ (ποσό που πιστεύουμε, κατά πολύ θα ξεπεράσει). Αν δει κανείς ότι φέρει υπογραφή το 1983, μπορεί να αντιληφθεί πόσο πρωτοπόρα ήταν η ματιά του Σαμαρά για ένα έργο που είναι απολύτως σημερινό, σύγχρονο. Από τα καλύτερα της δημοπρασίας που κάθε γερός συλλέκτης θα ήθελε στην κατοχή του.
Παρόμοια, αντιπροσωπευτικό του ύφους και μνημειακό σε διάσταση (97x67), είναι το έργο του Διαμαντή Διαμαντόπουλου. Ο «σοβατζής» (λαχνός 51), φιλοτεχνημένος με ταπεινό κάρβουνο, προσφέρεται στις 4.000 ευρώ. Η εμπορική αξία της υπογραφής του Διαμαντόπουλου είναι αδικαιολόγητα πεσμένη και έχει συμπαρασύρει έργα μεγάλης δύναμης όπως αυτό της δημοπρασίας. Ο Διαμαντόπουλος είναι «θεμέλιο» της σύγχρονης ελληνικής τέχνης και μια έκθεσή του με αναδρομικό χαρακτήρα είναι επιβεβλημένη.
Δεν ήταν ούτε 30 χρόνων όταν ολοκλήρωσε αυτή την ολοζώντανη αυτοπροσωπογραφία ο Γιώργος Ρόρρης. Το μοντέλο, ο εαυτός του δηλαδή, γίνεται το πρόσχημα προκειμένου ο ζωγράφος να δώσει όλη τη σκηνική δύναμη στον γύρω χώρο. Εδώ, ο Ρόρρης μας προϊδεάζει για τη συνέχειά του, παραδίδοντας ένα μεστό έργο. Εκτιμάται 8.000 έως 12.000 ευρώ από τους ανθρώπους του οίκου, αλλά στοιχηματίζουμε ότι θα ξεπεράσει τις 15.000 ευρώ.
Άλλη μια αυτοπροσωπογραφία που θα συγκεντρώσει τα βλέμματα των συλλεκτών, έρχεται από τον Χρόνη Μπότσογλου. Ανάμεσα στις πολλές όψεις που μας έχει αφήσει ο δάσκαλος, στο έργο αυτό σώζεται ως «αθυρματοποιός», που σημαίνει κατασκευαστής παιχνιδιών. Ο Μπότσογλου βεβαίως έβλεπε την τέχνη του πολύ σοβαρά διατηρώντας ως το τέλος το βλέμμα ενός παιδιού, που σημαίνει τη ματιά αυτού που κρατά το θάμπος, την περιέργεια για τη ζωή. Μεγάλο σε διάσταση (50x70 εκ.), το έργο βγαίνει στα 5.000 ευρώ.
Ένα «παιχνίδι» ζωγραφικό μπορεί να λογιστεί και το έργο του Κώστα Παπανικολάου. Μια παιδική χαρά μέσα στο αστικό τοπίο, δείχνει τη μεγαλοσύνη του ζωγράφου, τον τρόπο που οικονομεί τον χώρο, χειριζόμενος το πλέγμα, αλλά και πώς απλώνει το χρώμα, κρατώντας γεωμετρικές ζώνες. Από τα «οικονομικά» έργα του Greek Sale, προσφέρεται στις 3.000 ευρώ (λαχνός 131).
Σε εξαιρετικά ελκυστική τιμή βγαίνει και το έργο της Ειρήνης Ηλιοπούλου (λαχνός 126, 4.000 ευρώ). Μνημειακό σε διάσταση (180x180 εκ.), φιλοτεχνήθηκε από την ζωγράφο το 2001. Παρά το γεγονός ότι αποδίδει μια εξωτερική όψη από το Καφέ, ένα θέμα κλασικό, η Ηλιοπούλου έχει το χάρισμα να ανοίγει το βλέμμα του θεατή. Η ζωγραφική της είναι ένας κυλιόμενος διάδρομος που οδηγεί ανεμπόδιστα στη χαρά κι αυτό είναι μεγάλο επίτευγμα.
Κλείνοντας αυτήν την πρώτη παρουσίαση του επικείμενου Greek Sale, στις κεντρικές μας επιλογές δεσπόζει ένα έργο του Αλέκου Φασιανού, φιλοτεχνημένο στο Παρίσι τη δεκαετία του ’60 (λαχνός 123). Προέρχεται από ιδιωτική συλλογή κι εκτιμάται από 5.000 έως 7.000 ευρώ. Όσοι συλλέγουν έργα του πρόσφατα χαμένου ζωγράφου, δεν θα μείνουν ασυγκίνητοι μπροστά στο έργο που βγάζει εύγλωττα την παιδικότητά του στον τίτλο «Μπουμ, μαμά».
Μπορείτε να περιηγηθείτε στον κατάλογο του Greek Sale εδώ.
