Ολοκληρώθηκε την Τετάρτη η διήμερη πώληση του Ανδρέα Βέργου με βιβλία, έγγραφα και χαρακτικά οπότε επίσημα πλέον το «σφυράκι» του δημοπράτη μπαίνει στο συρτάρι για τις θερινές διακοπές. Τόσο οι αναποδιές του καιρού που δεν θύμιζαν σε τίποτε την καλοκαιρία του Ιουνίου, όσο και η παρατεταμένη περίοδος των εκλογών που πρόσφατα έκλεισε, φαίνεται πως κράτησαν το συλλεκτικό κοινό το οποίο δε γύρισε την πλάτη του στην τελευταία δημοπρασία της σεζόν.
Μια ενότητα από 54 γυάλινα αρνητικά (λαχνός 345) από το αρχείο του Κωνσταντίνου Παρθένη – του ζωγράφου που αγάπησε και χρησιμοποίησε στην τέχνη του τη φωτογραφία – εκτιμήθηκε από 4.000 έως 6.000 ευρώ και βρήκε αγοραστή στα 7.951 ευρώ (με την προμήθεια).
Πρόκειται για σπάνιο ντοκουμέντο που καλύπτει σχεδόν τρεις δεκαετίες – τέλη δεκαετίας 1890 έως τη δεκαετία 1930 – από τη ζωή του σημαντικού Έλληνα ζωγράφου του 20ού αιώνα. Ανάμεσά τους 16 πορτρέτα του ιδίου και μελών της οικογένειάς του, από τα οποία ξεχωρίζουν ένα νεανικό πορτραίτο του ζωγράφου στην Αλεξάνδρεια, όπου γεννήθηκε το 1878.
Eνότητα 54 γυάλινων αρνητικών από το αρχείο του Κωνσταντίνου Παρθένη
Ποιος είπε ότι οι εγκυκλοπαίδειες δεν έχουν πια αξία; O λαχνός 82 έφερε τους εννέα από ένα δεκάτομο έργο του Γερμανού Φραγκίσκου Βέρτουχ, «βασιλικού νομικού συμβούλου» στη Σαξωνία. Πρόκειται για το εκπαιδευτικού περιεχομένου εγχειρίδιο «Εικονολογία Παιδική», το οποίο συγκεντρώνει πληροφορίες κατά κύριο λόγο από τη φυσική ιστορία, χωρίς, ωστόσο, να λείπουν και στοιχεία από την τέχνη και τις επιστήμες.
Μεταφρασμένοι από τους αδελφούς Κυριάκο και Μανουήλ Καπετανάκη, οι δέκα τόμοι του εν λόγω συγγράμματος εκδόθηκαν διαδοχικά στα 1810-1811-1812 στη Βιέννη. Τα αδέλφια έδρασαν στις αρχές του 19ου αιώνα στη Βιέννη, όπου εργάζονταν ως έμποροι. Έγιναν γνωστοί και ως λόγιοι αναπτύσσοντας μεταφραστική και εκδοτική δραστηριότητα με έργα γεωγραφικού κυρίως περιεχομένου.
Ανάμεσα στα λιγοστά βιογραφικά στοιχεία που διαθέτουμε για τους δύο είναι και η πληροφορία σύμφωνα με την οποία ο Μανουήλ διετέλεσε μέλος της φιλολογικής Εταιρίας του Ελληνικού Λυκείου Ιασίου. Η Εικονολογία εκτιμήθηκε για 2.000 ευρώ και βρήκε αγοραστή στα 8.562 ευρώ.
Από την «Εικονολογία παιδική»
Το 1827 είναι μια κρίσιμη χρονιά για την τύχη της Επανάστασης. Μόνο στη Στερεά Ελλάδα οι δυνάμεις μας πραγματοποιούσαν συντονισμένα επιχειρήσεις, όταν στις 23 Απριλίου ο Καραϊσκάκης σκοτώθηκε. Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης για να σώσει την ελληνική υπόθεση, γνωστοποιεί από το Ναύπλιο στις 28 Μαΐου του 1827 στους Δημογέροντες και τους Καπετανέους της επαρχίας Καλαβρύτων ότι αποστέλλεται ο στρατηγός Βασίλειος Πετημεζάς προκειμένου να στρατολογήσει χίλους εξακόσιους στρατιώτες.
Οι Δημογέροντες διατάσσονται να εξασφαλίσουν την πλήρη και ταχεία εκτέλεση της στρατολογίας επί ποινή βαρυτάτης τιμωρίας. Η ιδιόχειρη επιστολή από τον Γέρο του Μωριά φέρει υπογραφή και ωοειδή σφραγίδα με χρονολογία. Με τιμή εκτίμησης από 2.000 έως 3.000 ευρώ, το ιστορικό έγγραφο αγοράστηκε για 9.786 ευρώ.
Επιστολή του Θ. Κολοκοτρώνη προς τους Δημογέροντες της επαρχίας Καλαβρύτων
Στην κατηγορία της αφίσας, αναμέναμε τον πήχη ψηλότερα. Ενδιαφέρον υπήρξε, αλλά όχι αυτό που συναντήσαμε κατά την περίοδο 2021-2022. Μεταξύ των γνωστών ονομάτων, ο Παναγιώτης Τέτσης ξεχώρισε με διαφορά. Σε αφίσα του για τον ΕΟΤ (λαχνός 461), ο ζωγράφος βάζει το θεατή μέσα σε διαμέρισμα της Αθήνας, με θέα τον Παρθενώνα. Η αφίσα βασίζεται στο έργο του δημιουργού με τίτλο «Λυκόφως», που απόκειται σήμερα στη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης και χρονολογείται την περίοδο 1957-1958. Εκτιμήθηκε από 600 και 800 ευρώ και πουλήθηκε στα 3.425 ευρώ.
Έργο του Π. Τέτση
Εξαιρετικά τα πήγε και η αφίσα από το χέρι ενός «μάγου» του είδους. Ο Μιχάλης Κατζουράκης μαζί με τον Φρέντυ Κάραμποττ και την ουσιαστική συμμετοχή της Αγνής Κατζουράκη, κατά τη δεκαετία του ’60, χάρισαν αυτονομία αισθητική στην τουριστική αφίσα και τη μετέτρεψαν σε χρυσή σελίδα στα εικαστικά πράγματα του τόπου.
«Κοιτάξαμε να κάνουμε κάτι απλό, ευανάγνωστο και να θυμίζει βέβαια Ελλάδα» μου είχε πει ο Κατζουράκης. Στην αναζήτηση αυτή «επιλέξαμε σύμβολα όπως: μια κολόνα, ένα αρχαίο άγαλμα, μια παραλία. Πάντα γυρεύαμε τον πιο απλό συμβολισμό! Τότε οι αφίσες ήταν κάτι πολύ χρήσιμο, απαραίτητο, γιατί δεν υπήρχαν όλα αυτά τα ψηφιακά μέσα ενημέρωσης και κρατήσεων, που λειτουργούν σήμερα.
Οι περισσότερες κρατήσεις γινόντουσαν μέσω πρακτορείου ταξιδιών κι εκεί η αφίσα είχε μεγάλη σημασία προβολής στο χώρο τους. Οπότε, άμεσα, γρήγορα, έπρεπε να αποσπάσει το βλέμμα του τουρίστα για να επιλέξει τον ταξιδιωτικό του προορισμό». Αυτό κάνει, σαν ψηφιδωτό που λάμπει από τα χρώματα, ο λαχνός 466. Εκτιμήθηκε για 500 ευρώ και βρήκε αγοραστή στα 2.079 ευρώ.
Έργο του Μιχάλη Κατζουράκη
Μια φωτογραφία που έγινε αφίσα και συνέβαλε στη διαμόρφωση ενός παγκόσμιου αισθητικού κριτηρίου, είναι η περίφημη εικόνα της Νικόλσκα από την Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη. Η Nelly’s είχε ήδη γίνει γνωστή με τη γυμνή ή ημίγυμνη χορεύτρια Μόνα Πάεβα, στον Παρθενώνα, με φόντο τη γαλανόλευκη. Η φωτογράφος είδε την Πάεβα στο Εθνικό και της ζήτησε να τη φωτογραφίσει γυμνή για το περιοδικό Ιllustration de Paris. Με το που δημοσιεύθηκαν όμως οι φωτογραφίες ξέσπασε ταραχή στην Αθήνα.
Η κατακραυγή των συντηρητικών αρχών της Ελλάδας καταγράφεται στον Τύπο της εποχής με πηχυαίους τίτλους που μιλούν για «βεβήλωση του αρχαίου βράχου». Και τότε ήρθε η πρόταση στην Ελληνίδα φωτογράφο, από άλλη μία χορεύτρια, την Ουγγαρέζα Νικόλσκα για μία ακόμα γυμνή φωτογράφιση στην Ακρόπολη με αραχνοϋφαντα πέπλα.
Η Νικόλσκα φωτογραφημένη από την Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη
Οι φωτογραφίες αυτές όχι μόνο συγκαταλέγονται στις καλύτερες της περιόδου ανά τον κόσμο, αλλά το 1936 έγιναν αφίσες και παρουσιάστηκαν στην έκθεση του Παρισιού στο περίπτερο του ελληνικού τουρισμού. Σήμερα η εν λόγω εικόνα εκτιμήθηκε από 800 έως 1.200 ευρώ και άλλαξε χέρια για 4.037 ευρώ.
