Ποιο είναι το ακριβότερο έργο τέχνης που πωλήθηκε σε φετινή δημοπρασία; Ποιο έργο έκανε την έκπληξη και εκτίναξε την εμπορική αξία του σύγχρονου καλλιτέχνη; Ποιο είναι το μοναδικό γλυπτό που ανεβάζει τον πήχη και την όρεξη των συλλεκτών παγκοσμίως; Ας δούμε μαζί τα έργα τέχνης που έπιασαν τις υψηλότερες τιμές σε δημοπρασίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό, τη χρονιά που φεύγει.
Τη θέση του ακριβότερου έργου καταλαμβάνει ένας μνημειακός πίνακας του Κωνσταντίνου Παρθένη. «Η Αποθέωση του Αθανασίου Διάκου» άλλαξε χέρια για 644.312 ευρώ και είναι η ψηλότερη τιμή ελληνικού έργου που έχουμε δει την τελευταία δεκαετία. Το έργο αποτελούσε το κόσμημα της διάσημης συλλογής του Σπύρου Λοβέρδου, συνιδρυτή της Λαϊκής Τράπεζας με τον αδερφό του Διονύση. Πολύ γνωστός και σε εξαιρετική κατάσταση, ο πίνακας βγήκε πρώτη φορά στην αγορά. Πρόκειται για παλαιότερη χρονικά σύνθεση από ομότιτλο έργο του Παρθένη (π. 1933), το οποίο δεσπόζει στη μόνιμη συλλογή της Εθνικής Πινακοθήκης.
Με 375.312 ευρώ το έργο του Θεόδωρου Ράλλη «Η αιχμάλωτη» βρέθηκε στη δεύτερη θέση των ακριβότερων έργων της χρονιάς. Βγήκε το Μάιο από το παρισινό Greek Sale του οίκου Bonhams, ενώ είχε δημοπρατηθεί το 2007, από τον οίκο Sotheby’s στο Λονδίνο. Αν αναλογιστούμε ότι τότε ήταν ο κορυφαίος λαχνός της πώλησης, καθώς αγοράστηκε για 1.046.232 ευρώ, η φετινή διαμόρφωση της τιμής δεν ήταν η αναμενόμενη.
Την τριάδα κλείνει έργο του Θεόφιλου που άλλαξε χέρια για 350.312 ευρώ. «Ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Παλαιολόγος στη μάχη της 29ης Μαΐου 1453» εκτιμήθηκε για 120.000 – 180.000 ευρώ και κέρδισε τις εντυπώσεις στο Greek Sale του Νοεμβρίου. Αποτελεί μία από τις καλύτερα διατηρημένες αποτοιχίσεις του ζωγράφου σε μεγάλη διάσταση και δικαίως μαγνήτισε το ενδιαφέρον των συλλεκτών.
Στην ίδια δημοπρασία του Bonahms, υψηλές πτήσεις σημείωσε και το έργο του Νίκου Εγγονόπουλου με τίτλο «Σχολιαστές ενός μελλοντικού κειμένου / Σύνθεση με λάμπα» που πωλήθηκε για 275.312 ευρώ – σχεδόν 90 χιλιάδες πάνω από την ανώτερη τιμή εκτίμησης. Το έχουμε επισημάνει πως τα τελευταία χρόνια, ο Εγγονόπουλος βρίσκεται σταθερά στη λίστα των πιο ακριβών έργων στις δημοπρασίες, ενώ και τα μικρότερα σε φόρμα έργα του πετυχαίνουν υψηλές πωλήσεις.
Ανάμεσα στους Πικάσο, Μπαλτίς, Μπρανκούζι και πολλούς ακόμη κορυφαίους Ευρωπαίους δημιουργούς, ο Φώτης Κόντογλου είχε εντυπωσιακό πέρασμα στην online δημοπρασία ιμπρεσιονισμού και μοντέρνας τέχνης, που διοργάνωσε το Μάρτιο ο Sotheby’s. Το μνημειακό έργο «Οι πρόσφυγες – Η κοιλάδα του Κλαυθμώνος» εκτιμήθηκε για 80.000 – 120.000 ευρώ και άλλαξε χέρια στις 252.000 ευρώ, πετυχαίνοντας υπερδιπλάσια τιμή από την υψηλή εκτίμηση που έδωσαν οι εμπειρογνώμονες του οίκου. Είναι το πιο ακριβό έργο που έχει δοθεί με την υπογραφή του καλλιτέχνη.
«Εκεί κοντά και μακριά στη Θάλασσα» τιτλοφορείται το φετινό, μεγάλο έργο του Γιάννη Μόραλη. Εκτιμήθηκε από 200.000-300.000 ευρώ και πωλήθηκε για 235.312 ευρώ, τιμή που τον κατατάσσει στην έκτη θέση της λίστας. Το γεγονός ότι τα έργα του Μόραλη είναι ιδιαίτερα δημοφιλή στις δημοπρασίες επιβεβαιώθηκε για ακόμη μία φορά.
Εξαιρετικά περιζήτητος, όχι μόνο στους Έλληνες συλλέκτες, αλλά στο διεθνές κοινό είναι ο Τάκις. Για τα έργα του δίνουν σκληρή μάχη διεκδικητές από κάθε γωνιά του πλανήτη κι αυτό φάνηκε στη φετινή δημοπρασία του Ανδρέα Βέργου. Το έργο με τίτλο "Signal [1974]" εκτιμήθηκε από 100.000 - 150.000 και «χτυπήθηκε» για 190.300 ευρώ. Πρόκειται για την υψηλότερη τιμή παγκοσμίως για γλυπτό του πρωτοπόρου δημιουργού που διαμορφώνει νέα δεδομένα στην αγορά. Τον τελευταίο καιρό οι τιμές των έργων του έχουν πάρει την ανιούσα κι αναμένουμε μέσα στο 2022 νέο ρεκόρ.
Ο ελληνικός οίκος πέτυχε την υψηλότερη τιμή παγκοσμίως και για έναν άλλο σύγχρονο δημιουργό με ευρέως αναγνωρισμένη πορεία στο εξωτερικό. Το έργο του Στήβεν Αντωνάκου με τίτλο «Λευκό εικονοστάσιο» εκτιμήθηκε από 10.000 έως 15.000 ευρώ και βρήκε αγοραστή στις 28.274 ευρώ. Μαζί με τη Χρύσα, τον Στάμο, τον Λουκά Σαμαρά και βέβαια τον Τάκι, ο Αντωνάκος ανήκει στους σύγχρονους «διεθνείς» εικαστικούς μας, με ανοδική πορεία στο χρηματιστήριο της τέχνης.
Στα ακριβά έργα του Βέργου για το 2021, καταγράφεται ο πίνακας του σπουδαίου εξπρεσιονιστή Γιώργου Μπουζιάνη. Το έργο με τίτλο «Τρεις μορφές (Γυναίκες και παιδί)» πωλήθηκε για 64.260 ευρώ μέσα στην αρχική εκτίμηση που είχε δοθεί από τον οίκο.
Μεγάλη έκπληξη προκάλεσε ένα «Γυμνό» του Γιώργου Ρόρρη το οποίο πωλήθηκε στην πρόσφατη δημοπρασία του Α. Βέργου. Η ανώτατη αρχική εκτίμηση ήταν 8.000 ευρώ. Το σφυράκι του δημοπράτη έπειτα από απανωτά «χτυπήματα» σταμάτησε στα 48.838 ευρώ, ποσό που δημιουργεί νέα δεδομένα στις τιμές του κι αυξάνει το ενδιαφέρον για το έργο του Έλληνα καλλιτέχνη.
