Του Κωνσταντίνου Μαριόλη
Μετά από μία δεκαετία που όλοι κοιτούσαν το πρόβλημα αλλά κανείς δεν ήθελε να… σπάσει αυγά για να το λύσει, όλα δείχνουν ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά στην εφαρμογή ενός πολύ πιο δραστικού σχεδίου για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων στη χώρα μας. Η ψήφιση και εφαρμογή του Ηρακλή θα συνοδευτεί από πρωτοβουλίες για την καλύτερη διαχείριση του ιδιωτικού χρέους και την ενοποίηση των κανόνων φερεγγυότητας, ενώ θα εξεταστούν λύσεις για την αντιμετώπιση του αναβαλλόμενου φόρου.
Στόχος είναι να μεταφερθούν εκτός τραπεζικών ισολογισμών πάνω από 55 δις. ευρώ κόκκινων δανείων, να δοθούν νέα δάνεια που θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να εξυπηρετούνται και πάνω απ' όλα να δημιουργηθεί ένα μόνιμο και στιβαρό πλαίσιο για όσους δεν μπορούν να πληρώσουν και θέλουν να ρυθμίσουν τις υποχρεώσεις τους έτσι ώστε να επανέλθουν στην οικονομική κανονικότητα.
Είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς το που θα καταλήξει η διαδικασία, αν για παράδειγμα θα υπάρξουν ανάγκες άντλησης κεφαλαίων για τις τράπεζες -όπως επιμένει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο - ή αν θα δούμε για μία ακόμη φορά να εφαρμόζεται ένα πλάνο αλλά να μένει στη μέση. Αυτό που φαίνεται να συμβαίνει είναι ότι οι ενέργειες των επόμενων μηνών θα έχουν στόχο τη μείωση του ποσοστού των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) στους τραπεζικούς ισολογισμούς σε μονοψήφιο ποσοστό έως το τέλος του 2021 και όχι έως το 2022 που προβλέπει το υφιστάμενο σχέδιο του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού (SSM) της ΕΚΤ.
Το σχέδιο Ηρακλής βρίσκεται προ των πυλών και με δεδομένο ότι θα συμμετάσχουν όλες οι τράπεζες είναι εξαιρετικά πιθανό να χρειαστούν περισσότερες εγγυήσεις από τα 9 δισ. ευρώ που έχει προβλέψει για την πρώτη φάση η κυβέρνηση. Η Eurobank έχει ήδη αποφασίσει να χρησιμοποιήσει 2,5 δις. ευρώ εγγυήσεων, ενώ αύριο Τρίτη η Alpha Bank θα προβεί σε ανακοινώσεις για το δικό της πλάνο που θα προβλέπει τιτλοποιήσεις ύψους 10 δισ. ευρώ και τη δημιουργία μιας νέας εταιρείας που θα διαχειριστεί τα δάνεια αυτά, με μεταφορά προσωπικού της τράπεζας (περί τα 600 άτομα). Αν Eurobank και Alpha Bank κάνουν χρήση των περίπου 6 από τα 9 δισ. ευρώ με τις Εθνική και Πειραιώς να ακολουθούν είναι βέβαιο ότι θα χρειαστούν περισσότερες εγγυήσεις.
Αφού αρχίσει να εφαρμόζεται ο Ηρακλής και υπάρχει μία πρώτη εικόνα για τη λειτουργία του κεντρικού σχήματος προστασίας ενεργητικού (APS) θα περάσουμε αμέσως στην επόμενη φάση. Εκεί θα πρέπει να αποφασιστεί το τελικό ύψος των εγγυήσεων και κυρίως η αντιμετώπιση του αναβαλλόμενου φόρου. Όπως τόνισε ο Γιάννης Στουρνάρας, μέσω του Ηρακλή θα αντιμετωπιστεί το 40% των NPEs και θα πρέπει να πάρουν μπροστά εναλλακτικά σχέδια για το υπόλοιπο 60%, όπως η πρόταση της ΤτΕ που προβλέπει την αξιοποίηση του αναβαλλόμενου φόρου.
Το ΔΝΤ από την πλευρά του σημειώνει ότι μία λύση θα μπορούσε να είναι η μετατροπή του αναβαλλόμενο φόρου για κάθε τράπεζα ξεχωριστά με στόχο τη μείωση των NPEs κατά ανάλογο ποσοστό, με τη μετατροπή να πυροδοτείται από επιθετικές στρατηγικές διαχείρισης των NPEs που οδηγούν σε μετά φόρων ζημιές.
Παράλληλα, και μέχρι το τέλος του 2019, θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις για το αν θα παραταθεί η λειτουργία της πλατφόρμας για την προστασία της πρώτης κατοικίας, ενώ εξετάζονται λύσεις για την ταχύτερη αντιμετώπιση των εκκρεμών υποθέσεων του νόμου Κατσέλη, ένα θέμα που έθιξε και το ΔΝΤ στην έκθεσή του για την Ελλάδα.
Οι Έλληνες φορολογούμενοι έχουν δαπανήσει περί τα 45 δισ. ευρώ (συνολική διάθεση κεφαλαίων για τις τράπεζες – κεφάλαια που έχουν ανακτηθεί και έσοδα) και θα πρέπει κάποια στιγμή να δουν αποτελέσματα. Άλλωστε, το μεγαλύτερο μέρος της μείωσης των «κόκκινων» δανείων έχει επιτευχθεί μέσω διαγραφών, δηλαδή στην ουσία οι ίδιοι οι φορολογούμενοι πλήρωσαν για αυτά.
