Όλοι έχετε δει την ταινία «ένας υπέροχος άνθρωπος» με τον Ράσελ Κρόου στον ρόλο του μαθηματικού Τζον Νας που εδραίωσε τη «θεωρία των παιγνίων». Μια μεθοδολογία η οποία χρησιμοποιείται, μεταξύ άλλων στη σύγχρονη οικονομία και μελετά τη συμπεριφορά των «παικτών» που ακολουθούν μια στρατηγική αλληλεπίδρασης.
Εφαρμόζεται κυρίως για τη λήψη αποφάσεων για στρατηγικές συμμαχίες και το κύριο χαρακτηριστικό της είναι ότι κάθε «παίκτης» αλληλοεπιδρά με τους υπόλοιπους και οι αποφάσεις αλλά και οι επιλογές του παίκτη, εξαρτώνται από τις αποφάσεις και τις επιλογές των υπολοίπων.
Οι παίκτες δεν είναι υποχρεωτικά «αντίπαλοι» μεταξύ τους, αλλά μπορεί να είναι και συνεργάτες, που έχουν όμως σαν σκοπό να πετύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα ο καθένας για τον εαυτό του ή την ομάδα του. Η θεωρία των παιγνίων εφαρμόζεται κυρίως στην πολιτική και την οικονομία αλλά παντού γύρω μας υπάρχει η εφαρμογή της καθώς έχει να κάνει με σχέσεις, (όπως σχέσεις γονιών με παιδιά, ζευγαριού κ.ο.κ.). Στη χώρα μας τη βιώσαμε τη χρυσή πενταετία της χρεοκοπίας σε όλο της το μεγαλείο με την ΕΕ να βγάζει τον καλύτερο της εαυτό (για τελευταία φορά). Φυσικά πάντα, όπως σε κάθε παιχνίδι, ο καλύτερος κερδίζει!
Η χρονιά που διανύουμε εκτός από «Χρονιά της Αποκάλυψης», θα αποτελέσει μια χρονιά που θα βαδίζει σε «τεντωμένο σκοινί», με τους παγκόσμιους παίκτες να δίνουν τον καλύτερο τους εαυτό για την τελική επικράτηση. Ποιος θα κερδίσει; Από τη μια μεριά, ο ισχυρός Τραμπ, με την εμπορική πολιτική του, (ιδιαίτερα με τη χρήση των δασμών που κάνει, με τις συμφωνίες με τους εχθρούς και τον πόλεμο με τους συμμάχους του), και από την άλλη οι ανίσχυροι παίκτες της Ε.Ε., της ανερχόμενης και πολλά υποσχόμενης Κίνας και της επιθετικής Ρωσίας και χώρες των Bricks.
Η τακτική του προέδρου έχει τις ρίζες της στις αρχές της «θεωρίας παιγνίων» της «τυχαιοποίησης» και του βραχυπρόθεσμου χαρακτήρα, που χρησιμοποιούνται από τις ΗΠΑ για να αποσπάσουν παραχωρήσεις από τους διεθνείς εμπορικούς εταίρους. Αποτρέποντας τους αντιπάλους του ο πρόεδρος Τραμπ από το να εκμεταλλευτούν μια προβλέψιμη συμπεριφορά, η «τυχαιοποίηση» του δίνει ένα ασφαλές πλεονέκτημα, καθώς ουδείς γνωρίζει τι θα συμβεί την επόμενη ημέρα. Οι αγορές το πρωί πέφτουν στο άκουσμα των δασμών -3% και το βράδυ το παίρνει πίσω ο πρόεδρος και γυρίζουν θετικές, με δισ. να χάνονται και να κερδίζονται από το καθημερινό trading.
Ξεκινάμε ένα άρθρο το πρωί και μέχρι το μεσημέρι έχουν αλλάξει όλα τα δεδομένα. Βραχυχρόνια φαίνεται να λειτουργεί υπέρ των ΗΠΑ, αυτό το απρόβλεπτο όμως συνοδεύεται από κινδύνους να προκύψει υπερβολική αβεβαιότητα πολιτικής, η οποία να προκαλέσει ακριβώς τα αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα π.χ. να προκαλέσει ύφεση. Τις τελευταίες ημέρες παρατηρούμε την πτώση του δείκτη S&P 500 καθώς υπάρχουν και δεύτερες σκέψεις, τις οποίες έχω αναλύσει στα προηγούμενα μου άρθρα, με τους τεχνικούς σχηματισμούς να δείχνουν επιδείνωση της εικόνας.
Ο πρόεδρος Τραμπ χρησιμοποιεί «παγίδες και μπλόφες», δημιουργώντας σκόπιμα οικονομικούς κινδύνους, γνωρίζοντας την αδυναμία των αντιπάλων, του κυρίως της ΕΕ, και σεβόμενος τη δύναμη των εχθρών του (Κίνας και Ρωσίας) για να ενισχύσει τη διαπραγματευτική του θέση. Ως είθισται, «ο Μακιαβελισμός» του «ηγεμόνα» που δημιουργεί κρίσεις για να αποδειχθεί ο ίδιος ο «μεγάλος σωτήρας» έχει και αυτός τη θέση του σε όλο το σκηνικό που στήθηκε.
Στον αντίποδα στον «αστερισμό του τυχαίου», η ακραία συμπεριφορά προκαλεί ανησυχία, καθώς οι ευρύτερες οικονομικές πολιτικές του Τραμπ, συμπεριλαμβανομένων και των μέτρων μείωσης του κόστους στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση, αποτελούν μέρος μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής για το ουσιαστικό πρόβλημα των ΗΠΑ, τη διαχείριση του χρέους. Όπου εκεί οι παίκτες μπορούν ανά πάσα στιγμή να τραβήξουν το χαλί!
Σε μια σημαντική αλλαγή και στα πλαίσια των παιγνίων του προέδρου και στην πολιτική των ΗΠΑ έναντι της Κίνας, ο Τραμπ υπέγραψε ένα Προεδρικό Μνημόνιο Εθνικής Ασφάλειας (NSPM) με στόχο την προώθηση των ξένων επενδύσεων με παράλληλη προστασία των συμφερόντων εθνικής ασφάλειας της Αμερικής με κύριο στόχο να τραβήξει την Κίνα από την αγκαλιά της Ρωσίας.
Αυτή η νέα προσέγγιση, η οποία δίνει έμφαση στην οικονομική ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την καινοτομία, αντιπροσωπεύει μια απόκλιση από τις πιο περιοριστικές θέσεις των προηγούμενων κυβερνήσεων για τις κινεζικές επενδύσεις. Οι ΗΠΑ θα δημιουργήσουν μια «ταχεία» διαδικασία για να διευκολύνουν μεγαλύτερες επενδύσεις από συγκεκριμένους συμμάχους και εταίρους, επιβάλλοντας ταυτόχρονα όρους που να εμποδίζουν τους επενδυτές να συνεργαστούν με ξένους αντιπάλους, όπως η Κίνα σε αντίστοιχους τομείς.
Αυτή η προσέγγιση αναμένεται να ενθαρρύνει τις επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς όπως η τεχνολογία, η υγειονομική περίθαλψη, η γεωργία, η ενέργεια και οι υποδομές ζωτικής σημασίας, ενισχύοντας έτσι την οικονομία των ΗΠΑ και δημιουργώντας θέσεις εργασίας.
Ωστόσο, οι ΗΠΑ θα λάβουν επίσης μέτρα για την προστασία της εθνικής τους ασφάλειας ενισχύοντας την Επιτροπή Ξένων Επενδύσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες (CFIUS) και επεκτείνοντας την εξουσία τους στις επενδύσεις «greenfield». Αυτό θα βοηθήσει στην αποτροπή της πρόσβασης ξένων αντιπάλων σε ευαίσθητη τεχνολογία στις επιχειρήσεις των ΗΠΑ. Επιπλέον, οι ΗΠΑ θα θεσπίσουν νέους κανόνες για να περιορίσουν την εκμετάλλευση του κεφαλαίου, της τεχνολογίας και της γνώσης τους από ξένους αντιπάλους όπως η Κίνα.
Αυτό θα διασφαλίσει ότι θα επιτρέπονται μόνο εκείνες οι επενδύσεις που εξυπηρετούν τα αμερικανικά συμφέροντα, ενώ παράλληλα θα ενθαρρύνονται οι παθητικές επενδύσεις από όλα τα ξένα πρόσωπα.
Μπορεί η νέα προσέγγιση της κυβέρνησης Τραμπ στις επενδύσεις ΗΠΑ-Κίνας να φαίνεται μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, καθώς αναγνωρίζει τη σημασία της εξισορρόπησης της οικονομικής ανάπτυξης και της εθνικής ασφάλειας, προωθώντας παράλληλα τις ξένες επενδύσεις. Ωστόσο, στα πλαίσια της «τυχαιοποίησης», οι ΗΠΑ είναι έρμαιο των απρόβλεπτων κινήσεων του προέδρου, που θα εξακολουθεί να μας κρατάει σε εγρήγορση όχι μόνο στις αγορές αλλά και στο ευρύτερο γεωπολιτικό σκηνικό.
Οι ΗΠΑ μπορούν να συνεχίσουν να αναπτύσσουν την οικονομία τους, να δημιουργούν θέσεις εργασίας και να διατηρήσουν τη θέση τους ως παγκόσμιος ηγέτης, αρκεί να παίξουν καλά το παιχνίδι και φυσικά να κερδίσουν αυτούς που αποτελούν απειλή για την οικονομία τους. Αυτό όμως που δεν έχουν καταλάβει ακόμα, είναι ότι η απειλή είναι εκ των έσω!
