Πιέζει τους Ευρωπαίους εταίρους της η Ιταλία να εγκρίνουν μεγαλύτερη ευελιξία στους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ καθώς τα spreads των ομολόγων της διευρύνονται και η Ρώμη ανησυχεί ότι η απόκλιση από τους δημοσιονομικούς στόχους το 2024 θα φέρει πειθαρχική αντίδραση από τις Βρυξέλλες.
Η κυβέρνηση της πρωθυπουργού Giorgia Meloni ανησυχεί ιδιαίτερα για το ενδεχόμενο αναθεώρησης του δημοσιονομικού ελλείμματος του 2024 υψηλότερα από την Eurostat, ρίσκο στο οποίο έχει αναφερθεί και η κεντρική τράπεζα της χώρας πρόσφατα.
Οι δημοσιονομικοί κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης που είχαν παγώσει από το 2020 λόγω της πανδημίας COVID-19 πρόκειται να ενεργοποιηθούν και πάλι τον επόμενο χρόνο με τροποποιήσεις για τις οποίες γίνονται διαπραγματεύσεις από τις κυβερνήσεις των χωρών-μελών της ΕΕ. Η Ρώμη, όπως είναι φυσικό, προτείνει τη χαλαρή εφαρμογή τους στο μέγιστο δυνατό.
Συγκεκριμένα, προτείνει ευνοϊκό λογιστικό χειρισμό για διάφορους τύπους επενδύσεων, για τις αυξημένες δαπάνες για άμυνα και τη βοήθεια στην Ουκρανία. Η πρόταση της Ιταλίας θα την προστατεύσει από ενδεχόμενη αναθεώρηση της Eurostat τους επόμενους μήνες για το πώς θα αποτυπωθούν λογιστικά οι φορολογικές εκπτώσεις που προσέφερε στα νοικοκυριά για τη μετάβαση τους σε πιο πράσινες ενεργειακές λύσεις.
Η Τράπεζα της Ιταλίας προειδοποίησε τη Βουλή ότι η απόφαση της Eurostat μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική μείωση των ελλειμμάτων της περιόδου 2020-23, αλλά μεγάλη αύξηση τα επόμενα χρόνια. Στην περίπτωση αυτή η Ιταλία σίγουρα θα βρεθεί να παραβιάζει τη μεταρρύθμιση στο Σύμφωνο Σταθερότητας που προτείνει η Κομισιόν.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει να επικεντρωθεί η προσπάθεια δημοσιονομικής εξυγίανσης στις καθαρές πρωτογενείς δαπάνες που εξαιρούν τους τόκους και τις κυκλικές δαπάνες για τη στήριξη των ανέργων.
Το υπουργείο Οικονομικών της Ιταλίας έχει δεσμευτεί να διατηρήσει την αύξηση των πρωτογενών δαπανών κάτω από το πλαφόν του 1,3% που ζητούν οι Βρυξέλλες για το 2024. Όμως, μια δυσμενής απόφαση από τη Eurostat θα το κάνει αδύνατο.
Αν η Κομισιόν κρίνει ότι ο προϋπολογισμός της Ιταλίας για το 2024 δεν συνάδει με τους κανόνες της ΕΕ θα ενταθούν οι πιέσεις στο δημόσιο χρέος της Ιταλίας που είναι το δεύτερο μεγαλύτερο της ευρωζώνης ως ποσοστό του ΑΕΠ μετά από το χρέος της Ελλάδας.
Με βάση το προσχέδιο του προϋπολογισμού του 2024 που εγκρίθηκε από το υπουργικό συμβούλιο στις 27 Σεπτεμβρίου, ο στόχος για το το δημοσιονομικό έλλειμμα αυξάνεται στο 4,3% του ΑΕΠ από 3,7% πριν και δεν προβλέπεται να επιστρέφει κάτω από το πλαφόν του 3% της ΕΕ πριν από το 2026 με καμία μείωση στο δημόσιο χρέος την περίοδο αυτή.
Οι αξιωματούχοι στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θεωρούν τη διεύρυνση των ιταλικών spread, που στα 10ετή ομόλογα έφτασε τις 200 μονάδες βάσης με τα αντίστοιχα γερμανικά, δικαιολογημένη λόγω των αυξημένων δημοσιονομικών ελλειμμάτων.
Υψηλότερες αποδόσεις των ομολόγων σημαίνουν και αυξημένο κόστος δανεισμού. Το πρόσφατο ξεπούλημα στα ιταλικά ομόλογα εγείρει ανησυχίες για τη βιωσιμότητα του τεράστιου δημοσίου χρέους της χώρας.
Αυτό έχει προκαλέσει συζήτηση στους επενδυτικούς κύκλους για πιθανή παρέμβαση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για να ηρεμήσει τις αγορές και να αποτρέψει τον λεγόμενο τεμαχισμό, την περίπτωση δηλαδή το κόστος δανεισμού μιας χώρας της ευρωζώνης να μην ακολουθεί το κόστος των υπολοίπων.
Στην ΕΚΤ, ωστόσο, η αίσθηση είναι ότι το πρόβλημα της Ιταλίας είναι κυρίως αποτέλεσμα της δικής της χαλάρωσης από τη δημοσιονομική πειθαρχία και ότι η αντίδραση των αγορών είναι δικαιολογημένη.
