Επιστολή για τη μεταναστευτική πολιτική της ΕΕ απέστειλε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν προς τους ηγέτες των κρατών-μελών ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 9 και 10 Φεβρουαρίου στις Βρυξέλλες.
Η Πρόεδρος της Κομισιόν κάνει λόγο για «ευρωπαϊκή πρόκληση» στην οποία χρειάζεται «ευρωπαϊκή απάντηση» και σημειώνει ότι «η γεωπολιτική αστάθεια, οι δημογραφικές τάσεις και η κλιματική αλλαγή εντείνουν περαιτέρω τις πιέσεις». Υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη να υπάρξει συμφωνία αναφορικά με το Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο επισημαίνοντας ότι «το Σύμφωνο θα μετατοπίσει τη δυναμική από ένα σημείο όπου τα κενά και οι ελλείψεις εμποδίζουν αυτό που μπορούμε να κάνουμε, σε ένα όπου οι διαφορετικές ροές εργασίας αλληλοενισχύονται». Η Πρόεδρος της Κομισιόν στην επιστολή της τονίζει παράλληλα, ότι θα συνεχιστούν οι προσπάθειες για να διασφαλιστεί η πλήρης εφαρμογή της κοινής δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας.
Ειδικότερα, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν αναφέρει ότι «η μετανάστευση είναι μια ευρωπαϊκή πρόκληση για την οποία πρέπει να δώσουμε μια ευρωπαϊκή απάντηση. Πέρυσι παρατηρήθηκαν αυξημένες απαιτήσεις για τη διαχείριση της μετανάστευσης. Η γεωπολιτική αστάθεια, οι δημογραφικές τάσεις και η κλιματική αλλαγή εντείνουν περαιτέρω τις πιέσεις. Η ΕΕ είδε σημαντική αύξηση στις παράτυπες αφίξεις σε διαδρομές στη Μεσόγειο και τα Δυτικά Βαλκάνια, τα υψηλότερα ποσοστά από το 2016. Η διαχείριση της μετανάστευσης βρίσκεται επίσης ψηλά στη λίστα των ζητημάτων στα οποία οι πολίτες αναμένουν ισχυρή απάντηση της ΕΕ».
Συμπληρώνει ότι «ο επιθετικός πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας προκάλεσε τον μεγαλύτερο αναγκαστικό εκτοπισμό ανθρώπων στην Ευρώπη από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Η ενεργοποίηση της προσωρινής προστασίας για εκείνους που εγκατέλειπαν την Ουκρανία ήταν τόσο πρωτόγνωρη όσο και καθοριστική. Εντούτοις, η φιλοξενία περίπου τεσσάρων εκατομμυρίων ανθρώπων που φεύγουν από την Ουκρανία συνεχίζει να απαιτεί τεράστιες προσπάθειες από τις κοινότητες σε ολόκληρη την ΕΕ, πρώτα και κύρια από εκείνες που βρίσκονται πιο κοντά στην Ουκρανία, και η Επιτροπή θα συνεχίσει να τους υποστηρίζει κατά προτεραιότητα».
«Ο κίνδυνος να αποτύχει η ανταπόκρισή μας θα παραμείνει έως ότου θεσπιστεί το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Το Σύμφωνο θα μετατοπίσει τη δυναμική από ένα σημείο όπου τα κενά και οι ελλείψεις εμποδίζουν αυτό που μπορούμε να κάνουμε, σε ένα όπου οι διαφορετικές ροές εργασίας αλληλοενισχύονται. Παράλληλα με το Σύμφωνο, η Επιτροπή έχει υποβάλει προτάσεις για την ενίσχυση της ικανότητας της ΕΕ για την αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης, για νέους κανόνες για τους μεταφορείς που ασχολούνται με τη διακίνηση και για την ενίσχυση των συνόρων μας μέσω ενός εκσυγχρονισμένου Κώδικα Συνόρων Σένγκεν» προσθέτει η Πρόεδρος της Επιτροπής.
Tαυτόχρονα, σημειώνει ότι «ο κοινός οδικός χάρτης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και των Προεδριών του Συμβουλίου ήταν μια βασική αναγνώριση του επείγοντος χαρακτήρα της προόδου προς μια συμφωνία. Έχει σημειωθεί ικανοποιητική πρόοδος στο νομοθετικό έργο και η σουηδική και η ισπανική Προεδρία θα πρέπει να έχουν την πλήρη υποστήριξή μας για την επίτευξη συμφωνίας πριν από το τέλος αυτής της νομοθετικής περιόδου.
Αλλά η επιτακτική ανάγκη να συμφωνήσουμε σε μια διαρθρωτική λύση δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να δράσουμε τώρα. Αντίθετα, τα τελευταία χρόνια έχουμε ήδη διευρύνει την εργαλειοθήκη μας για τη διαχείριση των συνόρων και τη μετανάστευση, με ισχυρότερους φορείς, μεγαλύτερους πόρους, πιο στοχευμένες εργασίες για τη μετανάστευση με βασικούς εταίρους. Μπορέσαμε να ανταποκριθούμε σε ξαφνικές απαιτήσεις: με πολιτικές παρεμβάσεις για την αντιμετώπιση της εργαλειοποίησης των μεταναστών από τη Λευκορωσία και την προώθηση της ευθυγράμμισης των θεωρήσεων στα Δυτικά Βαλκάνια, με καλύτερο συντονισμό μέσω της πλατφόρμας Αλληλεγγύης για την Ουκρανία και τον εθελοντικό μηχανισμό αλληλεγγύης ή με χρηματοδότηση της ΕΕ για κράτη μέλη και βασικούς εταίρους».
Η Πρόεδρος της Επιτροπής αναφέρει ότι «συνεχίζονται οι εργασίες για την υλοποίηση των σχεδίων δράσης για τα Δυτικά Βαλκάνια και την Κεντρική Μεσόγειο, που εξετάζουν τις ιδιαιτερότητες καθεμιάς από αυτές τις διαδρομές. Θα εργαστούμε για μια πιο συντονισμένη προσέγγιση για την έρευνα και τη διάσωση, με σκοπό τη διευκόλυνση της καλύτερης συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και των σκαφών που ανήκουν ή διαχειρίζονται ιδιωτικοί φορείς. Η μεταναστευτική πίεση ή άλλες διαδρομές όπως η Δυτική και η Ανατολική Μεσόγειος θα συνεχίσουν να αντιμετωπίζονται. Θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες για να διασφαλίσουμε την πλήρη εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Ταυτόχρονα, πρέπει να διασφαλίζεται η συμμόρφωση με τους ισχύοντες κανόνες και πρότυπα για την καλή λειτουργία του συστήματος. Για τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή και οι οργανισμοί της ΕΕ θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν τα κράτη μέλη».
«Στο παράρτημα αυτής της επιστολής, παραθέτω τέσσερις τομείς στους οποίους μπορούμε να κάνουμε πραγματική διαφορά στο άμεσο μέλλον. Αυτά τα επιχειρησιακά μέτρα θα μας επιτρέψουν να αντιμετωπίσουμε τις πρόσφατες πιέσεις, θα μας βοηθήσουν να είμαστε καλύτερα προετοιμασμένοι για τις εξελίξεις φέτος και θα θέτουν τις βάσεις για το νέο Σύμφωνο.
*Ενίσχυση των εξωτερικών συνόρων με τη συντονισμένη ανάπτυξη πόρων της ΕΕ σε στρατηγικά σημεία, λαμβάνοντας υπόψη τις διαφορές μεταξύ χερσαίων και θαλάσσιων συνόρων, καθώς και υποστήριξη της εργασίας μας με καλύτερη πληροφόρηση και έγκαιρη προειδοποίηση. Κλειδί για αυτό είναι επίσης η συνεργασία με πιο στοχευμένο τρόπο με εταίρους στη Μεσόγειο και τα Δυτικά Βαλκάνια, ώστε να επιτραπεί η αντιμετώπιση των ζητημάτων πιο κοντά στην πηγή τους.
*Η αντιμετώπιση της πραγματικότητας ότι οι καθυστερήσεις και τα κενά στις διαδικασίες των συνόρων και της επιστροφής έχουν πραγματικό κόστος για την αποτελεσματικότητα αυτών των πολιτικών. Μπορούμε ήδη να εξετάσουμε τρόπους επιτάχυνσης των διαδικασιών στα σύνορα, εφαρμόζοντας πιο συστηματικά τις έννοιες της ασφαλούς τρίτης χώρας και να χρησιμοποιήσουμε τη συνεργασία της ΕΕ για να βοηθήσουμε τις εθνικές προσπάθειες για την ενίσχυση της επιστροφής, μεταξύ άλλων αναγνωρίζοντας ο ένας τις αποφάσεις επιστροφής του άλλου.
• Με αυτό συνδέεται η ανάγκη αντιμετώπισης της δευτερογενούς μετακίνησης και διασφάλισης αποτελεσματικής αλληλεγγύης. Η εστίαση στην εφαρμογή του οδικού χάρτη του Δουβλίνου θα συμβάλλει στη μείωση των κινήτρων για δευτερογενή μετακίνηση επιτρέποντας στα κράτη μέλη να συνεργαστούν. Επιπλέον, η υποστήριξη προς τα κράτη-μέλη που βρίσκονται σε μεγαλύτερη πίεση θα πρέπει να ενταθεί, μεταξύ άλλων μέσω της αποτελεσματικής μετεγκατάστασης χρησιμοποιώντας τον Εθελοντικό Μηχανισμό Αλληλεγγύης, ο οποίος θα πρέπει να λειτουργεί ως πρόδρομος για έναν μόνιμο μηχανισμό.
* Ενίσχυση της εργασίας με εταίρους για τη βελτίωση της διαχείρισης της μετανάστευσης και των επιστροφών. Στην εξωτερική μας χρηματοδότηση, υπερβαίνουμε σημαντικά τον στόχο του 10% για τις δαπάνες που σχετίζονται με τη μετανάστευση. Φέτος, τα έργα διαχείρισης συνόρων και καταπολέμησης της διακίνησης στη Βόρεια Αφρική και τα Δυτικά Βαλκάνια θα ξεπεράσουν το μισό δισεκατομμύριο ευρώ. Η συγκέντρωση των διαφόρων πτυχών των σχέσεων της ΕΕ θα μας επιτρέψει να αξιοποιήσουμε την πρόοδο στη μετανάστευση ως κεντρικό στοιχείο των ευρύτερων σχέσεων με βασικούς εταίρους. Ο καθορισμός των κατάλληλων κινήτρων με μια προσέγγιση στο σύνολο του κρατικού μηχανισμού σε διάφορους τομείς πολιτικής είναι ζωτικής σημασίας για την υποστήριξη της δέσμευσης με τις χώρες εταίρους, με σημαντική εστίαση στην Αφρική» εξηγεί η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στην επιστολή.
«Αυτά τα επιχειρησιακά μέτρα έχουν ένα κοινό νήμα. Η αποτελεσματικότητά τους εξαρτάται από το πόσο καλά συνεργαζόμαστε. Αυτό μπορεί να σημαίνει κοινή χρήση προσωπικού και εξοπλισμού, παροχή αλληλεγγύης και το να μιλάμε με μία φωνή στους εταίρους μας. Η ετοιμότητα για συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών θα μας βοηθήσει όλους να έχουμε μια καλή εικόνα της κατάστασης, να διασφαλίσουμε μια συντονισμένη απόκριση και να αυξήσουμε την αποτελεσματικότητά μας στην πρόληψη της παράτυπης μετανάστευσης. Αναγνωρίζοντας ότι η συνεργασία για τη διασφάλιση ταχύτερων διαδικασιών ασύλου και επιστροφών, τη βελτίωση των προτύπων υποδοχής και τη βελτίωση των μέτρων αλληλεγγύης μας ωφελεί όλους.
Αυτή η προσέγγιση θα ενσωματωθεί πλήρως μόλις τεθεί σε ισχύ το Νέο Σύμφωνο για τη Μετανάστευση και το Άσυλο. Μπορούμε όμως να στείλουμε ένα ισχυρό μήνυμα από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο: ότι αυτήν τη χρονιά, μπορούμε να κάνουμε τεράστια βήματα προς την αμοιβαία εμπιστοσύνη και την αμοιβαία υποστήριξη, τα θεμέλια για μια δυναμική και επιτυχημένη κοινή προσέγγιση της ΕΕ για τη μετανάστευση» καταλήγει η Πρόεδρος της Κομισιόν.
