Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ βρέθηκε αντιμέτωπη με μια κρίσιμη απόφαση κατά τη συνεδρίαση χάραξης της νομισματικής πολιτικής της αυτήν την εβδομάδα:
Να χαλαρώσει μετά από τέσσερα χρόνια ελαφρώς τη νομισματική πολιτική της με μια μείωση των επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης ή να προχωρήσει σε μια επιθετική μείωση κατά 50 μονάδες βάσης προκειμένου να προστατεύσει την αμερικανική οικονομία έγκαιρα από μια πιθανή ύφεση;
Eν τέλει η Fed, με 11 ψήφους υπέρ και μία κατά, αποφάσισε να προχωρήσει επιθετικά στην πρώτη μείωση των επιτοκίων της, επιλέγοντας να μειώσει το κόστος δανεισμού κατά 50 μονάδες βάσης. Ως εκ τούτου το βασικό επιτόκιο της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ διαμορφώνεται πλέον στο εύρος 4,75%-5,00%.
Επιπλέον, σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ομοσπονδιακής Επιτροπής Ανοικτής Αγοράς της Fed, τα επιτόκια αναμένεται να υποχωρήσουν στο εύρος του 4,25% - 4,50% έως τα τέλη του 2024. Πρόκειται για ρυθμό μείωσης μεγαλύτερο από εκείνον που προέβλεπε η Επιτροπή τον Ιούλιο.
Με τον πληθωρισμό πια να κινείται σε πορεία αποκλιμάκωσης, η προσοχή της Fed έχει στραφεί πλέον στην αγορά εργασίας, η εξασθένιση της οποίας εγείρει ανησυχίες ότι η διατήρηση του κόστους δανεισμού σε υψηλά επίπεδα για περισσότερο από ό,τι χρειάζεται θα μπορούσε να πλήξει την οικονομία και να οδηγήσει σε μια «σκληρή προσγείωση».
Βλέπετε, από τον Ιούλιο του 2023 και μέχρι εχθές, το κόστος δανεισμού βρισκόταν στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δύο δεκαετιών, στο 5,25%-5,50%. Η εξασθένιση της αγοράς εργασίας από ότι φάνηκε χθες ελήφθη από τη Fed ως ένα από τα πρώτα σημάδια ότι η διατήρηση του κόστους δανεισμού σε υψηλά επίπεδα θα μπορούσε να πλήξει την οικονομία και να οδηγήσει σε μια πιο σκληρή προσγείωση.
Έτσι προχώρησε στη χθεσινή επιθετική μείωση, σε μια κίνηση που αν εξαιρέσουμε τις πρώτες ημέρες της πανδημίας, ήταν ανάλογη του 2008, όταν βρισκόμασταν αντιμέτωποι με την παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση!
Η Fed εν τέλει, έκανε αυτό που έπρεπε;
Eπιθετική μείωση αλλά και επιθετικό dot plot
Eξίσου επιθετικό ήταν και το διάγραμμα σημείων -γνωστό ως dot plot- το οποίο υπενθυμίζουμε ότι δείχνει τις προσδοκίες των αξιωματούχων της FOMC για τη μελλοντική νομισματική πολιτική.
Σύμφωνα λοιπόν με το dot plot η Fed αναμένεται να προχωρήσει σε δύο μειώσεις κατά 25 μονάδες βάσης στις δύο συνεδριάσεις που απομένουν έως τα τέλη του έτους, εναρμονιζόμενη με τις επιταγές της αγοράς, όπως αυτές αντικατοπτρίζονται στην αγορά των ομολόγων.
Για το 2025, οι προσδοκίες υποδεικνύουν ότι θα ακολουθήσει η μείωση των επιτοκίων συνολικά κατά μία ποσοστιαία μονάδα και κατά επιπλέον μισή ποσοστιαία μονάδα έως το τέλος του 2026.
Τουτέστιν, το βασικό μέσο επιτόκιο θα διαμορφωθεί στο 3,4% έως τα τέλη του 2025, και στο 2,9% στο τέλος του 2026, ήτοι στο εύρος 2,75%-3,00%, επίπεδο που οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις των μελών της FOMC θεωρούν ως ουδέτερο επιτόκιο. (σ.σ: προσέξτε το νέο ύψος του ουδέτερου επιτοκίου).
Στο σημείο αυτό βέβαια να υπογραμμίσουμε ότι η Fed δεν παρέλειψε να «καλύψει τα νώτα της», προσθέτοντας ότι δεν ακολουθεί προκαθορισμένη πορεία και θα συνεχίσει να λαμβάνει τις αποφάσεις της από συνάντησή σε συνάντηση.
Γι’αυτό και οι επενδυτές δεν πρέπει να υποθέσουν ότι η Ομοσπονδιακή Τράπεζα θα συνεχίσει σε κάθε περίπτωση τη μείωση του κόστους δανεισμού με τον ίδιο ρυθμό στο μέλλον. Εν ολίγοις, αν χρειαστεί το dot plot θα αλλάξει.
Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά ο Πάουελ:«Μπορούμε να μειώσουμε πιο γρήγορα εάν κριθεί σκόπιμο, να μειώσουμε πιο αργά, να σταματήσουμε τις μειώσεις εάν αυτό κριθεί απαραίτητο». (σ.σ: Δεν θα είναι άλλωστε η πρώτη φορά. Τον Ιούλιο ο ίδιος ο Πάουελ είχε πει ότι δεν σκέφτεται μείωση επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης).
Όσον αφορά τώρα τις εκτιμήσεις για την κατάσταση της οικονομίας, η Επιτροπή εστίασε στην αγορά εργασίας, υπογραμμίζοντας ότι η αύξηση των θέσεων εργασίας έχει επιβραδυνθεί και το ποσοστό ανεργίας έχει αυξηθεί, αλλά παραμένει χαμηλό.
Είναι ενδεικτικό ότι η FOMC αναθεώρησε ανοδικά την πρόβλεψή της για το ποσοστό της ανεργίας φέτος στο 4,4%, από το 4% των προβλέψεων του Ιουνίου, ενώ παράλληλα αναθεώρησε επί τα βελτίω την εκτίμησή της για τον πληθωρισμό στο 2,3% από το 2,6%.
Για το 2025 αναμένει πληθωρισμό πέριξ του 2,1%.
Όσον αφορά τον δομικό πληθωρισμό, η Επιτροπή κατέβασε επίσης τον πήχη σε σχέση με τις προβλέψεις του Ιουνίου, κατά 0,2% στο 2,6%.
Οι εκτιμήσεις τέλος για την οικονομική ανάπτυξη παρέμειναν ως είχαν τον Ιούνιο, ήτοι στο 2,1% για το 2024 και 2% για το 2025.
Oι ανησυχίες
Για πολλούς αναλυτές υπάρχει ο κίνδυνος η χθεσινή κίνηση της Fed να έχει μια δεύτερη ανάγνωση από την αγορά τις επόμενες ημέρες -ήδη την χθεσινή πρώτη θετική αντίδραση της Wall διαδέχθηκε ο σκεπτικισμός, με τους δείκτες να γυρνούν σε αρνητικό έδαφος- δεδομένου ότι η ιστορία έχει δείξει ότι μια μείωση κατά 50 μονάδες βάσης είναι πιο συνήθης σε περιόδους σοβαρού οικονομικού στρες ή μεγάλων απωλειών θέσεων εργασίας.
Μήπως λοιπόν η Fed ανησυχεί περισσότερο από όσο παραδέχεται για την υγεία της αμερικανικής οικονομίας;
Βλέπετε, η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ δεν μείωσε απλά τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης χθες, αλλά άλλαξε εντελώς τις εκτιμήσεις της για την πορεία των επιτοκίων εφεξής. Να θυμίσουμε ότι τον Ιούνιο οι συγκλίνουσες εκτιμήσεις προέβλεπαν μόλις μία μείωση κατά 25 μονάδες βάσης το τρέχον έτος. Απο χθες έχουμε βάλει πλώρη για μια ολόκληρη ποσοστιαία μονάδα!
Μια άλλη ένσταση είναι ότι η Fed μπορεί να μετατόπισε νωρίς την εστίαση της από τον πληθωρισμό.
Μπορεί η Επιτροπή στο συνοδευτικό κείμενο της απόφασης για τα επιτόκια να έγραψε ότι «έχει αποκτήσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη ότι ο πληθωρισμός κινείται βιώσιμα προς το 2% και κρίνει ότι οι κίνδυνοι για την επίτευξη των στόχων της για την απασχόληση και τον πληθωρισμό είναι περίπου ισορροπημένοι», όμως στο παρελθόν οι εκτιμήσεις της FOMC έχουν αποδειχθεί αρκετές φορές λανθασμένες.
Για παράδειγμα, στις αρχές του 2024 ο πληθωρισμός είχε πάρει εκ νέου ανιούσα πορεία, αναγκάζοντας τον Πάουελ να διατηρήσει τα επιτόκια υψηλότερα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Πόσο σίγουροι είμαστε ότι η ιστορία δεν θα επαναληφθεί; Eιδικά μέσα στο πλαίσιο ενός εύφλεκτού γεωπολιτικού περιβάλλοντος;
Όσον αφορά τώρα την «ισορροπία των κινδύνων», υπάρχουν αρκετοί που υποστηρίζουν ότι σύμφωνα με τις πρόσφατες μετρήσεις του ΑΕΠ είναι σχεδόν αστείο να προετοιμαζόμαστε για ύφεση και επικαλούνται ως επιπλέον επιχείρημα το μοντέλο GDP Now της Atlanta Fed,το οποίο προβλέπει ετήσια, προσαρμοσμένη στον πληθωρισμό ανάπτυξη 2,5% το τρέχον τρίμηνο.
Διειδύοντας στη λογική της Fed
Η αλήθεια είναι ότι οι δύο στόχοι της διπλής εντολής της Fed , ήτοι η σταθερότητα των τιμών και η μέγιστη βιώσιμη απασχόληση, έχουν έρθει εδώ και τρεις μήνες περίπου, σε μια πολύ στενή ισορροπία.
Για πολλούς αναλυτές το γεγονός αυτό σηματοδοτεί ότι έχει έρθει η ώρα η νομισματική πολιτική να καταστεί ουδέτερη, δηλαδή ούτε να περιορίζει αλλά oύτε και να ενισχύει την οικονομική δραστηριότητα.
Προφανώς η Fed στην διήμερη συνεδρίαση που ολοκληρώθηκε χθες «ζύγισε» ότι οι καθοδικοί κίνδυνοι για την απασχόληση υπερτερούν των ανοδικών για τον πληθωρισμό και έτσι αποφάσισε να πατήσει το πόδι στο γκάζι της νομισματικής χαλάρωσης προκειμένου να προστατέψει τους ρυθμούς ανάπτυξης και κατ’επέκταση την αγορά εργασίας.
Πολλοί θα αντιτείνουν ότι ναι μεν το ποσοστό ανεργίας έχει αυξηθεί κατά 0,8 ποσοστιαίες μονάδες από το χαμηλότερο σημείο τον Ιανουάριο του 2023 και η απασχόληση αυξήθηκε τους τελευταίους τρεις μήνες με τον βραδύτερο ρυθμό από το 2020, όμως την ίδια στιγμή οι βασικές τιμές καταναλωτή αυξήθηκαν λίγο περισσότερο από το αναμενόμενο τον Αύγουστο.
Ο αντίλογος εδώ είναι ότι η μέτρηση του Αυγούστου επιβαρύνθηκε από τις επιδόσεις της ασφάλισης και της στέγης, κατηγοριών που τείνουν να υστερούν, ενώ την ίδια στιγμή η τελευταία έκθεση για τις τιμές παραγωγού υποδηλώνει ότι ο βασικός δείκτης προσωπικών καταναλωτικών δαπανών θα είναι σημαντικά πιο ήπιος. Μένει βέβαια να δούμε την επαλήθευση αυτής της οπτικής γωνίας.
Αυτό που πιστεύουμε ότι έπαιξε τον μεγαλύτερο ρόλο στη χθεσινή σημειολογία της Fed είναι η επιλογή των αξιωματούχων της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ να ευθυγραμμιστούν με τις προσδοκίες της αγοράς, όπως αυτές αντικατοπτρίστηκαν τις τελευταίες ημέρες στην αγορά των ομολόγων.
Υπενθυμίζουμε ότι η αγορά των ομολόγων έκανε μια τεράστια κίνηση, με την αμερικανική δεκαετία να φιγουράρει ήδη πέριξ του 3,72% και την αμερικανική διετία πέριξ του 3,62%.
Η Fed λοιπόν χθες αποφάσισε να εναρμονίσει τις προοπτικές με τις προσδοκίες της αγοράς και δεδομένου ότι οι αγορές ανέμεναν μια συνολική μείωση 100 μονάδων βάσης μέχρι τα τέλη του 2024 και έχουμε μόλις δύο ακόμα συνεδριάσεις μέχρι τα τέλη του έτους- 7 Νοεμβρίου και 18 Δεκεμβρίου- προτίμησε να μην απογοητεύσει και να ξεκινήσει τον τρέχοντα κύκλο νομισματικής χαλάρωσης με μια μείωση 50 μονάδων βάσης.
Μετά τις αποφάσεις νομισματικής πολιτικής και κυρίως μετά τις εκτιμήσεις για τις προοπτικές του ρυθμού μείωσης των επιτοκίων, το δολάριο παρουσίασε εκ νέου υποχώρηση, για να επανακτήσει όμως στη συνέχεια το θετικό του πρόσημο, ακόμα και σε σχέση με το ευρώ, παρά το γεγονός ότι ροκανίζεται πλέον ταχύτατα το επιτοκιακό του πλεονέκτημα.
Ο σκεπτικισμός που περιγράψαμε στην παράγραφο των ανησυχιών είναι εμφανής.
Ο σκεπτικισιμός όσον αφορά κατά πόσον η χθεσινή ρητορική της Fed υποδηλώνει βαθιές ανησυχίες για την οικονομία των ΗΠΑ επηρέασε εν τέλει και τις επιδόσεις των μετοχών.
Βέβαια αυτό δεν αναιρεί το γεγονός ότι το κόστος δανεισμού θα αποκλιμακωθεί σημαντικά, εξέλιξη σημαντική ειδικά για τις εταιρείες με σοβαρή μόχλευση. Παρά ταύτα, η προοπτική της μείωσης του χρηματοδοτικού κόστους δεν υπερίσχυσε χθες της προοπτικής ενός μειωμένου κύκλου εργασιών στην περίπτωση μιας ύφεσης.
Αυτό που θα πρέπει όμως να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας είναι ότι ακόμα και αν οι ΗΠΑ έχουν κατεβάσει πράγματι τροχούς για την προσγείωση, η προσγείωση αυτή μπορεί να καθυστερήσει από την επιθετική μείωση των επιτοκίων, μέσα από την οπτική γωνία της τόνωσης της ψυχολογίας του Αμερικανού καταναλωτή.
Βλέπετε, τα 2/3 του ΑΕΠ των ΗΠΑ στηρίζονται στον Αμερικανό καταναλωτή, ο οποίος αυτή τη στιγμή έχει κάθε λόγο να χαίρεται από την επικείμενη σημαντική μείωση του ποσού των δόσεων των στεγαστικών, των καταναλωτικών, των φοιτητικών κ.ο.κ δάνειων του.
Τι κάνουμε όταν έχουμε καλή ψυχολογία ενόψει ενός μεγαλύτερου διαθέσιμου εισοδήματος στο εγγύς μέλλον; Συνήθως καταναλώνουμε περισσότερο σήμερα.
Aποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
Μαίρη Βενέτη
