Περίπου δύο εβδομάδες έχουν περάσει από τη στιγμή που οι κινεζικές Αρχές αιφνιδίασαν τις παγκόσμιες αγορές ανακοινώνοντας μέτρα τόνωσης της ρευστότητας στην οικονομία και τις χρηματιστηριακές αγορές, καθώς και μέτρα ενίσχυσης ορισμένων τομέων της οικονομίας.
Η κίνηση αυτή έδωσε σημαντική ώθηση στις τιμές των μετοχών στα χρηματιστήρια της Κίνας και του Χονγκ Κονγκ, στις μετοχές των κινεζικών εταιρειών που διαπραγματεύονται σε δυτικά χρηματιστήρια και στις τιμές πολλών μετάλλων και πρώτων υλών στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων. Σε πολλές περιπτώσεις, η άνοδος είναι πραγματικά εντυπωσιακή, με πολλές μετοχές να ανεβαίνουν μέσα σε δύο εβδομάδες κατά 50% ή παραπάνω.
Η χρηματιστηριακή άνοδος ήταν μάλλον δικαιολογημένη, καθώς οι κινεζικές μετοχές θεωρούνται σε γενικές γραμμές αρκετά φθηνές από πολλούς χρηματιστηριακούς αναλυτές και οικονομολόγους, ενώ πολλοί θεσμικοί επενδυτές είχαν πολύ μικρές θέσεις σε κινεζικά περιουσιακά στοιχεία υποθέτοντας πως θα παρέμεναν εκτός των βασικών επιλογών των διεθνών επενδυτικών οίκων για πολύ καιρό ακόμα. Όπως φαίνεται, πολλοί επενδυτές, θεσμικοί και ιδιώτες, άρχισαν να κυνηγούν τις τιμές, φοβούμενοι πως θα χάσουν μία ανοδική κίνηση που θα έχει μεγάλη διάρκεια.
Η χθεσινή μέρα, όμως, δεν ήταν καθόλου καλή για τις κινεζικές μετοχές και γενικά τα κινεζικά περιουσιακά στοιχεία. Οι επενδυτές έκαναν στροφή 180 μοιρών και προχώρησαν σε μαζικές πωλήσεις, στέλνοντας τον δείκτη του χρηματιστηρίου του Χονγκ Κονγκ σε πτώση της τάξης του 9,41% και στις 20.926,79 μονάδες, ενώ τη Δευτέρα ήταν κάποια στιγμή πάνω από τις 2.340.
Οι πωλήσεις ξεκίνησαν από την αρχή της συνεδρίασης και ήταν αποτέλεσμα της απογοήτευσης των επενδυτών από κάποιες συμπληρωματικές ανακοινώσεις των κινεζικών αρχών σχετικά με τα μέτρα στήριξης της οικονομίας και των αγορών. Οι επενδυτές περίμεναν κάτι πιο εντυπωσιακό από αυτό που άκουσαν και αποφάσισαν να γράψουν ένα μέρος των μεγάλων κερδών του τελευταίου διαστήματος, αφού, πριν έναν μήνα, η τιμή του δείκτη Hang Seng ήταν λίγο πάνω από τις 17.000 μονάδες.
Το ερώτημα εδώ είναι αν η χθεσινή πτώση είναι ένα χρηματιστηριακό φαινόμενο που έχει κυρίως σχέση με τα μεγάλα κέρδη των προηγούμενων εβδομάδων ή αν έχει σχέση με αρνητικές εκτιμήσεις για την αποτελεσματικότητα των μέτρων στήριξης της οικονομίας.
Προφανώς, ύστερα από τόσο μεγάλα και απότομα κέρδη, είναι λογικό να αναζητούνται αφορμές για την κατοχύρωσή τους. Όμως, διαβάζοντας το διεθνή Τύπο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είναι προφανές πως υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο θα τονωθεί ουσιαστικά η οικονομία από τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί μέχρι τώρα. Σε χθεσινή συνέντευξή του στο CNBC, ο επικεφαλής οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας (World Bank) για την Ανατολική Ασία και τον Ειρηνικό είπε στο τηλεοπτικό κανάλι πως η πρόγνωση για την αύξηση του ΑΕΠ της Κίνας, για το 2024, έχει ανεβεί στο 4,8% από 4,5%, εν μέρει και λόγω των πρόσφατων ανακοινώσεων, αλλά αυτή για το 2025 θα παραμένει στο 4,3%.
Ο Aaditya Mattoo παρατήρησε πως τα μέτρα που ανακοινώθηκαν έχουν εστιαστεί περισσότερο στη νομισματική παρά στη δημοσιονομική πολιτική, κάτι που σημαίνει πως δεν είναι εύκολο να αντιμετωπιστούν προβλήματα όπως αυτό της ανεργίας, της πτώσης των τιμών των ακινήτων, της πτώσης της αγοραστικής δύναμης των πολιτών κ.α. Η απουσία ισχυρού «πακέτου στήριξης» με έμφαση στη δημοσιονομική πολιτική επισημαίνεται και από πολλούς ακόμα σχολιαστές και οικονομολόγους.
Ο Chan Ka Sing του Reuters Breakingviews εκτίμησε, σε χθεσινό του άρθρο, πως η χρηματιστηριακή ευφορία του τελευταίου διαστήματος είναι εξαιρετικά πιθανόν να οδηγήσει σε σημαντική απογοήτευση, αν το δημοσιονομικό μέρος των μέτρων δεν ενισχυθεί σημαντικά το επόμενο διάστημα. Το ζήτημα της υπερβολικής έμφασης στην προσαρμογή της νομισματικής πολιτικής και στα μέτρα τόνωσης του χρηματιστηρίου έχει προκαλέσει και πιο αιχμηρά σχόλια, και μάλιστα από Κινέζους οικονομολόγους.
Όπως φαίνεται, αρκετοί έχουν κατηγορήσει την Κεντρική Τράπεζα της Κίνας πως στα πλαίσια των μέτρων προσαρμογής της νομισματικής πολιτικής σκοπεύει να προχωρήσει σε απευθείας αγορές μετοχών από τα χρηματιστήρια προκειμένου να στηρίξει τις αγορές. Σε χθεσινή ανάρτηση στο δίκτυο X (πρώην Twitter), η chinabankingnews.com ανέφερε πως διαπρεπείς Κινέζοι οικονομολόγοι, όπως ο Xiang Songzuo, καθώς και πλήθος κρατικών αξιωματούχων, προβαίνουν σε δηλώσεις με τις οποίες προσπαθούν να «αποδομήσουν» αυτούς τους ισχυρισμούς, που, όπως φαίνεται, έχουν πάρει έκταση μέσα στην Κίνα.
Επιστρέφοντας στον διεθνή Τύπο, χθες διαβάσαμε στο Bloomberg το σχόλιο της Rebecca Choong Wilkins του Bloomberg, η οποία επισήμανε και αυτή την έλλειψη κρατικού «πακέτου στήριξης», εκτίμησε όμως πως αυτό μπορεί να γίνεται σκόπιμα από τη μεριά της κινεζικής ηγεσίας και του προέδρου Xi Jinping. Η αρθρογράφος του διεθνούς πρακτορείου πιθανολόγησε πως ο Κινέζος πρόεδρος μπορεί να διστάζει να ανακοινώσει κάτι τέτοιο πριν τις αμερικανικές εκλογές, καθώς ουδείς μπορεί να είναι σίγουρος για την οικονομική πολιτική που θα ακολουθήσει ο νέος (ή η νέα) ένοικος του Λευκού Οίκου.
Τι θα έπρεπε όμως να ακούσουμε από τον πρόεδρο Xi για να πειστούμε πως η προσπάθεια για την ανόρθωση της οικονομίας θα έχει σημαντικές πιθανότητες επιτυχίας και το μεγάλο χρηματιστηριακό ράλι δεν θα αποδειχθεί μία ακόμα απογοήτευση για όσους κατέχουν κινεζικές επενδύσεις;
Ο Adam Wolfe, οικονομολόγος της Absolute Strategy Research, σε ανάρτησή του στο δίκτυο X, αφού επισημαίνει το πόσο ισχυρότερα είναι τα μέτρα στήριξης του χρηματιστηρίου από τα μέτρα στήριξης της οικονομίας, πιθανολογεί πως οι αρχές ίσως ελπίζουν πως η σημαντική άνοδος του χρηματιστηρίου θα καταπολεμήσει το έλλειμμα εμπιστοσύνης που χαρακτηρίζει αυτή την περίοδο την κινεζική οικονομία και θα κάνει τους πολίτες να αυξήσουν τις δαπάνες τους και να τονώσουν την οικονομία.
Ο Wolfe πιστεύει πως αυτό είναι ένα πολύ επικίνδυνο «στοίχημα» που μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα. Ο ίδιος εύχεται να έχει καταλάβει λάθος και οι κινεζικές αρχές να ετοιμάζουν, ένα γιγαντιαίο (massive) και σωστά στοχευμένο δημοσιονομικό πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας. Αυτό ακούγεται βέβαια κάπως αόριστο, όμως ο George Magnus, μέσω ανάρτησης του οποίου διαβάσαμε τον Adam Wolfe, είναι αρκετά πιο συγκεκριμένος.
Ο Άγγλος οικονομολόγος, με βαθιά γνώση των κινεζικών πραγμάτων, γνωστός και από την πολυετή θητεία του στην UBS, πιστεύει πως η κρατική στήριξη που θα διασφαλίσει και τη σταθερή άνοδο των χρηματιστηρίων, πρέπει να περιέχει ριζικές αλλαγές στην οικονομική πολιτική. Ο Magnus πιστεύει πως πρέπει να εγκαταλειφθούν η έμφαση στην κρατικά κατευθυνόμενη βιομηχανική πολιτική, η μεγάλη εξάρτηση από τις εξαγωγές, οι μεγάλες κρατικές επενδύσεις με αμφίβολη απόδοση και η γενικότερη κρατική «καθοδήγηση» σχετικά με το που κατευθύνονται οι επενδύσεις.
Προχωρώντας πιο πέρα, αναφέρει πως την ίδια στιγμή, η δημοσιονομική πολιτική θα πρέπει να αποκτήσει Κεϊνσιανά χαρακτηριστικά, να προσπαθήσει να ενισχύσει με άμεσο τρόπο την ιδιωτική κατανάλωση και να συνοδευτεί από αρκετές μεταρρυθμίσεις. Όλα αυτά ακούγονται κάπως απίθανο να συμβούν, γνωρίζοντας τα ιδεολογικά χαρακτηριστικά της κινεζικής ηγεσίας. Γνωρίζοντας όμως επίσης πόσο βαθύς γνώστης της κινεζικής οικονομίας είναι ο Magnus, υποπτευόμαστε πως αν ο πρόεδρος Xi δεν αποφασίσει να «πατήσει γκάζι» προς αυτή την κατεύθυνση, το μεγάλο ράλι των κινεζικών χρηματιστηρίων δεν πρόκειται να έχει καλό τέλος, ανεξάρτητα από το αν θα συνεχιστεί το αμέσως προσεχές διάστημα και από το πρόσωπο του νέου ενοίκου του Λευκού Οίκου.
