Ούτε 24 ώρες δεν πέρασαν από την αποκάλυψη της Wall Street Journal ότι επίκειται συμφωνία για την αναγνώριση του Ισραήλ από τη Σαουδική Αραβία και η τρομοκρατική επίθεση της Χαμάς έβαλε φωτιά στη Μέση Ανατολή. Τα… πιόνια στη γεωπολιτική σκακιέρα παίρνουν θέσεις μάχης, οι επενδυτές αρχίζουν να στρέφονται στα πιο αξιόπιστα ασφαλή καταφύγια και τα χρηματιστήρια παρακολουθούν τις εξελίξεις με ιδιαίτερα αυξημένη αγωνία η οποία μπορεί πολύ εύκολα να εξελιχθεί έως και σε ακραίο φόβο.
Οι δείκτες που αντικατοπτρίζουν το επίπεδο ανησυχίας της επενδυτικής κοινότητας χτύπησαν χθες κόκκινο, στον απόηχο της αιφνιδιαστικής επίθεσης των τρομοκρατών της Χαμάς, παρά το γεγονός ότι προς το τέλος της ημέρας το κλίμα βελτιώθηκε ελαφρώς. Ένας από αυτούς είναι ο δείκτης VIX που παρακολουθεί τη μεταβλητότητα στον κορυφαίο χρηματιστηριακό δείκτη των παγκόσμιων αγορών, τον S&P 500.
Αν και η μεταβλητότητα δεν είναι το βασικό στοιχείο που στην παρούσα κρίση βρίσκεται σε εξωφρενικά επίπεδα, ο VIX ενισχύθηκε στις συναλλαγές της Δευτέρας έως και άνω του 10% για να φτάσει κοντά στο επίπεδο των 20 μονάδων που διαχωρίζει την αυξημένη μεταβλητότητα από τη νηνεμία στις αγορές.
Ένας άλλος δείκτης φόβου είναι αυτός που έχει δημιουργήσει το CNNMoney με στόχο να αξιολογεί το κλίμα στην αγορά και το κατά πόσο οι τιμές των μετοχών είναι δικαιολογημένες. Ο Δείκτης Φόβου και Απληστίας (Fear & Greed Index) βρέθηκε χθες μία ανάσα από τα επίπεδα «ακραίου φόβου», στις 26 μονάδες, όταν οι συνθήκες του πιο ακραίου φόβου είναι το 0 και της πιο ακραίας απληστίας το 100.
Από τις πρώτες αντιδράσεις φαίνεται ότι τα γεγονότα στη Μέση Ανατολή έχουν τη δυναμική να προκαλέσουν παγκόσμιο πανικό. Σύμφωνα με τη Citi, οι επιθέσεις της Χαμάς θα στείλουν σε άνοδο τις τιμές του πετρελαίου. Το ερώτημα που θα κρίνει τις συνολικές επιπτώσεις αλλά δεν μπορεί να απαντηθεί σήμερα είναι «για πόσο». Για πόσο θα κρατήσει ο πόλεμος που κήρυξε το Ισραήλ στη Χαμάς και πόσο πιθανό είναι να γενικευτούν οι συγκρούσεις, με το Ιράν να παίζει το ρόλο του «άγνωστου X»;
Η Citi θεωρεί σίγουρο ότι οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή αναβάλλουν την προσέγγιση Ισραήλ-Σ. Αραβίας, μειώνουν σημαντικά την πιθανότητα να αλλάξει πλεύση η Σ. Αραβία ως προς τη μείωση της παραγωγής που έχει ανακοινώσει, ενώ παράλληλα φέρνουν στο προσκήνιο και έναν ακόμη πολύ μεγάλο κίνδυνο που δεν είναι άλλος από μία επίθεση του Ισραήλ κατά του Ιράν.
Δείκτης φόβου, όμως, θεωρείται και ο χρυσός. Όταν οι τιμές του χρυσού κινούνται έντονα ανοδικά είναι ένδειξη ανασφάλειας και αυξημένων ανησυχιών στις αγορές. Και συνήθως είναι οι γεωπολιτικές αναταράξεις που προκαλούν τις μεγαλύτερες διακυμάνσεις της τιμής του χρυσού. Ενώ, λοιπόν, ο χρυσός κατέγραφε σημαντική πτώση της τάξης του 7% κατά το διάστημα 20 Σεπτεμβρίου – 5 Οκτωβρίου, χθες ανέβηκε έως τα 1.869 δολάρια, δείχνοντας μία δυναμική που απορρέει από την έκρηξη των ανησυχιών.
Κάποιοι αναλυτές, ωστόσο, θεωρούν ότι ο χρυσός δύσκολα θα ανέβει πάνω από τα 1.900 δολάρια αν δεν υποχωρήσουν αισθητά οι αποδόσεις των ομολόγων. Όλα, βέβαια, θα κριθούν από την εξέλιξη των εχθροπραξιών και την κλιμάκωση ή όχι των εντάσεων στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Παρ’ όλα αυτά, η Capital Economics υπογραμμίζει ότι οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν αποδείξει τα τελευταία χρόνια ότι αντέχουν στις γεωπολιτικές αναταράξεις, κάτι που συμβαίνει και σήμερα. Μέχρι φυσικά να κλιμακωθεί η ένταση και φανεί ότι υπάρχει κίνδυνος η κατάσταση να ξεφύγει από τον έλεγχο και κυρίως σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του Ιράν με τη Δύση.
