Η πολύ κακή σχέση Μασκ – Άλτμαν είναι γνωστή σε όλους μας. Από το 2018 που ο Ίλον Μασκ αποχώρησε από την OpenAI, της οποίας ήταν συνιδρυτής και βασικός χορηγός, ακολουθεί όλο και πιο επιθετική στάση απέναντι στην εταιρεία και τον Σαμ Άλτμαν, ο οποίος εξακολουθεί να τη διοικεί. Από τη στιγμή μάλιστα που ο ιδρυτής της Tesla δημιούργησε τη δική του εταιρεία Τεχνητής Νοημοσύνης, την xAI, η αντιπαλότητα μεταξύ τους έχει πάρει και μεγάλη δημοσιότητα. Χαρακτηριστικά ήταν τα καυστικά σχόλια του Μασκ όταν ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε τη στήριξή του στο πρόγραμμα Stargate, δίπλα στον Άλτμαν, τον Μασαγιόσι Σον και τον Λάρι Έλισον.
Από τότε έχει περάσει σχεδόν ένας μήνας, οι εξελίξεις στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης είναι σχεδόν καταιγιστικές και σχεδόν κανείς δεν ασχολείται πλέον με τα 500 δισεκατομμύρια που προβλέπεται να επενδυθούν (σε βάθος μερικών ετών) στα πλαίσια του Stargate. Το πιο εντυπωσιακό νέο μπορούμε να πούμε άφοβα πως ήταν η ξαφνική εμφάνιση της DeepSeek και της εφαρμογής της DeepSeek R1, η οποία παρουσιάστηκε ως εφάμιλλη, ίσως και ανώτερη, των εφαρμογών των αμερικανικών εταιρειών, από πλευράς επιδόσεων.
Και ως πολύ ανώτερη από πλευράς κόστους ανάπτυξης και αναγκών για τα πανάκριβα συστήματα μικροεπεξεργαστών σαν και αυτά της Nvidia. Το σοκ που προκλήθηκε δεν ήταν μόνο χρηματιστηριακό και δεν έθεσε υπό αμφισβήτηση μόνο την πεποίθηση πως η ανάπτυξη του κλάδου της Τεχνητής Νοημοσύνης περνά οπωσδήποτε μέσα από τα τεράστια data centers που δεν μπορούν να χορτάσουν ενέργεια.
Ήταν και γεωπολιτικό, αφού δημιούργησε ισχυρές αμφιβολίες σχετικά με το πόσο μεγάλη είναι η αμερικανική πρωτοπορία στον τομέα και πόσο αποτελεσματική είναι η προσπάθεια των ΗΠΑ να στερήσουν από την Κίνα το λογισμικό, τον εξοπλισμό και την τεχνογνωσία που είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική δραστηριοποίηση στην Τεχνητή Νοημοσύνη.
Η σημαντική άνοδος των κινεζικών τεχνολογικών μετοχών μετά την εμφάνιση της DeepSeek είναι ενδεικτική της αλλαγής του κλίματος στην Κίνα, καθώς οι τοπικοί επενδυτές άρχισαν να βλέπουν με πολύ μεγαλύτερη αισιοδοξία τις προοπτικές της χώρας στον τόσο κρίσιμο τεχνολογικό τομέα (To δέλεαρ των τραπεζικών μερισμάτων, τα ρεκόρ του Χρηματιστηρίου, το mega project της Cenergy, κληρώνει για Τιτάνα, η γυάλινη σφαίρα για την Coca Cola, το σημείο αναφοράς της Alpha Bank, το άλλοθι της Fed και η ΑΙ αλλάζει το κλίμα στην Ασία | Liberal.gr). Ειδικά μετά και τους ισχυρισμούς άλλων κινεζικών επιχειρήσεων, όπως π.χ. η Alibaba, πως και αυτές έχουν κάνει πολύ μεγάλη πρόοδο στον τομέα.
Μία πιο ψύχραιμη εκτίμηση των πραγμάτων έχει δείξει πως, κατά πάσα πιθανότητα, η διαφορά μεταξύ του κόστους των εφαρμογών της DeepSeek και των αντίστοιχων αμερικανικών δεν είναι τόσο τερατώδης όσο φάνηκε αρχικά και κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος πως η περαιτέρω κινεζική πρόοδος θα είναι το ίδιο επιτυχημένη, καθώς οι περιορισμοί που επιβάλλουν συνεχώς οι ΗΠΑ θα δυσκολέψουν περαιτέρω τα πράγματα.
Είναι όμως απόλυτα βέβαιο πως έχει χτυπήσει ένας παγκόσμιος συναγερμός, προς πολλές κατευθύνσεις. Προς τις μεγάλες αμερικανικές επιχειρήσεις, οι οποίες αντιλαμβάνονται πως θα πρέπει να κινηθούν ακόμα πιο γρήγορα, προς τις κινεζικές οι οποίες ξέρουν πια πως δεν μπορούν να αιφνιδιάσουν εύκολα τις αμερικανικές και προς όλες τις άλλες επιχειρήσεις που δεν έχουν τις οικονομικές δυνατότητες των αμερικανικών και των κινεζικών και ξαφνικά αντιλαμβάνονται πως υπάρχει και για αυτές ένα παράθυρο ευκαιρίας.
Όσον αφορά στις μεγάλες αμερικανικές, είναι φανερό πως πρέπει να κινηθούν πιο γρήγορα όχι μόνο για να αντιμετωπίσουν την κινεζική απειλή αλλά και τον πολύ έντονο ανταγωνισμό μεταξύ τους. Σε αυτά τα πλαίσια, η προχθεσινή αιφνιδιαστική και εκ πρώτης όψεως παράξενη προσφορά εξαγοράς της OpenAI, τελικά ίσως να μην είναι και τόσο παράξενη. Διαβάζοντας το διεθνή Τύπο αντιλαμβανόμαστε πως η προσφορά αυτή, την οποία ο Σαμ Άλτμαν απέρριψε ασυζητητί, έχει σαν βασικό στόχο τη δημιουργία προβλημάτων στη διαδικασία νέας χρηματοδότησης της OpenAI και έρχεται και ως συνέχεια των νομικών κινήσεων του Μασκ εναντίον του Άλτμαν και της εταιρείας του (Ο ανοικτός δικαστικός πόλεμος Elon Musk - Sam Altman | Liberal.gr).
Η προσφορά φαίνεται πολύ υψηλή αλλά η οικονομική δυνατότητα του Μασκ και των δείχνουν πως είναι όντως εφικτή. Αυτό σημαίνει πως το διοικητικό συμβούλιο της μη κερδοσκοπικής εταιρείας που εξακολουθεί να ελέγχει το εμπορικό κομμάτι της OpenAI, θα είναι υποχρεωμένο να ασχοληθεί με αυτήν ανεξάρτητα από την άποψη του Άλτμαν και της Microsoft. Κατ’ επέκταση, αυτό θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στον νέο γύρο χρηματοδότησης της OpenAI, που προετοιμάζεται, σύμφωνα με πληροφορίες της Wall Street Journal και άλλων μέσων ενημέρωσης.
Οι πληροφορίες αναφέρουν πως η ιαπωνική Softbank, που συνεργάζεται με την OpenAI στο πρόγραμμα Stargate, ηγείται επενδυτικού σχήματος που προτίθεται να επενδύσει 40 δισεκατομμύρια δολάρια στην εταιρεία, αποτιμώντας την περίπου στα 300 δισεκατομμύρια δολάρια.
Δεν έχουμε και πολλές αμφιβολίες πως ο Μασκ θα χαμογελάσει πλατιά αν καταφέρει να σαμποτάρει τη χρηματοδότηση της OpenAI και ταυτόχρονα να την απορρυθμίσει σε μεγάλο βαθμό. Με αυτόν τον τρόπο και θα δημιουργήσει σοβαρά προβλήματα στον μισητό του αντίπαλο και θα κερδίσει χρόνο για τη δική του εταιρεία, την xAI, η οποία είναι βέβαιο πως θα προσπαθήσει να βρει και αυτή νέα χρηματοδότηση, κάτι που μάλλον κάνουν αυτή τη στιγμή όλες οι εταιρείες του τομέα, όπου και να βρίσκονται.
Τη στιγμή που η προσφορά του Μασκ και των συνεργατών του απασχολεί τον διεθνή Τύπο, σχετικά απαρατήρητες περνούν άλλες εξελίξεις. Όπως για παράδειγμα η είδηση που μετέδωσε την Τρίτη (11/2) το The Information και αναμετέδωσε το Reuters, σύμφωνα με την οποία η αμερικανική Apple συνεργάζεται με την κινεζική Alibaba προκειμένου να εφοδιάσουν τα iPhones της αμερικανικής εταιρείας με εφαρμογές Τεχνητής Νοημοσύνης της κινεζικής.
Φανταζόμαστε πως η αμερικανική επιχείρηση δεν έχει και πολλές επιλογές για τα τηλέφωνά της στην Κίνα, καθώς ούτε οι αμερικανικές ούτε οι κινεζικές αρχές βλέπουν με καλό μάτι τη χρήση αμερικανικών εφαρμογών μέσα στην Κίνα αλλά είμαστε βέβαιοι πως για να σκέφτεται να χρησιμοποιήσει κινεζικές, αυτές θα πρέπει να είναι αρκετά καλές.
Αντίθετα, καθόλου απαρατήρητη δεν έχει περάσει η πρωτοβουλία του Γάλλου προέδρου Μακρόν για την ευρωπαϊκή απάντηση στην Κίνα και τις ΗΠΑ στον τομέα της Τεχνητής Νοημοσύνης. Λόγω πολλών απογοητεύσεων στο παρελθόν δεν επικρατεί και μεγάλη αισιοδοξία για την προσπάθειά του αλλά δεν είναι ανάγκη να είμαστε πάντα απαισιόδοξοι. Το παράδειγμα της DeepSeek δείχνει πως τα αμέτρητα δισεκατομμύρια δολάρια δεν είναι κατ’ ανάγκην απαραίτητα για τη δημιουργία επιτυχημένων εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης. Αυτή η αίσθηση ενισχύεται και από την ενθαρρυντική πορεία ευρωπαϊκών startup εταιρειών του τομέα όπως η γαλλική Mistral.
Παραμένοντας στη Γαλλία, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η πυρηνική της βιομηχανία θα μπορούσε να καλύψει με αξιόπιστο τρόπο τις ενεργειακές ανάγκες ενός εκτεταμένου δικτύου data centers. Κάτω βέβαια από την προϋπόθεση πως οι ευρωπαϊκές αρχές θα χαλαρώσουν λίγο τις «πράσινες» απαιτήσεις τους για τον τρόπο τροφοδότησης των data centers. Όπως, όμως, ανέφερε στο Παρίσι και ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Βανς, οι υπερβολικές ρυθμίσεις και η εκτεταμένη γραφειοκρατία είναι ικανές να σκοτώσουν την ανάπτυξη της Τεχνητής Νοημοσύνης.
Αυτό είναι και το βασικό παράπονο Αμερικανών επενδυτών που θα ήθελαν να επενδύσουν στην ευρωπαϊκή βιομηχανία Τεχνητής Νοημοσύνης, αναγνωρίζοντας την περίσσεια επιστημονικού ταλέντου στην ήπειρό μας. Η Ευρώπη έχει λοιπόν ακόμα την ευκαιρία να μπει στο παιχνίδι, αρκεί να αλλάξει λίγο τους κανόνες και να τους κάνει λίγο πιο φιλικούς προς… την ίδια!
Είτε όμως η Ευρώπη αντεπιτεθεί είτε όχι, το μόνο σίγουρο είναι πως βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη ένας πόλεμος για την κατάκτηση της πρωτιάς στον πιο κρίσιμο τομέα της παγκόσμιας τεχνολογίας και οικονομίας. Το έπαθλο για τον νικητή ίσως να είναι από τα πιο βαρύτιμα της ιστορίας.
