Μόνιμες συνθήκες ανασφάλειας, πληθωρισμού-ακρίβειας και ασθενέστερης οικονομικής δραστηριότητας. Αυτός είναι ο μεγαλύτερος φόβος των αγορών σήμερα, με φόντο τον παγκόσμιο εμπορικό πόλεμο. Μία μακρά περίοδος αβεβαιότητας και στασιμοπληθωρισμού που θα έχει ως αποτέλεσμα την πτώση των εταιρικών κερδών και την επιδείνωση του κλίματος σε όλα τα επίπεδα.
Ο ίδιος ο Τραμπ παρομοίασε το σχέδιο των δασμών με «χειρουργική επέμβαση». Για τον Αμερικανό πρόεδρο, τα 6,6 τρισ. δολάρια που εξαϋλώθηκαν μέσα σε δύο μόλις ημέρες από τη Wall Street, αντανακλούν απλώς το γεγονός ότι οι αγορές βρίσκονται στην αίθουσα της… ανάνηψης και σύντομα θα ορθοποδήσουν και θα εισέλθουν σε νέα περίοδο άνθησης, αφού οι πολιτικές του θα φέρουν 6-7 τρισ. δολάρια επενδύσεων στις ΗΠΑ.
Μέχρι τότε, οι επενδυτές καλούνται να διαχειριστούν τη χειρότερη εβδομάδα για τα παγκόσμια χρηματιστήρια από τον καιρό της πανδημίας. Το μίνι «κραχ» που σημειώθηκε στις συναλλαγές της Πέμπτης και της Παρασκευής 3 και 4 Απριλίου ευθύνεται για το μεγαλύτερο διήμερο sell-off στην ιστορία των αγορών. Ο επενδυτικός κόσμος γνώριζε ότι ο Ντόναλντ Τραμπ θα έφερνε ανατροπές, ωστόσο αυτό που δεν είχε συνεκτιμηθεί ήταν η σχεδόν μόνιμη ανάγκη του Αμερικανού προέδρου να εκπλήσσει, με αποτέλεσμα οι υψηλότεροι των εκτιμήσεων δασμοί να προκαλέσουν σοκ.
Ήταν τόσο μεγάλο το σοκ και οι κινήσεις πανικού, που ο δείκτης φόβου VIX εκτινάχθηκε κατά 110% στο διήμερο. Συνολικά, από την ορκωμοσία του Τραμπ έως σήμερα έχουν χαθεί από τη Wall γύρω στα 11 τρισ. δολάρια.
Υπάρχει ελπίδα για τις αγορές; Η απάντηση μόνο απλή δεν είναι. Μακροπρόθεσμα, οι αγορές τείνουν να κινούνται ανοδικά, έχοντας ξεπεράσει στο παρελθόν πολύ μεγάλες κρίσεις, όπως μετά την κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008 ή κατά τη διάρκεια της πανδημίας και των πρωτοφανών στα χρονικά lockdown. Έβρισκαν κάθε φορά τρόπο - είτε γιατί τύπωναν νέο χρήμα οι κεντρικές τράπεζες, είτε γιατί βελτιώνονταν οι συνθήκες – να ανακάμψουν και να φτάσουν σε νέα ιστορικά υψηλά.
Σήμερα, ο τεχνολογικός Nasdaq βρίσκεται ήδη σε bear market, έχοντας υποχωρήσει από το πρόσφατο ιστορικό του υψηλό κατά 22,7%, ο S&P 500 βρίσκεται και αυτός πολύ κοντά σε bear market, με τις απώλειές του από το υψηλό της 19ης Φεβρουαρίου να διαμορφώνονται στο 17,4% την ώρα που ο Dow Jones είναι στο -15% από το δικό του υψηλό.
Βραχυπρόθεσμα, το κλίμα παγκοσμίως δεν είναι καθόλου καλό και θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να βελτιωθεί. Αυτό σημαίνει ότι οι επενδυτές μάλλον θα πρέπει να συνηθίσουν τη μεταβλητότητα, μία συνθήκη που θεωρητικά ευνοεί τα ασφαλή καταφύγια.
Η Fed βρίσκεται εγκλωβισμένη μεταξύ των ανησυχιών για την αναθέρμανση του πληθωρισμού και του μεγάλου προβληματισμού για τις επιπτώσεις των δασμών στην οικονομική δραστηριότητα και σε αυτό το πλαίσιο δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Ναι, ο Τραμπ θέλει να μειωθούν τα επιτόκια για να καταστεί ευκολότερη η αναχρηματοδότηση 9,2 τρισ. δολαρίων αμερικανικού χρέους. Και ναι, ο Τραμπ παίζει παιχνίδια τόσο με τους δασμούς, όσο και με τις υπόλοιπες πολιτικές που θέλει να εφαρμόσει.
Γι’ αυτό και ο Τζέι Πάουελ ίσως αναγκαστεί να μειώσει τα επιτόκια στην περίπτωση που συνεχιστεί η ακραία μεταβλητότητα στις αγορές. Όχι όμως άμεσα. Διότι πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσει το τοπίο. «Η αβεβαιότητα είναι στα ύψη και οι δασμοί τελικά είναι υψηλότεροι από όλες τις προβλέψεις και δεν γνωρίζουμε τις επιπτώσεις τους», δήλωσε την Παρασκευή ο επικεφαλής της Fed. Παραδέχτηκε μάλιστα, ότι οι καταναλωτές δεν βλέπουν μειώσεις στις τιμές και ούτε θα δουν σύντομα.
Οι μειώσεις επιτοκίων ευνοούν τον πληθωρισμό και παρά τις υφεσιακές συνθήκες, η ακρίβεια θα αποτελέσει τη νέα νόρμα. Εκτός και αν η παγκόσμια οικονομία πέσει σε βαθιά ύφεση. Σε αυτό το σενάριο ο πληθωρισμός θα υποχωρήσει, η Fed θα μειώσει δραστικά τα επιτόκια και οι αγορές θα κάνουν ένα «restart», το οποίο ενδεχομένως να είναι κατά κάποιο τρόπο απαραίτητο μετά το εκκωφαντικό ράλι των τελευταίων ετών.
Το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ διαμορφώνεται στα 36 τρισ. δολάρια το 2025 και μέσα στα επόμενα 4 χρόνια οι ανάγκες αναχρηματοδότησης της αμερικανικής κυβέρνησης αγγίζουν τα 28 τρισ. δολάρια. Την ίδια ώρα, το αμερικανικό δημόσιο αναμένεται να δαπανήσει φέτος 6 τρισ. δολάρια αλλά θα εισπράξει μόνο 4 τρισ. δολάρια, που συνεπάγεται ότι θα πρέπει να δανειστεί επιπλέον 2 τρισ. δολάρια. Μέσω των δασμών - που είναι έμμεσοι φόροι - ο Τραμπ σκοπεύει να αυξήσει σημαντικά τα έσοδα, ενώ μακροπρόθεσμα στοχεύει σε σημαντική αύξηση της εγχώριας παραγωγής και των επενδύσεων.
Καλά όλα αυτά αλλά χθες η JPMorgan ανέβασε τις πιθανότητες παγκόσμιας ύφεσης στο 60%, τονίζοντας ότι αναμένεται και νέα άνοδος του πληθωρισμού και χαρακτηρίζοντας τους δασμούς το μεγαλύτερο φορολογικό χαράτσι για τα αμερικανικά νοικοκυριά από το 1968. Στόχος του Τραμπ είναι να βγουν οι Ηνωμένες Πολιτείες κερδισμένες από τον εμπορικό πόλεμο και ας περάσουν οι αγορές μία περίοδο που θα κυριαρχεί η ανασφάλεια.
Ίσως η ύφεση αποτελεί πλέον – όσο οξύμωρο και αν δείχνει - τη μεγαλύτερη ελπίδα των επενδυτών. Επίσης, στα μοντέλα που τρέχουν οι αναλυτές σήμερα, το μοναδικό αισιόδοξο σενάριο θέλει τον Τραμπ να διαπραγματεύεται με τις μεγαλύτερες οικονομίες και να καταλήγει σε χαμηλότερους δασμούς. Μόνο που οι πιθανότητες επιβεβαίωσης του εν λόγω σεναρίου έχουν μειωθεί δραματικά.
Παρ’ όλα αυτά και ενώ οι μεγαλύτεροι επενδυτικοί οίκοι υποβαθμίζουν τις προβλέψεις για τις μετοχές, στα περισσότερα σενάρια ο S&P 500 εκτιμάται ότι θα ολοκληρώσει το 2025 με άνοδο από το κλείσιμο της Παρασκευής. Χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Capital
Economics, η οποία μείωσε την τιμή-στόχο για τον κορυφαίο δείκτη στις 5.500 μονάδες, από 7.000 προηγουμένως.
