H αβεβαιότητα άγγιξε πρωτοφανή επίπεδα με την επέλαση της πανδημίας, στη συνέχεια υποχώρησε δραματικά, ενώ το πρώτο τρίμηνο του 2022 ανέκαμψε σε υψηλότατα επίπεδα, αντίστοιχα με εκείνα των επιθέσεων της 11ης Σεπτεμβρίου.
Σύμφωνα με τον Δείκτη Παγκόσμιας Αβεβαιότητας του Εθνικού Γραφείου Οικονομικών Ερευνών που εξετάζει στοιχεία από 143 χώρες, η αβεβαιότητα αυξήθηκε σε τέτοιο βαθμό που θα μειώσει τον διεθνή ρυθμό ανάπτυξης τουλάχιστον κατά 0,35% σε ετήσια βάση.
Ακόμα όμως και οι οικονομίες που αυτή τη στιγμή πλήττονται ιδιαίτερα από τον ρωσοουκρανικό πόλεμο και απο την επιδείνωση της διαταραχής των εφοδιαστικών αλυσίδων λόγω του lockdown στην Κίνα, καταγράφουν απώλειες που μπροστά στα ποσοστά άλλων κρίσεων, όπως για παράδειγμα της διόρθωσης της περιόδου μετά την 11η Σεπτεμβρίου, μοιάζουν απλά με βόλτα στο πάρκο.
Αν και υπάρχουν κάποιοι λόγοι για αυτή τη διαφοροποίηση, με τα επίπεδα ρευστότητας το άλμα της τεχνολογίας και τη μεγέθυνση των οικονομιών να είναι κάποιοι από τους βασικότερους, εντούτοις η αντίσταση των αγορών στις κακές ειδήσεις έχει χωρίσει τους διαχειριστές σε δύο βασικά στρατόπεδα:
-Το πρώτο περιλαμβάνει τους διαχειριστές που πιστεύουν ότι γίνεται μια μεγάλη και «βασανιστική» διανομή στις παρυφές των υψηλών των αγορών και επίκειται μια πιο ουσιαστική διόρθωση
-Το δεύτερο περιλαμβάνει όσους πιστεύουν ότι οι αγορές μετά την ήπια διόρθωση τους χωνεύουν τις ειδήσεις και συσσωρεύουν πριν την αναχώρηση τους για νέα υψηλά.
H στήλη δεν θα προσπαθήσει να δώσει απάντηση για το ποιό από τα δύο στρατόπεδα έχει δίκιο, καθώς δεν έχει την τύχη να έχει έδρα στον «Ομφαλό της γης». Άλλωστε τον τελικό λόγο τον έχουν πάντα οι αγορές.
Επιπλέον, όπως πολλάκις έχουμε καταθέσει, διαχρονικά η πεμπτουσία μιας επιτυχημένης επενδυτικής στρατηγικής είναι να ακολουθείς την τάση και όταν οι αβεβαιότητες αυξάνονται, τότε αντίστοιχα να αυξάνεις κάθετα και τις προϋποθέσεις ποιότητας των ισολογισμών, διαχειρίσιμης μόχλευσης και ορατού αυξανόμενου κύκλου εργασιών επιλέγοντας τους κλάδους εκείνους που ευνοούνται από την εκάστοτε συγκυρία.
Όμως θα καταθέσουμε κάποιες απλές παρατηρήσεις που καλό είναι να τις έχουμε αυτόν τον καιρό στο πίσω μέρος του μυαλού μας, ακόμα και αν οι αγορές δείχνουν να τις αγνοούν σχεδόν επιδεικτικά.
-Στο μέτωπο του πολέμου στην Ουκρανία, ενώ πριν λίγες ημέρες υπήρχε διάχυτη η αισιοδοξία ότι οι δύο πλευρές έχουν κάνει πολύτιμα βήματα προς μια ειρηνευτική συμφωνία, ξαφνικά η όποια πρόοδος «εξαφανίστηκε». Στις πιο πρόσφατες εξελίξεις, ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δήλωσε ότι η Ουκρανία δεν είναι διατεθειμένη να εγκαταλείψει εδάφη στο ανατολικό τμήμα της χώρας για να τερματιστεί ο πόλεμος με τη Ρωσία και ότι ο στρατός της Ουκρανίας είναι έτοιμος να πολεμήσει τον στρατό της Μόσχας στην περιοχή Ντονμπάς, σε μια μάχη που θα μπορούσε να επηρεάσει την πορεία ολόκληρου του πολέμου.
-Την ίδια στιγμή σε νέα κλιμάκωση των σχέσεων Δύσης - Ρωσίας οδήγησαν οι δηλώσεις της Σουηδίας και της Φιλανδίας περί του ενδεχομένου να ενταχθούν στη στρατιωτική συμμαχία του ΝΑΤΟ. Ενδεικτικές αυτής της έντασης ήταν οι δηλώσεις του Ρώσου διπλωμάτη Νικολάι Κορτσούνοφ περί «κινδύνων ακούσιων περιστατικών» στην περιοχή της Αρκτικής, όπου οι δύο χώρες διεξήγαγαν συνδυασμένες στρατιωτικές ασκήσεις με το ΝΑΤΟ, παρά το γεγονός ότι είχαν προγραμματιστεί πολύ πριν τη ρωσική εισβολή.
Σύμφωνα με τον Ρώσο διπλωμάτη « Η πρόσφατη αύξηση της δραστηριότητας του ΝΑΤΟ στην Αρκτική προκαλεί ανησυχία. Άλλη μια μεγάλης κλίμακας στρατιωτική άσκηση της συμμαχίας πραγματοποιήθηκε πρόσφατα στη βόρεια Νορβηγία. Κατά την άποψή μας, αυτό δεν συμβάλλει στην ασφάλεια της περιοχής».
- Ακόμα και αν γινόταν το θαύμα και ο πόλεμος στην Ουκρανία τελείωνε σήμερα, δεν πρόκειται να αναιρεθεί το γεγονός ότι η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία σηματοδότησε ένα σημείο καμπής για την παγκόσμια τάξη πραγμάτων, για την γεωπολιτική, τις μακροοικονομικές τάσεις, τους εμπορικούς δρόμους και εταίρους, την ανταλλαγή τεχνογνωσίας και καινοτομίας και τις Κεφαλαιαγορές.
Δεδομένου ότι ο επαναπροσανατολισμός των αλυσίδων εφοδιασμού είναι εγγενώς πληθωριστικός παράγοντας, θα πρέπει όλοι να προσαρμοστούμε τα επόμενα χρόνια σε ένα υψηλότερο κόστος ζωής. Πόσο μάλλον από τη στιγμή που η τεχνογνωσία και η καινοτομία θα περιχαρακωθούν εντός των εθνικών συνόρων, βγάζοντας εκτός κάδρου έναν από τους μεγαλύτερους μοχλούς της παγκόσμιας ανάπτυξης.
Όσο συνεχίζεται όμως ο πόλεμος και κυρίως, όσο συνεχίζονται οι κυρώσεις μεταξύ Δύσης και Ρωσίας, είναι ανοικτό το ενδεχόμενο να υποβαθμιστεί για ένα χρονικό διάστημα και ένας άλλος πολύτιμος μοχλός της οικονομίας, εκείνος της κατανάλωσης.
Ο σούπερ Μάριο για άλλη μια φορά πριν λίγες εβδομάδες τα είπε όλα σε μια φράση: «Προτιμούμε την ειρήνη ή να έχουμε αναμμένο κλιματιστικό;Αυτή είναι η ερώτηση που πρέπει να θέσουμε στον εαυτό μας».
Ο Ιταλός πρωθυπουργός «φωτογράφισε» αφοπλιστικά όλα όσα συζητιούνται στα ευρωπαϊκά σαλόνια αυτές τις ημέρες και που στην ουσία αποτελούν την επεξεργασία των προτάσεων της ΙΕΑ για τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και μια επανάληψη ανάλογων μέτρων που είχαν παρθεί κατά την πετρελαϊκή κρίση του 1973, όταν τα μέλη του Οργανισμού Αραβικών Πετρελαιοπαραγωγών Χωρών διακήρυξαν εμπάργκο πετρελαίου.(σ.σ: περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Το ερώτημα που γεννάται σε αυτό το σημείο λοιπόν είναι το εξής:Οι αγορές έχουν προεξοφλήσει έστω κατά ένα μέρος την μείωση της ζήτησης λόγω της αύξησης των τιμών των προϊόντων και των υπηρεσιών. Έχουν όμως μπει στην διαδικασία να προεξοφλήσουν μια μείωση της κατανάλωσης σε μια σειρά υπηρεσιών και προϊόντων λόγω ρυθμιστικών παρεμβάσεων και αντικίνητρων κατανάλωσης; Πολλοί φοβόμαστε πως όχι.
-Μετά από μήνες αύξησης του κόστους ενέργειας, του μεταφορικού κόστους και του κόστους πολλών πρώτων υλών, πολλές εταιρείες περνάνε πλέον τα αυξημένα κόστη στους καταναλωτές, δημιουργώντας άλλη μια μελλοντική αντιξοότητα για τα επίπεδα της ζήτησης των επόμενων τριμήνων.
Την Τετάρτη ο διευθύνων σύμβολος της Αmazon, Andy Jassy ανακοίνωσε ότι το κόστος από την πανδημία, τον πληθωρισμό και τον πόλεμο είναι πλέον πολύ υψηλό για να το απορροφήσει η εταιρεία. Εκ των πραγμάτων λοιπόν, η εταιρεία θα προχωρήσει σε πρακτικές όπως η επιβολή τέλους 5% σε τρίτους πωλητές στις ΗΠΑ που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες αποστολής και αποθήκευσης.
Η επιπλέον αυτή χρέωση θα τεθεί σε ισχύ περίπου σε 2 εβδομάδες για τους πωλητές που χρησιμοποιούν το πρόγραμμα Fulfilment by Amazon, κατά το οποίο οι έμποροι πληρώνουν για να αποθηκεύσουν τα αποθέματα τους στις αποθήκες της Amazon και να κάνουν χρήση της αλυσίδας εφοδιασμού και των ναυτιλιακών δραστηριοτήτων της εταιρείας.
Πολλοί πωλητές εξέφρασαν την απογοήτευση τους για το τέλος, καθώς έχουν ήδη απορροφήσει μια αύξηση της Amazon τον Ιανουάριο και θα πρέπει με τη σειρά τους να περάσουν τις νέες αυξήσεις στους πελάτες τους. Αυτό σημαίνει ότι εφεξής θα είναι αντιμέτωποι όχι μόνο με την αύξηση τους κόστους τους αλλά και με πιθανή μείωση της ζήτησης.
Στο σημείο αυτό να υπενθυμίσουμε η Αmazon τις τελευταίες εβδομάδες προσπαθεί να βρει ένα σημείο ισορροπίας, καθώς τα έξοδα της έχουν εκτοξευτεί από την αρχή της πανδημίας, λόγω του ότι η εταιρεία προσπάθησε να προσλάβει αρκετούς νέους υπαλλήλους για να ανταποκριθεί στην αυξανόμενη κατά την περίοδο των lockdowns ζήτηση. Καθώς όμως πολλές φορές αντιμετώπιζε ελλείψεις προσωπικού σε κάποιες εγκαταστάσεις, η εταιρεία έπρεπε να προσφέρει τις υπηρεσίες της σε μεγαλύτερες και πιο δαπανηρές διαδρομές.
Εν συνεχεία ήρθε ο πόλεμος στην Ουκρανία, ο οποίος αύξησε περαιτέρω τα κόστη μέσω των τιμών του πετρελαίου και άλλων πρώτων υλών, ενώ η χαριστική βολή ήρθε από το τελευταίο ξέσπασμα της Covid 19 στην Κίνα, η οποία διατάρραξε τις αλυσίδες εφοδιασμού για άλλη μια φορά, αυξάνοντας όχι μόνο το κόστος για τη μεταφορά των προϊόντων της εταιρείας, αλλά δημιουργώντας τεράστιες καθυστερήσεις στα προϊόντα που παραλαμβάνει.
Αν ένας κολοσσός σαν την Αmazon δυσκολεύεται στο νέο διεθνές περιβάλλον, φαντάζεστε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μικρότεροι και λιγότερο ευέλικτοι επιχειρηματικοί όμιλοι. Οι δυσκολίες αυτές θα είναι πολύ πιο εμφανείς κατά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων του β’τριμήνου, τα οποία θα αντικατροπτίζουν πλήρως τις αντιξοότητες του τριμήνου που διανύουμε. Ακόμα λοιπόν και αν τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου είναι καλά, δεν πρέπει να ως επενδυτές να εφησυχάζουμε, καθώς το μεγάλο στοίχημα είναι μπροστά μας.
-Η μείωση των ρυθμών ανάπτυξης του ΑΕΠ και το σφυροκόπημα του πληθωρισμού διαδραματίζεται σε μια περίοδο μηδενικών επιτοκίων και με το παγκόσμιο δημόσιο δανεισμό να αναμένεται να φτάσει τα 10,4 τρισεκατομμύρια δολάρια για το 2022 - ήτοι κατά 1/3 πάνω από τον μέσο όρο πριν από την πανδημία - σύμφωνα με έκθεση της S&P Global Ratings.
Στο ετήσιο σημείωμα του ο Οίκος ανέφερε ότι «παρά τη συνεχιζόμενη οικονομική ανάκαμψη, ο δανεισμός θα παραμείνει αυξημένος λόγω των υψηλών απαιτήσεων μετατροπής χρέους και του συνεχιζόμενου πολέμου στην Ουκρανία...Η αυστηροποίηση των νομισματικών συνθηκών θα αυξήσει το κόστος της κρατικής χρηματοδότησης και αυτό θα δημιουργήσει πρόσθετες δυσκολίες στα κράτη που δεν μπόρεσαν να επανεκκινήσουν την ανάπτυξη, να μειώσουν την εξάρτηση από τη χρηματοδότηση σε ξένο νόμισμα και όπου τα γραμμάτια τόκων είναι ήδη εξαιρετικά υψηλά κατά μέσο όρο».
Η μετάφραση των όσων λέει ο Οίκος για την επενδυτική κοινότητα είναι πάρα πολύ απλή: Χρειάζεται εξαιρετική μελέτη και προσοχή στη γεωγραφική κατανομή των επενδύσεων μας, ειδικά στην αγορά χρέους.
Όπως έχουμε ξαναγράψει, κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τα ελλείμματα αυξήθηκαν και το χρέος συσσωρεύτηκε πολύ πιο γρήγορα από ό,τι τα πρώτα χρόνια άλλων υφέσεων, συμπεριλαμβανομένων της Μεγάλης Ύφεσης και της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης. Για την ακρίβεια, η κλίμακα αύξησης των ελλειμάτων είναι συγκρίσιμη μόνο με τους δύο παγκόσμιους πολέμους του 20ού αιώνα.
Σύμφωνα με τη Βάση Δεδομένων για το Παγκόσμιο Χρέος του ΔΝΤ, το παγκόσμιο χρέος το 2021 αυξήθηκε κατά 10 τρις δολάρια. Πρόκειται για μια μικρότερη αύξηση από τα 33 τρις που πρόσθεσε η πανδημία το 2020, εντούτοις έχουμε φτάσει πλέον έναν λογαριασμό 303 τρις δολάριων για το συνολικό παγκόσμιο χρέος.
Μέχρι πρόσφατα, το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης του χρέους περιόριζε τις ανησυχίες για το υψηλό ιστορικό υψηλό δημόσιο χρέος των προηγμένων οικονομιών.Βλέπετε, τα ονομαστικά επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά, ακόμα και κοντά στο μηδέν ή και αρνητικά σε όλο το μήκος της καμπύλης αποδόσεων σε χώρες όπως η Γερμανία, ή η Ιαπωνία.
Επιπλέον τα ουδέτερα πραγματικά επιτόκια παρουσίαζαν σημαντική πτωτική τάση σε πολλές οικονομίες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, της ζώνης του ευρώ και της Ιαπωνίας, καθώς και σε ορισμένες αναδυόμενες αγορές.
Αυτό, σε συνδυασμό με τα πραγματικά επιτόκια κάτω από τους πραγματικούς ρυθμούς ανάπτυξης, συνέβαλε στην άσκηση μιας ανώδυνης δημοσιονομικής επέκτασης.
Πλέον όμως τα πράγματα αρχίζουν και διαφοροποιούνται κατά πολύ, αρχής γενομένης με την αύξηση των επιτοκίων και με ορατό τον κίνδυνο επιβράδυνσης της παγκόσμιας οικονομίας.
Οι αγορές προς το παρόν έχουν προεξοφλήσει μια «light» εκδοχή επιβράδυνσης και μια λελογισμένη αύξηση επιτοκίων. Αν όμως οι εξελίξεις διαφοροποιήσουν κατά πολύ το αναμενόμενο σκηνικό; Θα «καθαρίσουμε» με μια διόρθωση της τάξης του 10%-15%;
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
