Η ημέρα της απελευθέρωσης όσο γρήγορα ήρθε, τόσο γρήγορα έφυγε. Τα χρηματιστήρια από τη μεριά τους βρίσκονται σε συνθήκες ζάλης. Προσπαθούν να καταλάβουν τι συνέβη και τι επιφυλάσσει το μέλλον. Η αγορά ομολόγων φάνηκε να ξυπνά. Εκείνη τη στιγμή ο πρόεδρος Τραμπ, δικαίως, φάνηκε να κάνει πίσω. Η εικόνα πλέον είναι πιο ξεκάθαρη από ποτέ. Ο εμπορικός πόλεμος ΗΠΑ - Κίνας είναι πραγματικότητα, και η κακή δημοσιονομική εικόνα των ΗΠΑ αδιαμφισβήτητη. Οι επενδυτές είναι λογικό να ανησυχούν.
Οι μετοχές μέσα σε δύο ημέρες είχαν το χειρότερο ξεπούλημα από την εποχή της πανδημίας του 2020. Οι δασμοί, των οποίων ο υπολογισμός είναι εντελώς ακατανόητος, φάνηκε να προκαλούν μεγαλύτερο χάος, από τα προβλήματα που θα έλυναν.
Ο πρόεδρος Τραμπ, είχε μια ιστορική ευκαιρία. Να χρησιμοποιήσει την έκθεση του υπουργείου εμπορίου, η οποία αναφέρει αναλυτικά τους εμπορικούς περιορισμούς που έχουν τα προϊόντα των ΗΠΑ ως διαπραγματευτικό όπλο για καλύτερες εμπορικές σχέσεις. Η μέθοδος που παρουσίασε δεν έπεισε. Οι δασμοί θεωρήθηκαν υπερβολικοί και η αξιοπιστία των ΗΠΑ κλονίστηκε. Όταν η αγορά ομολόγων άρχισε να δείχνει σημάδια δυσλειτουργίας, ο πρόεδρος υπαναχώρησε.
Βέβαια, δεν πήρε όλους τους δασμούς πίσω. Συνολικά κάθε χώρα έχει 10% δασμό. Τα αμάξια, το ατσάλι και το αλουμίνιο έχουν 25% δασμό. Η Κίνα, έχει 140% δασμό. Χωρίς αμφιβολία, οι εμπορικές πρακτικές της Κίνας είναι αδιαφανείς και της δίνουν εμπορικό πλεονέκτημα. Επιδοτήσεις, υποτίμηση του νομίσματος και εμπορικοί περιορισμοί είναι μερικές από τις πρακτικές που εφαρμόζουν. Μαζικές φτηνές εξαγωγές θέτουν υπό πίεση κάθε επιχείρηση που λειτουργεί σε συνθήκες ανταγωνισμού. Η απάντηση των ΗΠΑ με δασμούς, προς το παρόν φαίνεται να μην εκ λαμβάνεται θετικά από τους επενδυτές. Μάλλον, προκαλεί περισσότερη αναταραχή παρά επίλυση διαφορών.
Την ίδια στιγμή στην Ουάσιγκτον, ετοιμάζεται μια από τις μεγαλύτερες φόρο-ελαφρύνσεις. Σύμφωνα με το προσχέδιο του προϋπολογισμού το κόστος τους ανέρχεται στα 5 τρισεκατομμύρια δολάρια. Ποσό τεράστιο, το οποίο θα αυξήσει ακόμα περισσότερο το ήδη διογκωμένο χρέος των 36 τρισεκατομμυρίων δολαρίων.
Αναμφίβολα, αυτές οι μειώσεις θα είναι θετικές για την ανάπτυξη. Ο εμπορικός πόλεμος όμως μπορεί να έχει απροσδόκητες επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία. Οι κάτοχοι ομολόγων, βλέποντας όλη αυτή την αβεβαιότητα, άρχισαν το ξεπούλημα. Φαίνεται να μην πείθονται ούτε από τις προσπάθειες το Ίλον Μασκ για τις περικοπές δαπανών, ούτε από τα υποσχόμενα έσοδα των δασμών. Το δεκαετές ομόλογο βρίσκεται για μια ακόμα φορά στα υψηλά που είχε βρεθεί στις αρχές του έτους.
Η κατάσταση που έχει διαμορφωθεί φέρνει στις μνήμες τη Λιζ Τρας το 2022. Η δημιουργική ασάφεια της κυβέρνησης Τραμπ, δεν πείθει τους επενδυτές. Οι μετοχές μπορεί να ανεβοκατεβαίνουν. Τα ομόλογα όμως ποτέ δεν αστειεύονται. Ο πρόεδρος το καταλαβαίνει αυτό. Αν κάτι μάθαμε αυτή τη βδομάδα, είναι ότι η αγορά ομολόγων είναι σοβαρότερος προάγγελος εξελίξεων απ’ το Χ.
*Ο Ηλίας Αρβανιτάκης είναι Οικονομολόγος - Αναλυτής, Morgan Stanley
