Αν η Fed… στρίψει το τιμόνι καθυστερημένα, ήτοι αλλάξει τη νομισματική της πολιτική πολύ αργά, τότε είναι εξαιρετικά πιθανό να αποδυναμώσει την οικονομική δραστηριότητα και την απασχόληση. Η συγκεκριμένη φράση είναι αυτή που συζητήθηκε περισσότερο από τη διήμερη παρουσία του Τζερόμ Πάουελ στο Καπιτόλιο.
Ο επικεφαλής της Fed έστειλε ξεκάθαρο μήνυμα στις αγορές, λέγοντας στην ουσία ότι τα επιτόκια πρέπει σύντομα να μειωθούν, ανεξάρτητα από το αν ο πληθωρισμός υποχωρεί με τον ιδανικό για την Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ ρυθμό. Και αυτό γιατί ο κίνδυνος της ύφεσης είναι υπαρκτός αν και όχι απόλυτα ορατός στην παρούσα φάση.
Οι αγορές δεν ήθελαν κάτι παραπάνω. Πλέον, προεξοφλούν ότι η Fed θα μειώσει δύο φορές τα επιτόκια μέσα στο 2024, με τον Σεπτέμβριο να είναι ο επικρατέστερος μήνας για την πρώτη μείωση και στη συνέχει να είναι μοιρασμένες οι πιθανότητες για τον Οκτώβριο ή τον Δεκέμβριο. Σύμφωνα με το FedWatch Tool, η πιθανότητα να μειωθούν δύο φορές τα επιτόκια φέτος αγγίζει το 80%.
Είναι λογικό οι αγορές να περιμένουν πώς και πώς την πρώτη μείωση. Διότι το κόστος δανεισμού από την κεντρική τράπεζα διαμορφώνεται σήμερα σε εύρος 5,25%-5,50%, που είναι το υψηλότερο σε διάστημα 23 ετών. Έχουν περάσει 28 μήνες από την πρώτη αύξηση της Fed και σε αυτό το διάστημα τα επιτόκια αυξήθηκαν 11 συνεχόμενες φορές στην προσπάθεια καταπολέμησης του πληθωρισμού, ο οποίος είχε εκτιναχθεί στο υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές της δεκαετίας του ’80.
Η υφιστάμενη νομισματική πολιτική χαρακτηρίζεται «περιοριστική», ήτοι μία πολιτική που συμβάλλει στην καλύτερη εξισορρόπηση της οικονομίας, ασκώντας πτωτικές πιέσεις στον πληθωρισμό. Παρ’ όλα αυτά, αν η Fed το… παρακάνει και με τη δικαιολογία ότι ο πληθωρισμός παραμένει υψηλότερος του 2% δεν προχωρήσει έγκαιρα σε μειώσεις επιτοκίων, κινδυνεύει να ωθήσει την οικονομία σε ύφεση. Είναι ο κίνδυνος της «ανώμαλης προσγείωσης» που κάνει τον Πάουελ να στέλνει μήνυμα στις αγορές για επικείμενες μειώσεις.
Τι πρέπει να γίνει, λοιπόν, για να μειώσει τα επιτόκια η Fed χωρίς να προκαλέσει αναθέρμανση του πληθωριστικού φαινομένου; Ο Πάουελ και οι συνεργάτες του εξετάζουν τρεις βασικές παραμέτρους.
Πρώτον, θα πρέπει ο δομικός πληθωρισμός να συνεχίσει να διαμορφώνεται στο 0,2% ή χαμηλότερα σε μηνιαία βάση. Είναι ο ρυθμός που η Fed εκτιμά ότι εντέλει θα οδηγήσει τον γενικό δείκτη πληθωρισμού στο 2%.
Δεύτερον, ο δείκτης ανεργίας, ο οποίος έχει ήδη κινηθεί ανοδικά από το 3,4% στο 4,1%, θα πρέπει να κινηθεί ελαφρώς υψηλότερα στο 4,3%.
Τρίτον, θα πρέπει ο ρυθμός αύξησης των καταναλωτικών δαπανών, ο οποίος έχει επιβραδύνει από επίπεδο υψηλότερο του 3% που βρισκόταν στο β’ εξάμηνο του 2023, στο 1,6% στο α’ εξάμηνο του 2024, να επιβραδύνει περαιτέρω.
Η Fed δεν θέλει να προκαλέσει ύφεση αλλά θα αναγκαστεί να το κάνει, στην περίπτωση που δει ότι ο πληθωρισμός διαιωνίζεται και η αμερικανική οικονομία κινδυνεύει να εγκλωβιστεί σε μακρά περίοδο στασιμοπληθωρισμού. Αν, λοιπόν, οι ανωτέρω παράμετροι ικανοποιήσουν τα στελέχη της Fed τον Ιούλιο και τον Αύγουστο, τότε το πιθανότερο σενάριο είναι να μειωθούν τα επιτόκια στο 5,00%-5,25% τον Σεπτέμβριο και… βλέπουμε. Μόνο αν ο δομικός πληθωρισμός σταθεροποιηθεί μηνιαίως, η αγορά εργασίας «σφίξει» και οι καταναλωτές σταματήσουν να ξοδεύουν με τον ρυθμό των προηγούμενων ετών, θα μπορεί ο Πάουελ να πει με σιγουριά ότι θα προσγειώσει ομαλά την οικονομία.
Ο επικεφαλής της Fed δήλωσε επίσης στο Καπιτόλιο ότι στις αρχές του χρόνου ο πληθωρισμός είχε σταματήσει να υποχωρεί προς το 2% αλλά τα πιο πρόσφατα στοιχεία αφήνουν σημαντικά περιθώρια αισιοδοξίας. Αναλυτές εκτιμούν ότι η κατάσταση θα ξεκαθαρίσει μέσα στις επόμενες εβδομάδες και ορόσημο θα αποτελέσει το συμπόσιο των κεντρικών τραπεζών που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στο Τζάκσον Χόουλ του Ουαϊόμινγκ στα τέλη Αυγούστου. Αν όλα κυλήσουν ομαλά, ο είναι πολύ πιθανό ο Τζέι Πάουελ να προαναγγείλει την πρώτη μείωση.
