Με τον πιο εντυπωσιακό και συνάμα ανησυχητικό -για το πως λειτουργούν οι πολιτικοί - τρόπο, το «τέρας» των αγορών ταπείνωσε τη βρετανίδα πρωθυπουργό και ολόκληρη την κυβέρνησή της, αναγκάζοντάς την να πάρει πίσω μειώσεις φόρων λίγες μόλις ημέρες μετά την εξαγγελία των μέτρων. Ελάχιστες ώρες μετά τις επίσημες ανακοινώσεις του «σχεδίου ανάπτυξης» από την Λιζ Τρας, ενός πακέτου που περιλάμβανε φορολογικές ελαφρύνσεις ύψους 45 δισ. λιρών τα επόμενα χρόνια, οι αγορές έστειλαν στο χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών τη στερλίνα (μια ανάσα από την πλήρη ισοτιμία με το δολάριο) και στα ύψη τις αποδόσεις των κρατικών ομολόγων (κοντά στο 4,6%), με το sell-off να απειλεί με κατάρρευση συνταξιοδοτικά ταμεία της Βρετανίας.
Αυτό συνέβη γιατί οι επενδυτές θεώρησαν ότι τα νέα μέτρα θα οδηγήσουν σε περαιτέρω εκτίναξη τον πληθωρισμό, εξέλιξη που με τη σειρά της θα φέρει νέες αυξήσεις επιτοκίων και βαθύτερη ύφεση. Το μέτρο που τελικά αποφασίστηκε να αποσυρθεί ήταν η κατάργηση του φόρου 45% σε ετήσια εισοδήματα άνω των 150.000 λιρών. Μία πρωτοβουλία την οποία η Τρας αρχικά υπερασπιζόταν καθώς, όπως υποστήριζε, θα είχε ως αποτέλεσμα περίπου 660.000 πολίτες της Μ. Βρετανίας να εξοικονομήσουν κατά μέσο όρο 10.000 λίρες το χρόνο. Μετά όμως την αρνητική «ετυμηγορία» των αγορών, η Τρας έκανε σχεδόν ότι δεν ήξερε κάτι για το θέμα.
Η πρωθυπουργός της 5ης μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη παραλίγο να… ζητήσει συγγνώμη από τις αγορές, αφήνοντας να εννοηθεί ότι οι αμφιλεγόμενες πολιτικές ήταν ιδέα του υπουργού Οικονομικών, Κουάσι Κουαρτένγκ, λες και ο ΥΠΟΙΚ είναι σε άλλη κυβέρνηση. Όπως και να’ χει, οι αγορές παρακολουθούν, καταλαβαίνουν τι συμβαίνει και αντιδρούν. Αντιδρούν, μάλιστα, με αρνητικό τρόπο κάθε φορά που μιλάει είτε η νέα πρωθυπουργός είτε ο υπουργός Οικονομικών.
Βλέποντας την κατά μέτωπο επίθεση των αγορών σε στερλίνα και κρατικά ομόλογα, οι βρετανικές αρχές πέταξαν… λευκή πετσέτα, αναγνωρίζοντας στην ουσία την ανωτερότητα του «τέρατος». Η αντικαταστάτρια του Μπόρις Τζόνσον πήρε πίσω μία από τις φορολογικές περικοπές και ο Άντριου Μπέιλι της Bank of England έσπευσε να αναβάλει την ποσοτική σύσφιξη (QT). Η στροφή 180 μοιρών από την Τρας και η άμεση αντίδραση της Τράπεζας της Αγγλίας, η οποία ακύρωσε έστω για ένα μήνα την αποστράγγιση ρευστότητας από το σύστημα που θα γινόταν μέσω της πώλησης ομολόγων, αποδεικνύουν για πολλοστή φορά ότι οι αγορές μπορούν ανά πάσα στιγμή να ανεβάσουν και να κατεβάσουν κυβερνήσεις, να στρίψουν το τιμόνι των κεντρικών τραπεζών και να υπαγορεύσουν πολιτικές.
Σήμερα, η στερλίνα έχει ήδη ανακάμψει σημαντικά. Από το νέο ιστορικό χαμηλό των 1,0539 δολαρίων που κατέγραψε την περασμένη Τετάρτη 28/9, το βρετανικό νόμισμα έχει σημειώσει άνοδο της τάξης του 7%, πάνω από το επίπεδο των 1,12 δολαρίων. Την ίδια ώρα, η απόδοση του βρετανικού 10ετούς έχει υποχωρήσει στο 3,85%.
Όμως και πάλι, τίποτα δεν αποκλείει μια νέα κρίση. Οι ειδικοί πιστεύουν ότι βρετανική κυβέρνηση και BoE θα χρειαστεί να κάνουν πολλά περισσότερα για να κατευνάσουν τις αγορές, πόσω μάλλον για να τις πάρουν με το μέρος τους. Διότι, αφενός η φορολογική ελάφρυνση που εντέλει δεν θα εφαρμοστεί είναι μόνο ένα από τα πολλά μέτρα του πακέτου των 45 δισ. λιρών που «κοστίζει» μόλις 2 δισ. στερλίνες και αφετέρου η BoE πάγωσε μόλις για ένα μήνα το QT.
Η Λιζ Τρας ήθελε να δείξει ότι ακούει τις αγορές και κυρίως ήθελε να σώσει τα συνταξιοδοτικά ταμεία. Αναλυτές της UBS, ωστόσο, εκτιμούν ότι η Μ. Βρετανία θα συνεχίσει να αποτελεί μία από τις βασικές πηγές αβεβαιότητας στην τρέχουσα κρίση και ότι θα χρειαστούν δραστικά μέτρα και χρόνος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών απέναντι στη νέα κυβέρνηση. Μάλιστα, η ελβετική τράπεζα επισημαίνει ότι οι επόμενες εκλογές είναι το 2024 και μέχρι τότε η Τρας θα πρέπει να αποδείξει ότι θέλει πραγματικά να κερδίσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών.
