Με κέρδη άνω του 34% ο τεχνολογικός Nasdaq αφήνει πίσω του το κακό 2022 – κατά τη διάρκεια του οποίου έχασε το 33% της αξίας του – και διαμορφώνει ένα κλίμα ευφορίας στις αγορές. Πόσο λογικό είναι όμως να κοιτούν πάντα υψηλότερα τα χρηματιστήρια, όταν οι εστίες αβεβαιότητας είναι πολλαπλές και όταν οι διαδοχικές κρίσεις της τελευταίας τριετίας απέδειξαν ότι οι μαύροι κύκνοι είναι τελικά λιγότερο σπάνιοι απ’ ότι πιστεύαμε;
Το… άρμα της ανόδου φέτος το έσυρε σαφέστατα ο τεχνολογικός κλάδος με φόντο το hype γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη και ειδικότερα τη γενετική τεχνητή νοημοσύνη που έφερε στη ζωή μας εφαρμογές όπως το ChatGPT. Μαζί του, δέχθηκαν ώθηση τα περισσότερα risky assets, μέχρι και το bitcoin επέστρεψε στις αδιανόητες για τις παραδοσιακές επενδύσεις επιδόσεις, σημειώνοντας κέρδη 76% (αν και από χαμηλή βάση γιατί είχε προηγηθεί το mega σκάνδαλο με την κατάρρευση της FTX).
Την ίδια ώρα, ο S&P 500 απέχει 6,5% από τα ιστορικά του υψηλά που κατέγραψε στην πρώτη συνεδρίαση του 2022, στις 4.796 μονάδες. Από την αρχή του έτους μέχρι σήμερα, σημειώνει άνοδο της τάξης του 17%. Ο μεγαλύτερος χρηματιστηριακός δείκτης των παγκόσμιων αγορών προέρχεται από μία χρονιά, το 2022, κατά την οποία υποχώρησε κατά 19,5%.
Δεν υπάρχουν σοβαροί κίνδυνοι ή μήπως οι επενδυτές τους αγνοούν και εστιάζουν σε όσα τους… συμφέρουν; Οι αγορές δείχνουν να έχουν ξεχάσει ότι φέτος οι Ηνωμένες Πολιτείες βίωσαν τη μεγαλύτερη τραπεζική κρίση από το 2008. Μία γεύση των επενδυτικών προθέσεων θα πάρουμε το δίμηνο Αυγούστου - Σεπτεμβρίου το οποίο παραδοσιακά δεν είναι πολύ καλό και τώρα δίνει μία ευκαιρία για κατοχύρωση κερδών.
Όταν την περασμένη δεκαετία τα χρηματιστήρια σημείωναν εντυπωσιακές επιδόσεις οι περισσότεροι απέδιδαν την «ανοσία» τους, στην άπλετη ρευστότητα που διοχέτευαν στο σύστημα οι κεντρικές τράπεζες διατηρώντας τα επιτόκια σε μηδενικά ή αρνητικά επίπεδα. Ο μαύρος κύκνος της πανδημίας ήρθε να αλλάξει τα δεδομένα αλλά και πάλι η πτώση κράτησε λίγο. Οι κυβερνήσεις άρχισαν να ρίχνουν λεφτά από το ελικόπτερο, με αποτέλεσμα τα χρηματιστήρια να γράψουν νέα ιστορικά υψηλά, ενώ ζήσαμε και τα απίστευτα σκαμπανεβάσματα των crypto που δυστυχώς είχαν ως αποτέλεσμα να χαθούν περιουσίες.
Τώρα που τα επιτόκια αυξάνονται, στην Αμερική από τον Μάρτιο του 2022 και στην Ευρώπη από τον Ιούλιο του ίδιου έτους, θα περίμενε κανείς τα χρηματιστήρια να ρίξουν ταχύτητα και τους επενδυτές να είναι πολύ πιο δύσπιστοι.
Ένας λόγος που φέτος βλέπουμε καλύτερη εικόνα στις αγορές είναι ότι οι μεγαλύτεροι χρηματιστηριακοί δείκτες προέρχονται από μία πολύ κακή χρονιά. Το 2022 χαρακτηρίστηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος οδήγησε στην ενεργειακή κρίση, αλλά και από τις αυξήσεις των επιτοκίων. Ο συνδυασμός του ακριβότερου χρήματος και των ανησυχιών για την οικονομία, είχε ως αποτέλεσμα να δούμε μεγάλη πτώση στις αγορές, σχεδόν σε όλα τα assets.
Η φετινή είναι χρονιά ανάκαμψης, όμως τελευταία αρχίζει να προβληματίζει το γεγονός ότι οι αγορές μοιάζουν να έχουν στόχο μόνο υψηλότερα και να παραβλέπουν τα δεδομένα προβλήματα που υπάρχουν. Για παράδειγμα, ενώ η Fitch υποβάθμισε τις ΗΠΑ και σήμανε συναγερμό για το χρέος και της δημοσιονομική της θέση, για τις αγορές… πέρα βρέχει.
Ένας ακόμη λόγος που οι αγορές σήμερα δε φοβούνται τα χειρότερα είναι γιατί θεωρούν ως επικρατέστερο το σενάριο να αποφύγουν οι ΗΠΑ την ύφεση, να καταφέρει δηλαδή η Fed τη λεγόμενη «ομαλή προσγείωση» της οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι οι αγορές πιστεύουν πως η αμερικανική οικονομία θα επιστρέψει σε περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού (2%) χωρίς να αυξηθεί σημαντικά η ανεργία. Αν αυτό συμβεί, τότε οι ΗΠΑ θα έχουν επιτύχει συνθήκες οι οποίες αντιστοιχούν σχεδόν σε «τέλεια οικονομία».
Παράλληλα, ωστόσο, δε γίνεται να παραβλέψει κάποιος ότι υπάρχουν αρκετές εστίες αβεβαιότητας, ότι τα χρέη συνεχίζουν να αυξάνονται σε ιστορικά υψηλά, όταν τα επιτόκια (με τα οποία τα χρέη θα πρέπει να αναχρηματοδοτηθούν) είναι στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων δεκαετιών και ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες δεν έχουν ακόμη αποφύγει τον κίνδυνο, όσο και αν τα οικονομικά στοιχεία περιγράφουν μία εικόνα ισχυρής ανθεκτικότητας.
Το μεγάλο ερώτημα σήμερα είναι το εξής: Τι θα γίνει όταν περάσει η ευφορία για την ανθεκτική οικονομία; Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να συντηρήσει από μόνη της την άνοδο και για πόσο; Η Capital Economics, πάντως, υποστηρίζει ότι οι εξελίξεις γύρω από την τεχνητή νοημοσύνη είναι πιθανό να στηρίζουν τις αγορές για την επόμενη τριετία. Δυστυχώς, τα υπέρογκα χρέη δε δείχνουν να ανησυχούν όσο θα έπρεπε…
