Ομοσπονδιακή Τράπεζα ΗΠΑ, Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και Τράπεζα της Αγγλίας, αύξησαν συνολικά 19 φορές τα επιτόκια μέσα στο 2022, ανατρέποντας όσα γνωρίζαμε για το κόστος του χρήματος την περασμένη δεκαετία. Ο επιθετικός τρόπος με τον οποίο οι κεντρικές τράπεζες των ΗΠΑ, της Ευρωζώνης και της Μ. Βρετανίας, άλλαξαν τα δεδομένα πέρυσι, συνοψίζεται στα ακόλουθα νούμερα: Η Fed πρωτοστάτησε με 7 αυξήσεις συνολικού ύψους 425 μονάδων βάσης, ακολούθησε η BoE με 8 αυξήσεις για 325μ.β. και η ΕΚΤ με 4 αυξήσεις και 250μ.β.
Από 0%-0,25% που ήταν τα επιτόκια της Fed στο τέλος του 2021, έφτασαν σήμερα στο 4,25%-4,50%. Τα επιτόκια της ΕΚΤ διαμορφώνονταν στο -0,50% (καταθέσεων) και 0% (αναχρηματοδότησης) και σήμερα είναι στο 2% και 2,50% αντίστοιχα, ενώ της BoE από το 0,25% αυξήθηκαν το 2022 στο 3,5%.
Αύριο, η μεγαλύτερη κεντρική τράπεζα του κόσμου αναμένεται να βάλει φρένο στις αυξήσεις επιτοκίων, ενώ την Πέμπτη οι δύο μεγάλες κεντρικές τράπεζες της Ευρώπης, θα προχωρήσουν σε σημαντικές αυξήσεις, δίνοντας τον τόνο των επόμενων εβδομάδων στις αγορές.
Το βασικό σενάριο λέει ότι η Fed θα επιστρέψει στις αυξήσεις των 25μ.β., διότι αυξάνονται οι ανησυχίες για την επερχόμενη ύφεση, ενώ η ΕΚΤ και η BoE θα αυξήσουν τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης, στην προσπάθειά τους να σκοτώσουν το θηρίο της ακρίβειας.
Οι αποφάσεις των τριών τραπεζών είναι πολύ σημαντικές τόσο για τους επενδυτές όσο και για τους δανειολήπτες σε ΗΠΑ και Ευρώπη, οι οποίοι έχουν –σε πολλές περιπτώσεις– δει τις δόσεις των δανείων τους να αυξάνονται έως και άνω του 20% το τελευταίο εξάμηνο. Ας δούμε αναλυτικά τα σενάρια για τις αποφάσεις που θα ληφθούν στις συνεδριάσεις της Fed, της ΕΚΤ και της BoE, αύριο και μεθαύριο:
ΕΚΤ – Επιτόκια: 2% και 2,50%
Αύξηση των επιτοκίων κατά 50 μονάδες βάσης (στο 2,50% θα ανέλθει το επιτόκιο αποδοχής καταθέσεων και στο 3% το επιτόκιο αναχρηματοδότησης) και επανάληψη του guidance που δόθηκε τον Δεκέμβριο. Αυτό είναι το σενάριο που έχουν προεξοφλήσει σχεδόν στο σύνολό τους οι αγορές για τις αποφάσεις που θα λάβει η ΕΚΤ την Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ οι αναλυτές δίνουν μικρή πιθανότητα για αύξηση 75μ.β., δεν υπάρχει κανείς που να περιμένει μικρή αύξηση 25μ.β.
Από κει και πέρα, μία νέα αύξηση κατά 50μ.β. τον Μάρτιο δεν θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, παρά το guidance. Και αυτό γιατί τον Μάρτιο θα υπάρχουν νέες εκτιμήσεις για την οικονομία οι οποίες μπορούν να ανατρέψουν ξανά τα δεδομένα και είναι σίγουρο ότι θα επηρεάσουν την απόφαση της Κριστίν Λαγκάρντ.
Η ΕΚΤ, λοιπόν, θα αυξήσει κατά 50μ.β. τα επιτόκια και θα αφήσει την πόρτα ανοιχτή για νέα αύξηση 50 μονάδων τον επόμενο μήνα, διαλύοντας παράλληλα κάθε φημολογία για επαναφορά των μειώσεων επιτοκίων. Αν κρίνει ότι ο πληθωρισμός θα επιστρέψει προς το στόχο νωρίτερα από το αναμενόμενο, τότε η ταχύτητα σύσφιξης θα μειωθεί και θα πέσει στο τραπέζι ακόμη και πάγωμα των πωλήσεων μέσω του APP. Αντιθέτως, αν κριθεί ότι η πρόσφατη εξασθένηση του πληθωρισμού είναι παροδική και ταυτόχρονα το οικονομικό outlook βελτιώνεται, θα μπορούσαμε να δούμε και μία αύξηση των 75μ.β.
FED – Επιτόκια: 4,25%-4,50%
Η Fed προέρχεται από τον πιο επιθετικό κύκλο σύσφιξης νομισματικής πολιτικής από τον Πολ Βόλκερ και την κρίση του 1979-80. Μέσα στο 2022, πραγματοποίησε τέσσερις αυξήσεις των 75μ.β., δύο των 50μ.β. και μία των 25μ.β. Παρά το γεγονός ότι ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός και η ανεργία είναι κοντά σε ιστορικά χαμηλά, υπάρχουν ενδείξεις ότι η οικονομία αντιδρά στα αυξημένα επιτόκια και οι φόβοι ύφεσης μεγαλώνουν.
Γι’ αυτό, ο Τζερόμ Πάουελ ετοιμάζεται για δύο αυξήσεις των 25μ.β. τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο. Είναι επίσης πολύ σημαντικό ότι πλέον οι αγορές δείχνουν να προεξοφλούν πως το θέμα της μείωσης των επιτοκίων θα μπει στην ατζέντα προς το τέλος του έτους.
Ένα πιο dovish σενάριο είναι να αυξήσει η Fed τα επιτόκια κατά 25μ.β. αλλά αντί για αναγκαίες αυξήσεις στο μέλλον, να πει ο Πάουελ ότι οι αποφάσεις των επόμενων μηνών θα εξαρτηθούν αποκλειστικά από τα διαθέσιμα οικονομικά στοιχεία. Στον αντίποδα, το πιο hawkish σενάριο είναι να αυξηθούν τα επιτόκια κατά 50μ.β., με τη Fed στην ουσία να παραδέχεται ότι εδώ που φτάσαμε είναι αναγκαία η ύφεση για να δούμε το outlook του πληθωρισμού να αλλάζει δραματικά.
Τράπεζα της Αγγλίας – Επιτόκια: 3,5%
Αν επιβεβαιωθεί η αύξηση κατά 50μ.β., θα σημαίνει ότι η πρόβλεψη για τον ρυθμό ανάπτυξης έχει αναθεωρηθεί προς τα πάνω εξαιτίας των χαμηλότερων τιμών φυσικού αερίου και των πιο ήπιων προσδοκιών των αγορών για τα επιτόκια. Ο Άντριου Μπέιλι θα επαναλάβει ότι η Τράπεζα της Αγγλίας είναι έτοιμη να αναλάβει δράση και μάλιστα δυναμικά αν χρειαστεί. Αναμένεται επίσης να αφήσει να εννοηθεί ότι οι αγορές έχουν σωστά προεξοφλήσει τις κινήσεις στο μέτωπο των επιτοκίων.
Είναι επίσης πιθανό να αποφασιστεί η αύξηση των επιτοκίων κατά 50μ.β. αλλά με περισσότερες ψήφους υπέρ, καθώς και με μία ψήφο υπέρ της αύξησης κατά 75μ.β. Αυτό θα σημαίνει ότι οι προβλέψεις για την ανάπτυξη έχουν αναβαθμιστεί αισθητά και οι εκτιμήσεις για αυξημένες πιέσεις από τους μισθούς αναβαθμίζουν και τις προβλέψεις για τον πληθωρισμό στην τριετία.
Ένα τρίτο σενάριο είναι η αύξηση να περιοριστεί στις 25μ.β. (με 2 ψήφους υπέρ των 50μ.β.) αν επικρατήσει η άποψη ότι ο πληθωρισμός θα αποδειχθεί τελικά ελαφρώς χαμηλότερος φέτος, αλλά και πάλι υψηλός. Ο Μπέιλι θα αφήσει ανοιχτή την πόρτα μιας νέας αύξησης κατά 50μ.β. αν χρειαστεί, ωστόσο θα αφήσει να εννοηθεί ότι οι αγορές έχουν υπερεκτιμήσει την σύσφιξη που απαιτείται. Το τελευταίο σενάριο θέλει μεγαλύτερη πλειοψηφία για την αύξηση των 25μ.β., στην περίπτωση που εκτιμηθεί ότι η επίδραση των επιτοκιακών αυξήσεων δεν έχει ακόμη πλήξει την οικονομία σε μεγάλο βαθμό. Ο Μπέιλι θα στείλει σήμα μη περαιτέρω αύξησης των επιτοκίων.
Αυξήσεις επιτοκίων το 2022
Πηγή: ΕΚΤ, Fed, BoE
