Κάθε χρηματιστηριακή περίοδος έχει τα δικά της χαρακτηριστικά και τα δικά της εργαλεία. Έχει τα δικά της μέσα και τα δικά της όπλα. Και όπως έχει δείξει η ιστορία, τα όπλα αυτά συχνά οδηγούν σε μαζικές χρηματιστηριακές καταστροφές. Η αλήθεια είναι ότι ήθελα να γράψω στον τίτλο του άρθρου τη λέξη «αυτοκτονιών» και όχι «καταστροφών», αλλά ο αρχισυντάκτης με αποθάρρυνε.
Ίσως όσα γίνονται στο Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης να μας φαίνονται μακρινά και ξένα. Να μην τα πολυκαταλαβαίνουμε. Αυτή η δυσαρμονία ανάμεσα στην πραγματική οικονομία και τον καθρέφτη της, που είναι το χρηματιστήριο, ίσως να μας παραξενεύει. Όμως αυτές οι καταστάσεις, δεν αποτελούν κάτι το καινοφανές.
Ας αφήσουμε τη Νέα Υόρκη και το NYSE και ας επιστρέψουμε στην Ελλάδα και ας γυρίσουμε λίγο στο παρελθόν. Στο δικό μας ’99.
Τότε που οι ενεργοί κωδικοί των επενδυτών στο ΧΑΑ είχαν προσεγγίσει το 1,5 εκατομμύριο.
Τότε που οι γειτονιές όλης της Ελλάδας είχαν γεμίσει με μη αδειοδοτημένες και μη ελεγχόμενες από τη Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς ΑΕΛΔΕ.
Τότε που η κεφαλαιοποίηση του Χρηματιστηρίου είχε φτάσει στα 212,8 δισ. ευρώ, και ο δείκτης κεφαλαιοποίησης / ΑΕΠ που αναφέραμε στο χθεσινό άρθρο είχε φτάσει στο εξωφρενικό ποσοστό του 182% του ΑΕΠ.
Τότε, που χωρίς να κάνει σοβαρές διορθώσεις, ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας έπιανε την ιστορική του κορυφή των 6.355,04 μονάδων, στις 17 Σεπτεμβρίου 1999, με τζίρο που είχε υπερβεί το 1,8 δισ. ευρώ.
Τότε, που η μετοχή της εταιρείας «Αθηναϊκές Συμμετοχές» που τον Ιανουάριο του 1997 ήταν στις 61 δραχμές, δηλαδή στα 0,17 ευρώ, είχε φτάσει να διαπραγματεύεται στις 17 Σεπτεμβρίου του 1999 στις 18.993 δραχμές, δηλαδή στα 55,73 ευρώ, σημειώνοντας απόδοση ρεκόρ 30.866%. Για να επιστρέψει στις 542 δρχ., δηλαδή στα 1,59 ευρώ, τον Φεβρουάριο του 2001 καταγράφοντας απώλειες της τάξεως του 97%!
Τότε, που η χειραγώγηση, η παραπληροφόρηση, η χρήση εμπιστευτικών πληροφοριών, οι «μαϊμού» συναλλαγές, η ασχετοσύνη των μικροεπενδυτών, τα παπαγαλάκια των μέσων μαζικής ενημέρωσης, είχαν πυροδοτήσει μια πρωτοφανή χρηματιστηριακή φρενίτιδα και ένα φαινόμενο ασυγκράτητης απληστίας.
Τότε, που η μια μετά τη άλλη, οι μετοχές «κλείδωναν στο limit up» και οι επενδυτές αγόραζαν όσες δεν είχαν προλάβει να κλειδώσουν. Και τις περισσότερες φορές τις αγόραζαν με «αέρα», δίχως να καταβάλουν το αντίτιμο τους, με σκοπό να τις ρευστοποιήσουν μετά από λίγα εικοσιτετράωρα.
Τότε, που όλο αυτό το πάρτι του παραλογισμού και της απληστίας είχε τις ευλογίες της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ, με αποκορύφωμα την αφίσα με σύνθημα «Σήμερα 1.000.000 επενδυτές ξέρουν ότι οι μετοχές τους έχουν αξία».
Τότε, που τον Οκτώβριο του '99, ο τότε πρωθυπουργός Κ. Σημίτης δήλωνε στα μέλη του ΕΓ του ΠΑΣΟΚ ότι «σε ένα-δύο 24ωρα η κατάσταση στο χρηματιστήριο θα έχει ομαλοποιηθεί».
Τότε, που ο τότε Υπουργός Οικονομίας Γ. Παπαντωνίου, δήλωνε πριν τις εθνικές εκλογές τον Απρίλιο του 2000 ότι «Η περίοδος της νευρικότητας στο χρηματιστήριο έχει ημερομηνία λήξης, είναι η 9η Απριλίου, είναι η επανεκλογή της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ. Εμείς, το ΠΑΣΟΚ είμαστε εγγυητές της ομαλής πορείας των αγορών».
Με τη σκέψη μας πίσω στο δικό μας 1999, δεν θα πρέπει να μας εκπλήσσει η σημερινή κατάσταση στη Wall Street, όπου το πάνω χέρι το έχουν πάρει οι millennials που κινούνται αγεληδόν στις αγορές δίνοντας τον δικό τους τόνο. Η Μαίρη Βενέτη μας ενημέρωνε μέσω της αρθρογραφίας της, ότι «το trading μετοχών αξίας μικρότερης του 1 δολαρίου στις 11 Ιανουαρίου αντιστοιχούσε σχεδόν στο ένα πέμπτο όλου του trading μετοχών στις ΗΠΑ».
Είναι αυτό το νέο ακτιβίστικο κίνημα νέων, που ουδεμία σχέση έχουν με τα χρηματιστήρια, αλλά που είναι εξοικειωμένοι με τη χρήση των ψηφιακών συσκευών και με τη χρήση ηλεκτρονικών πλατφορμών συναλλαγών. Αυτοί οι νέοι μέσω των chat rooms που χρησιμοποιούν, ανταλλάσσουν πληροφορίες, συντονίζουν τις τακτικές τους και προβαίνουν στη εκτέλεση ομαδικών χρηματιστηριακών κινήσεων.
Μετά την εκτόξευση της μετοχής GameStop (NYSE: GME) κατά 512%, αποκαλύφθηκε ότι η «επενδυτική» αυτή κίνηση είχε αποφασιστεί και συντονιστεί στο «RedditWallStreetBets» που λειτουργεί ως chat room, όπου οι συμμετέχοντες, συζητούν για μετοχές και για παράγωγα. Μέλη αυτών των ομάδων είναι συνήθως φοιτητές που «στοιχηματίζουν» σε μετοχές τα φοιτητικά τους δάνεια, άνεργοι που ποντάρουν τα επιδόματα τους και γενικά άτομα που χρησιμοποιούν δανεικά κεφάλαια.
Το Reddit είναι μια αμερικανική ιστοσελίδα συγκέντρωσης ειδήσεων, περιεχομένου και συζήτησης, με εγγεγραμμένα μέλη που υποβάλλουν περιεχόμενο στην ιστοσελίδα και σε υποομάδες (subreddits), όπως εικόνες, συνδέσμους, κείμενα, τα οποία συζητούνται με άλλους χρήστες.
Οι ίδιοι οι συμμετέχοντες στο “WallStreetBets” υποστηρίζουν ότι συγκροτούν ένα τεράστιο άτυπο Hedge Fund, που εκμεταλλεύεται διάφορες καταστάσεις στις αγορές, όπως ήταν για παράδειγμα ο υπερβολικός όγκος short θέσεων στην GameStop, που οδήγησε σε ένα σκληρό και οδυνηρό short squeezing.
Οι αναλυτές των επενδυτικών οίκων είχαν θέσει ως μέση τιμή στόχο για την μετοχή της GameStop τα $12,39. Διαφοροποιήθηκε μόνο η Telsey, που έδωσε τιμή στόχο για το 2021 τα $33. Ωστόσο ένας από τους πιο διάσημους συμμετέχοντες στο “WallStreetBets” της Reddit, έχει θέσει ως τιμή στόχο τουλάχιστον τα $1000, αναρτώντας την οδηγία – προτροπή προς την ομάδα των επενδυτών που αγοράζουν την μετοχή της GME: “I’m not selling this until at least $1000+ GME”.
H Citron Research, που ήταν ο επενδυτής με τις μεγαλύτερες short θέσεις στην GME, δήλωσε ότι δέχεται επίθεση από «εξοργισμένους μαφιόζους» και μάλιστα απενεργοποίησε τον λογαριασμό της στο twitter, καθώς δέχθηκε επιθέσεις από ψηφιακούς hackers.
Αν γυρίσουμε κάποια χρόνια πίσω θα δούμε ότι τα μέλη της “WallStreetBets”, δεν διαφοροποιούνται ιδιαίτερα από τους αιθεροβάμονες συνδαιτημόνες των επαρχιακών καφενείων και των καφέ των μεγάλων πόλεων που «ανέλυαν» τα του ελληνικού χρηματιστηρίου, συζητούσαν για το «ποιο χαρτί θα παίξει» και δημιουργούσαν μικρά ή μεγάλα λόμπι, νομίζοντας ότι μέσα σε μια νύχτα θα γινόντουσαν οι Gordon Gekko της Wall Street.
Εκ του αποτελέσματος έχει αποδειχθεί διαχρονικά, ότι όλα αυτά είναι όπλα μαζικών χρηματιστηριακών καταστροφών. Όπλα που μπορεί για κάποιο διάστημα να προσφέρουν θηράματα στους χρήστες τους. Όμως στο τέλος τους οδηγούν νομοτελειακά στην καταστροφή.
* Ο αρθρογράφος είναι οικονομικός αναλυτής, με ειδίκευση στο σχεδιασμό σύνθετων επενδυτικών στρατηγικών.
Αποποίηση Ευθύνης : Το περιεχόμενο της στήλης, είναι καθαρά ενημερωτικό και πληροφοριακό και δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση επενδυτική συμβουλή, ούτε υποκίνηση για συμμετοχή σε οποιαδήποτε συναλλαγή. Ο αρθρογράφος δεν ευθύνεται για τυχόν επενδυτικές και λοιπές αποφάσεις που θα ληφθούν με βάση τις πληροφορίες αυτές.
