Οι δύο προσωπικές επιλογές του Ντόναλντ Τραμπ για την εκτέλεση του σχεδίου του για τη δραστική μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών των ΗΠΑ έχουν ήδη πέσει με τα μούτρα στη δουλειά. Ο πιο πλούσιος (στα χαρτιά τουλάχιστον) άνθρωπος στον κόσμο μαζί με τον επιχειρηματία που απέτυχε να πάρει το χρίσμα του ρεπουμπλικανικού κόμματος, έχουν ξεκινήσει πολύ δυναμικά αυτή την προσπάθεια μέσα από τη νέα υπηρεσία με το όνομα DOGE (Department of Government Efficiency). Μόνο που το έργο της δραστικής μείωσης των δαπανών, το οποίο περιλαμβάνει και μεγάλες περικοπές θέσεων εργασίας στις διάφορες ομοσπονδιακές υπηρεσίες, ξεκίνησε με …… προσλήψεις.
Όπως διαβάσαμε στους χθεσινούς New York Times, με τους δύο επιχειρηματίες συνεργάζονται ήδη ο Antonio Gracias, διευθύνων σύμβουλος της Valor, εταιρείας private equity και ο Steve Davis που διευθύνει την Boring Company, εταιρεία του Musk που ασχολείται με τη διάνοιξη πρωτοποριακών σηράγγων. Ο Marc Andreesen, ένας από τους πιο διάσημους venture capitalists της αμερικανικής τεχνολογικής βιομηχανίας, φέρεται να παίζει τον ρόλο του «κυνηγού κεφαλών» και ψάχνει για άλλα στελέχη που θα πλαισιώσουν τις δύο επιχειρήσεις στο DOGE.
Δύο άλλα πολύ γνωστά ονόματα, ο διαχειριστής κεφαλαίων Bill Ackman και ο ιδρυτής της Uber, Travis Kalanick, ακούγεται πως παίζουν κάποιον ρόλο σε αυτή την προσπάθεια. Η Washington Post, η οποία ήταν η πρώτη εφημερίδα που δημοσίευσε τις παραπάνω πληροφορίες, ανέφερε πως ο Gracias και ο Davis είχαν παίξει σημαντικό ρόλο στους πρώτους μήνες μετά την ανάληψη της διοίκησης του Twitter από τον Musk, όταν έγιναν σαρωτικές απολύσεις και αιματηρές περικοπές εξόδων σε οποιονδήποτε τομέα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Όλα τα παραπάνω δεν είναι επίσημα επιβεβαιωμένα αλλά λογικά πρέπει να είναι κοντά στην πραγματικότητα και δείχνουν την αποφασιστικότητα των δύο επιχειρηματιών να ξεκινήσουν άμεσα την εφαρμογή του σχεδίου τους.
Ποιο είναι όμως το σχέδιό τους; Πάνω σε αυτό το ζήτημα δεν υπάρχει καμία πλέον απορία, καθώς την προηγούμενη Τετάρτη έγραψαν ένα κείμενο σχετικά με τους πρώτους στόχους τους και το έστειλαν στην Wall Street Journal, η οποία το δημοσίευσε ως άρθρο γνώμης. Με την βοήθεια του Barron’s μπορούμε να δώσουμε κάποια από τα βασικά στοιχεία του σχεδίου των δύο ανδρών. Πρώτα, χρησιμοποιώντας τη μέθοδο της ακύρωσης ομοσπονδιακών κανονισμών θα δώσουν τη δυνατότητα στις κυβερνητικές υπηρεσίες να απολύσουν κρατικούς υπαλλήλους.
Επίσης, η κατάργηση της δυνατότητας εξ αποστάσεως εργασίας για τους κυβερνητικούς υπαλλήλους θα οδηγήσει, κατά τις εκτιμήσεις τους, στην παραίτηση και εθελοντική αποχώρηση πολλών από αυτούς. Το ίδιο εκτιμούν πως θα γίνει με τη μεταφορά διαφόρων υπηρεσιών σε άλλες περιοχές της χώρας. Το πιο ενδιαφέρον, όμως, είναι πως υποστηρίζουν ότι ο νόμος που ισχύει τώρα και επιβάλλει στον πρόεδρο να προχωρά στις δαπάνες που έχει αποφασίσει το Κογκρέσο είναι αντισυνταγματικός. Εκτός αυτού, σκοπεύουν να καταργήσουν δαπάνες που είχαν εγκριθεί στο παρελθόν από το Κογκρέσο αλλά η έγκριση αυτή δεν έχει ανανεωθεί. Έτσι, εκτιμούν πως ο πρόεδρος θα μπορέσει να «ακυρώσει» ετήσιες κρατικές δαπάνες της τάξης των, τουλάχιστον, πεντακοσίων δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Καθώς ο στόχος που έχουν θέσει για την περικοπή των ομοσπονδιακών δαπανών είναι αυτός των 2 τρισεκατομμυρίων από τα 7 που αποτελούν το σύνολο των ετήσιων δαπανών, τα 500 και πλέον δισεκατομμύρια αποτελούν ένα πολύ υπολογίσιμο μέγεθος. Το έργο της υπηρεσίας DOGE θα πρέπει να ολοκληρωθεί την 4 Ιουλίου 2026, τουλάχιστον σύμφωνα με όσα έχει πει ο ίδιος ο νεοεκλεγείς πρόεδρος, αλλά τα πράγματα ίσως να μην είναι τόσο εύκολα όσο υποστηρίζουν τα δύο αφεντικά της.
Σχετικά με το θέμα των απολύσεων και της γενικότερης μείωσης του ομοσπονδιακού προσωπικού, υπάρχουν απόψεις σύμφωνα με τις οποίες ακόμα και αν το προσωπικό μειωθεί κατά 25%, η μείωση των ομοσπονδιακών δαπανών δεν θα ξεπεράσει το 1%. Αυτό τουλάχιστον υποστήριξε, μιλώντας στην Washington Post, ο Brian Riedl του Manhattan Institute. Αλλά και η θεωρία περί μαζικής εξόδου υπαλλήλων με την κατάργηση της τηλεργασίας δεν φαίνεται να έχει μεγάλη βάση, καθώς μόνο οι μισοί ομοσπονδιακοί υπάλληλοι έχουν δικαίωμα να εργαστούν από μακριά και το 60% από αυτούς βρίσκεται συνεχώς στον χώρο εργασίας. Κάτι άλλο σημαντικό είναι το γεγονός πως πολύ μεγάλος αριθμός από τα τρία εκατομμύρια του συνόλου των ομοσπονδιακών υπαλλήλων εργάζεται σε διάφορες πολιτείες μακριά από την πρωτεύουσα.
Μαζικές απολύσεις σε αυτούς θα ενείχε μεγάλο πολιτικό κίνδυνο για τον πρόεδρο καθώς μεγάλο μέρος του εργάζεται σε περιοχές που ψηφίζουν το ρεπουμπλικανικό κόμμα. Τα πράγματα μπορεί να δυσκολέψει και το γεγονός πως κάποιοι τομείς όπου έχει αυξηθεί ο αριθμός των απασχολουμένων και πιθανώς να γίνει απόπειρα μαζικών απολύσεων είναι τομείς όπως αυτός των θεμάτων που αφορούν σε βετεράνους των πολέμων, η χρηματοδότηση του οποίου έχει γίνει με ευρεία διακομματική συναίνεση.
Εκτός αυτού, βέβαια, δεν υπάρχει αμφιβολία πως σε τέτοιες αποφάσεις θα αντιδράσουν όσο πιο δυνατά μπορούν οι εργαζόμενοι μέσω των ενώσεών τους, αν και ο Musk με τον Ramaswamy υποστηρίζουν πως θα προχωρήσουν σε τυχαίες και όχι «προσωποποιημένες» απολύσεις έτσι ώστε να παρακάμψουν τη νομοθεσία για την προστασία των εργαζομένων.
Ορισμένες αμφιβολίες υπάρχουν και για το κατά πόσο εύκολα θα μπορέσει η DOGE να καταργήσει ομοσπονδιακούς κανονισμούς και υπηρεσίες. Το δίδυμο υποστηρίζει πως μπορεί να προχωρήσει σε άμεσες και σαρωτικές κινήσεις βασιζόμενο σε δύο πρόσφατες αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου αλλά είναι σχεδόν βέβαιο πως αυτό θα προκαλέσει μαζικές αντιδράσεις και νομικές προσφυγές, με τελικό αποτέλεσμα την παραπομπή τέτοιων αποφάσεων στο Ανώτατο Δικαστήριο. Το δικαστήριο μπορεί να έχει μία σύνθεση φιλική (έξι προς τρεις) προς τον Τραμπ και τους ρεπουμπλικανούς αλλά αυτό δεν αποτελεί εγγύηση για γρήγορες και ευνοϊκές αποφάσεις.
Στο Ανώτατο Δικαστήριο είναι βέβαιο πως θα καταλήξει και η θεωρία του Τραμπ και των επικεφαλής της DOGE σχετικά με τη δυνατότητα του προέδρου να «παγώσει» δαπάνες που έχουν αποφασιστεί από το Κογκρέσο. Πριν περίπου πενήντα χρόνια, το Κογκρέσο είχε ψηφίσει νόμο που αφαιρούσε αυτή τη δυνατότητα από τον πρόεδρο, καθώς ο Ρίτσαρντ Νίξον είχε προσπαθήσει να κάνει ακριβώς αυτό που θα προσπαθήσει να κάνει τώρα ο Τραμπ μαζί με την DOGE. Εδώ πρέπει να επισημάνουμε πως στις ΗΠΑ, αρμόδιο όργανο για τον καθορισμό και τον έλεγχο των κρατικών δαπανών είναι το Κογκρέσο και όχι ο πρόεδρος. Όπως αναφέρει το Barron’s, ακόμα και να θελήσουν όλοι οι ρεπουμπλικανοί νομοθέτες να εγκρίνουν μαζικές μειώσεις δαπανών, αυτό δεν μπορεί να γίνει γιατί σε τέτοιες περιπτώσεις απαιτείται ενισχυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία την οποία δεν διαθέτουν αυτή τη στιγμή.
Όπως έχουμε μάθει από το 2010 και μετά, η υποτίμηση του Elon Musk και του Donald Trump σπανίως είναι σοφή κίνηση. Παρά λοιπόν το γεγονός πως το σχέδιο της DOGE δεν φαίνεται και πολύ εύκολο να εφαρμοστεί όπως περιγράφουν οι εμπνευστές του, όποιος θεωρήσει βέβαιο πως η αποστολή του Musk και του Ramaswamy θα αποτύχει μπορεί να βρεθεί μπροστά σε μία πολύ μεγάλη έκπληξη.
