Η εικόνα του Ρώσου προέδρου Πούτιν στο Πεκίνο, όπου υποσχέθηκε στον Κινέζο ομόλογό του να αυξήσει τις εξαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία στην Κίνα, υπενθύμισε σε μας, τους Ευρωπαίους πολίτες, τη δύσκολη θέση στην οποίαν έχουμε βρεθεί. Σε μία φάση αλλαγής της φυσιογνωμίας της παγκόσμιας αγοράς ενέργειας, οι ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν μία μεγάλη αύξηση του κόστους των ενεργειακών πρώτων υλών και του ηλεκτρικού ρεύματος, εξαρτώμενες σε μεγάλο βαθμό από τρίτες χώρες και οργανωμένες συμμαχίες που προσπαθούν να προστατεύσουν τη μονοπωλιακή τους θέση. Οι πολύ τεταμένες σχέσεις με τη Ρωσία και η απροθυμία του OPEC να αυξήσει την παραγωγή πετρελαίου έχουν κάνει τα πράγματα ακόμα χειρότερα, και έχει σχεδόν εδραιωθεί η πεποίθηση πως τα πράγματα θα συνεχίσουν να πηγαίνουν από το κακό στο χειρότερο.
Η κατάσταση είναι όντως δύσκολη, αλλά δεν είναι απαραίτητο να γίνει πολύ χειρότερη. Μία γεύση από το πως θα μπορούσε να βελτιωθεί η κατάσταση, πήραμε προς το τέλος του 2021, όταν οι τιμές του «ευρωπαϊκού» φυσικού αερίου σταμάτησαν την ξέφρενη άνοδό τους και σταθεροποιήθηκαν σε ένα σημείο πολύ πιο πάνω από το αντίστοιχο των προηγούμενων ετών αλλά περίπου 50% κάτω από το μέγιστο, στο οποίο έφθασαν όταν η ανησυχία για την πιθανότητα εμφάνισης ελλείψεων σε φυσικό αέριο «χτύπησε κόκκινο».
Όπως είχε, πολλές φορές, αναλυθεί μέσα από το Liberal Markets, ο «από μηχανής θεός» που καθησύχασε κάπως τις αγορές, ήταν η μαζική άφιξη, στα ευρωπαϊκά λιμάνια, μεγάλων πλοίων μεταφοράς υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ. Όπως διαβάζουμε σε ρεπορτάζ των New York Times, ένα πλοίο φορτωμένο με LNG μεταφέρει αέριο ικανό να καλύψει τις ετήσιες ενεργειακές ανάγκες 70.000 σπιτιών της Βόρειας Ευρώπης. Η αύξηση του αριθμού των φορτίων που κατευθύνθηκαν από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη είναι εντυπωσιακή. Το μεγάλο τερματικό υποδοχής φορτίων LNG, στο λιμάνι του Ρότερνταμ της Ολλανδίας, δουλεύει αυτή την εποχή στο 100% της δυναμικότητάς του, ενώ πριν ένα χρόνο μερικές φορές ήταν κατά 90% ανενεργό.
Οι ποσότητες αμερικανικής προελεύσεως LNG που έφθασε στην Ευρώπη το τέταρτο τρίμηνο του 2021 ήταν κατά 40% μεγαλύτερες από το αντίστοιχο διάστημα του 2020. Μεγάλο μέρος των αμερικανικών φορτίων προτίμησε την Ευρώπη από την Ασία, που είναι ο συνηθισμένος προορισμός τους, λόγω του ότι το φυσικό αέριο στην Ευρώπη έχει γίνει πολύ πιο ακριβό από το αντίστοιχο στην Ασία, ενώ ακόμα και μετά τη σχετική πτώση των τιμών, κοστίζει πέντε φορές παραπάνω από αυτό στις ΗΠΑ. Επίσης, αρκετά βοηθά και ο σχετικά ήπιος ασιατικός χειμώνας που μειώνει τη ζήτηση.
Δεν πρέπει όμως να αγνοήσουμε και τον ρόλο της αμερικανικής πολιτικής ηγεσίας, η οποία προσπαθεί να συντονίσει τις προσπάθειες ανεύρεσης εναλλακτικών πηγών φυσικού αερίου για τις ευρωπαϊκές χώρες, προσπάθεια που οι New York Times παρομοιάζουν με τη μεγάλη επιχείρηση των δυτικών συμμάχων να σπάσουν τον Σοβιετικό αποκλεισμό του Βερολίνου το 1948-1949 και να δώσουν τα απαραίτητα εφόδια στους κατοίκους της πόλης με συνεχείς πτήσεις των αεροσκαφών τους. Όπως επισημαίνει η αμερικανική εφημερίδα, μέσα από το σπάσιμο του αποκλεισμού γεννήθηκε το ΝΑΤΟ, το οποίο βρίσκεται και πάλι στο επίκεντρο της διαμάχης της Ρωσίας με τις Δυτικές δυνάμεις.
Με το φυσικό αέριο φαίνεται πως έχει βρεθεί μία προσωρινή λύση, που μπορεί να μας σώσει αυτόν τον χειμώνα, αν βοηθήσουν και οι καιρικές συνθήκες. Το ερώτημα είναι τι μπορεί να γίνει με το πετρέλαιο, καθώς η τιμή του ανεβαίνει συνεχώς, και πλησιάζει τα 100 δολάρια/βαρέλι, τιμή που σίγουρα δεν μπορούν να αντέξουν για πολύ οι ευρωπαϊκές επιχειρήσεις και οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Αν πιστέψουμε τις δηλώσεις των εκπροσώπων του OPEC, του μοναδικού υπερεθνικού οργανισμού που έχει ως σκοπό την καταστρατήγηση κάθε κανόνα της ελεύθερης αγοράς, αφενός δεν είναι σίγουροι για το πόσο μεγάλη είναι η ζήτηση και γι’ αυτό φοβούνται να ανεβάσουν το επίπεδο παραγωγής, αφετέρου πιστεύουν πως η παραγωγή σε λίγο δεν θα είναι αρκετή για να ικανοποιήσει την ζήτηση, λόγω έλλειψης επενδύσεων σε όλο τον κόσμο. Ό,τι δηλαδή και να γίνει, εμείς μάλλον «την έχουμε βαμμένη». Αυτό όμως δεν είναι υποχρεωτικό να ισχύει, ούτως ή άλλως ο OPEC και οι «εξωτερικοί συνεργάτες» του κοιτάζουν μόνο το δικό τους συμφέρον.
Αν υπάρχει κάτι που μπορεί να αλλάξει την κατάσταση υπέρ των πολιτών του δυτικού κόσμου, αυτό προέρχεται από τις ΗΠΑ, κυρίως δε από την πολιτεία του Τέξας και την περίφημη λεκάνη του Περμ (Permian Basin), στην οποία βρίσκονται τα περισσότερα κοιτάσματα σχιστολιθικού πετρελαίου. Είναι γνωστό πως η παραγωγή πετρελαίου από τα αμερικανικά σχιστολιθικά κοιτάσματα επλήγη βαριά από τον πόλεμο τιμών που ξεκίνησαν τον Μάρτιο του 2020 η Σαουδική Αραβία με τη Ρωσία, όταν – κατά δήλωσή τους τουλάχιστον – τα έσπασαν μεταξύ τους. Η κατάρρευση της τιμής του πετρελαίου έβγαλε από το παιχνίδι πολλούς Αμερικανούς παραγωγούς, με αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση της αμερικανικής παραγωγής πετρελαίου, προς μεγάλη χαρά των δύο μεγάλων δυνάμεων που ξεκίνησαν τον πόλεμο τιμών.
Όμως, τα πράγματα αλλάζουν και πάλι. Δεν πρέπει να ξεχνάμε πως η αμερικανική επανάσταση του σχιστολιθικού πετρελαίου, που άλλαξε τις ισορροπίες στην παγκόσμια αγορά πετρελαίου και προβλημάτισε πολύ τη μονοπωλιακή οργάνωση, ξεκίνησε λόγω των τεχνητά υψηλών τιμών του αργού πετρελαίου στα πρώτα χρόνια του εικοστού πρώτου αιώνα. Η τωρινή κατάσταση, αρχίζει και θυμίζει λίγο εκείνες τις εποχές. Οι πληροφορίες από τις ΗΠΑ αναφέρουν πως η παραγωγή στο Τέξας αρχίζει και αυξάνεται, και μάλιστα για το 2022 και για το 2023 αναμένεται ισχυρή άνοδός της.
Οι υπηρεσίες του υπουργείου ενέργειας των ΗΠΑ υπολογίζουν πως η παραγωγή αργού πετρελαίου θα αυξηθεί κατά περίπου 600.000 βαρέλια ημερησίως μέσα στο 2022, και στο τέλος του χρόνου θα έχει ανέβει στα 12,2 εκατομμύρια βαρέλια την ημέρα, περισσότερο από την τωρινή παραγωγή της Σαουδικής Αραβίας. Αύξηση προβλέπεται και για το 2023, οπότε αναμένεται να ξεπεραστεί και το ρεκόρ των 12,5 εκατομμυρίων βαρελιών την ημέρα, που είχε επιτευχθεί το 2019 στις ΗΠΑ. Οι ανακοινώσεις των μεγάλων αμερικανικών εταιρειών μάλλον επιβεβαιώνουν τις εκτιμήσεις, οι οποίες μπορεί τελικά να αποδειχθούν συντηρητικές.
Η Exxon Mobil (XOM NYSE) ανακοίνωσε πως θα αυξήσει κατά 25% την παραγωγή πετρελαίου στο Τέξας, ενώ η Chevron (CVX NYSE), η οποία ήδη πιο μεγάλη παραγωγή από την Exxon Mobil, θα την αυξήσει κατά 10%. Πολλές άλλες εταιρείες θα αυξήσουν την παραγωγή κατά τουλάχιστον 5%, ενώ δεν αποκλείεται να δούμε πιο μεγάλη αύξηση της παραγωγής όσο οι τιμές παραμένουν στα τωρινά, ή σε ακόμα υψηλότερα, επίπεδα. Ενδεικτικό του κλίματος που επικρατεί στην περιοχή είναι πως η μεγαλύτερη ανεξάρτητη εταιρεία εμπορίας αργού πετρελαίου, η Vitol, ανακοίνωσε πως θα αγοράσει πετρελαιοπηγές στην περιοχή των σχιστολιθικών κοιτασμάτων του Τέξας και ορισμένων βόρειων πολιτειών των ΗΠΑ.
Κάτι κινείται λοιπόν στο Τέξας, κάτι που σε λίγο μπορεί να μας κάνει να χαμογελάσουμε. Δυστυχώς, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως η αμερικανική παραγωγή θα αυξηθεί όσο χρειάζεται για να αρχίσει σύντομα μία αποκλιμάκωση των τιμών του πετρελαίου, είμαστε όμως σχεδόν βέβαιοι πως αν μας σώσει κάποιος, αυτός θα βρίσκεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Και, όπως όλοι ξέρουμε, δεν θα είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει αυτό, και μάλλον ούτε η τελευταία.
