H αναζήτηση των χρηματιστηριακών κορυφών και πυθμένων, παρομοιάζεται κατά πολλούς με την αναζήτηση του επενδυτικού Ιερού Δισκοπότηρου, που θα εμφάνιζε το φως της απόλυτης χρηματιστηριακής «αλήθειας», ανάμεσα στο σκοτάδι και τη δίνη των ανάμικτων συναισθημάτων των επενδυτών. Η αισιοδοξία, η απληστία, η ευφορία, ο φόβος, η απαισιοδοξία και η κατάθλιψη, συνθέτουν το σύμπλεγμα των συναισθημάτων, που συνήθως κάνουν δυσδιάκριτη την ψυχρή και ορθολογική αντιμετώπιση των αγορών. Έτσι τόσο οι αναλυτές, όσο και οι επενδυτές αναζητούν εργαλεία, αντικειμενικής και «δίκαιης» αποτίμησης των αγορών. Ένα τέτοιο εργαλείο είναι και το «Shiller PE».
Η μέθοδος της αποτίμησης των αγορών, μέσω της χρήσης του δείκτη P/E, είναι γνωστή σε όλους. Το κλάσμα αυτό, με αριθμητή την τιμή και με παρονομαστή τα κέρδη, αποδίδει μια εικόνα της ισορροπίας ανάμεσα στις κερδοφορίες και τις αποτιμήσεις των αγορών. Ουσιαστικά, το κλάσμα αυτό μας λέει «σε πόσα χρόνια θα πάρουμε πίσω» τα κεφάλαια που επενδύσαμε εφόσον οι κερδοφορίες παραμείνουν σταθερές. Επίσης ο δείκτης αυτός, ο γνωστός και ως PE ratio, μας βοηθάει να κάνουμε ιστορικές συγκρίσεις με προγενέστερες καταστάσεις.
Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Yale, Robert Shiller, διέκρινε κάποιες αδυναμίες σε αυτόν τον δείκτη, όπως είναι η μεταβλητότητα στην αυξομείωση των κερδών, κυρίως για τις εταιρείες που ανήκουν στην κατηγορία που επηρεάζονται από τους οικονομικούς κύκλους. Στους ανοδικούς οικονομικούς κύκλους τα περιθώρια κέρδους αυξάνονται, το ίδιο και τα κέρδη. Οπότε υπάρχει μια «τεχνητή» βύθιση του δείκτη PE ratio. Το αντίθετο συμβαίνει σε περιόδους ύφεσης, όταν η μείωση των κερδών εξακοντίζει τα ΡΕ σε δυσθεώρητα επίπεδα.
Όπως παρατηρούμε στο ακόλουθο διάγραμμα το ΡΕ Ratio, κατά τη διάρκεια του Q1 του 2009, είχε φτάσει στο 123. Και αυτό λόγω του κραχ του 2007, που είχε οδηγήσει τον S&P 500 σε πτώση της τάξης του 50%. Με το μέσο ιστορικό PE για τον S&P 500, να βρίσκεται στο 16,3, οι τιμές του Q1 του 2009, αποτελούσαν την απόλυτη ευκαιρία αγορών.
Έτσι ο Shiller προσπάθησε να εξομαλύνει αυτά τα ακραία φαινόμενα στοχεύοντας στο να δημιουργήσει έναν πιο συμπαγή και χαρακτηριστικό δείκτη, ως σημείο αναφοράς για τον S&P 500. Όπως είναι για παράδειγμα, ο δείκτης της συνολικής κεφαλαιοποίησης του χρηματιστηρίου μιας χώρας, σε σχέση με το ακαθάριστο εθνικό προϊόν της, που αποτελεί το σήμα κατατεθέν κάθε χρηματιστηρίου.
Στο ακόλουθο γράφημα, απεικονίζεται η πορεία του Shiller PE Ratio της τελευταίας εικοσαετίας. Το τρέχον Shiller PE βρίσκεται στο 38,5, με το αντίστοιχο μέσο όρο εικοσαετίας να βρίσκεται στο 25,7 με χαμηλότερο το 13,3 και υψηλότερο το σημερινό. Ο ιστορικό μέσος όρος του Shiller PE Ratio βρίσκεται στο 17,2.
Τo μοντέλο του Shiller PE Ratio, παρ’ όλο που απορροφά τις στρεβλώσεις και εξομαλύνει τις ακραίες διακυμάνσεις των περιόδων τόσο της ύφεσης, όσο και της ανάπτυξης, δείχνει ότι ο S&P 500, βρίσκεται σε πρωτοφανή επίπεδα αποτίμησης. Βρίσκεται στο +49,80% του μέσου όρου της εικοσαετίας.
Στον επόμενο πίνακα εμφανίζονται οι 11 κλάδοι του S&P 500 και τα τρέχοντα Shiller P/E καθώς και τα αντίστοιχα τρέχοντα «κλασσικά» Ρ/Ε. Διακρίνονται δια γυμνού οφθαλμού οι φθηνοί και οι ακριβοί κλάδοι, όπως προέκυψαν μετά από την πανδημία που κτύπησε τους κατ’ εξοχήν κυκλικούς κλάδους.
Διακρίνουμε επίσης, ότι ανάλογα με τους κλάδους υπάρχει μια αισθητή απόσταση ανάμεσα στα «κλασσικά» Ρ/Ε και στα Shiller P/E. Ωστόσο, παρ’ όλη την εξομάλυνση, τα επίπεδα του Shiller P/E για το σύνολο του S&P500, είναι ακόμα υψηλότερα.
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
