Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας που σημειώθηκε το κραχ της «Μαύρης Δευτέρας», είναι επίσης ο μήνας του έτους με τη μεγαλύτερη μεταβλητότητα. Ίσως για αυτό είναι λογικό οι επενδυτές να προσπαθούν να εντοπίσουν τους «μαύρους κύκνους» που μπορούν να οδηγήσουν σε σοβαρή διόρθωση. Ποιο είναι το ισχυρότερο σημάδι των αγορών, σύμφωνα με τη Morgan Stanley.
Ήταν 19 Οκτωβρίου 1987 όταν ο δείκτης Dow Jones του χρηματιστηρίου της Νέας Υόρκης κατέρρευσε, σημειώνοντας πτώση 22,6% και πυροδοτώντας μία παγκόσμια διόρθωση. Η ημέρα εκείνη έμεινε στην ιστορία ως «Μαύρη Δευτέρα» και θεωρείται μία από τις χειρότερες στιγμές όλων των εποχών στις αγορές. Από τότε, οι επενδυτές νιώθουν λίγο… άβολα όταν μπαίνει ο Οκτώβριος, σαν να περιμένουν μία μεγάλη πτώση.
Ίσως τελικά να μην έχουν άδικο, αφού ο Οκτώβριος είναι παραδοσιακά ο μήνας του χρόνου με τη μεγαλύτερη μεταβλητότητα και με μεγάλη διαφορά από τον δεύτερο Νοέμβριο. Όταν μάλιστα αυτή η παράδοση πάει πίσω έως το 1896 τότε μάλλον είναι λογικό που οι επενδυτές προσπαθούν να εντοπίσουν τον επόμενο «μαύρο κύκνο» που θα φέρει τη διόρθωση.
Ο φετινός Οκτώβριος συμπίπτει με μία συγκυρία κατά την οποία έτσι και αλλιώς οι επενδυτές πιστεύουν ότι αργά ή γρήγορα η διόρθωση θα έρθει. Η χθεσινή παγκόσμια – με ελάχιστες εξαιρέσεις – χρηματιστηριακή άνοδος ήταν μία ανάσα, όμως ο S&P 500 απέχει περίπου 4 ποσοστιαίες μονάδες από το ιστορικό του υψηλό, ενισχύοντας τα σενάρια περί διόρθωσης.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η πιθανότητα να σημειωθεί μία νέα «Μαύρη Δευτέρα» στο μήνα που διανύουμε είναι της τάξης του 0,06%. Δεν τη λες και μεγάλη αλλά δεν είναι και μηδενική...
Πάντως, σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη τεσσάρων καθηγητών του MIT (X. Gabaix, P. Gopikrishnan, V. Plerou, E. Stanley), στην οποία προσπάθησαν να προβλέψουν τη συχνότητα μεγάλων αλλαγών τάσης στα χρηματιστήρια, μία πτώση εφάμιλλη της Μαύρης Δευτέρας, ήτοι της τάξης του 22,6% μπορεί να συμβεί κάθε 150 χρόνια.
Αυτό, βέβαια, δεν σημαίνει ότι επειδή η πιθανότητα ενός κραχ είναι μικρή δεν μπορεί να δούμε μία σοβαρή διόρθωση. Το μοναδικό κοινό που ενδεχομένως έχει η τρέχουσα συγκυρία με τον Οκτώβριο του 1987 είναι ότι δεν υπάρχει κάποιο μεγάλο γεγονός που θεωρητικά μπορεί να ωθήσει σε κραχ.
Κανένα σημαντικό γεγονός δεν έλαβε χώρα τις ημέρες πριν την Black Monday και η πτώση αποδίδεται σε ένα μείγμα παραγόντων που προκάλεσαν εντέλει πανικό στους επενδυτές.
Και αν υποθέσουμε ότι η διόρθωση έχει ήδη ξεκινήσει, θα είναι μία «υγιής» διόρθωση που θα έχει το ρόλο διαλείμματος της ευρύτερης ανοδικής τάσης ή θα πρόκειται για πλήρη αντιστροφή του μεγάλου ράλι που βλέπουμε από τα μέσα του 2020;
Η ανοδική τροχιά στην οποία δείχνουν να έχουν εισέλθει οι αποδόσεις των αμερικανικών ομολόγων θα μπορούσε να οδηγήσει σε διόρθωση αλλά δύσκολα σε αλλαγή κατεύθυνσης.
Και αυτό, διότι η ρευστότητα που υπάρχει στο σύστημα είναι πρωτοφανής, που συνεπάγεται ότι μεγάλα πορτοφόλια περιμένουν… στη γωνία, ελπίζοντας ότι θα έρθει μία «καλή» διόρθωση για να μπουν ξανά στις αγορές αλλά χαμηλότερα. Αυτή είναι η μία πλευρά του νομίσματος.
Όσο για τους «μαύρους κύκνους» που ενδεχομένως ευθύνονται για τη διόρθωση που ίσως έρθει, δεν θα ήταν μαύροι κύκνοι αν μπορούσαμε να τους προβλέψουμε. Πιο ορατές από τους μαύρους κύκνους είναι οι πιθανές αφορμές για διόρθωση, όπως τα εταιρικά αποτελέσματα στις ΗΠΑ που ανοίγουν αυλαία σε λίγες ημέρες. Τα προβλήματα στις εφοδιαστικές αλυσίδες, οι πληθωριστικές πιέσεις και τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία διαμορφώνουν ένα περίεργο σκηνικό.
Η άλλη πλευρά του νομίσματος, είναι ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι για να… παίξουν άμυνα οι επενδυτές, όπως πολύ εύστοχα ανέλυσε ο Μάικ Γουίλσον της Morgan Stanley, σε προχθεσινό του σημείωμα.
Μπροστά μας έχουμε μία περίοδο επιβράδυνσης της ανάπτυξης, κάτι στο οποίο συμφωνεί και η Goldman Sachs, αλλά και σύσφιξης των χρηματοδοτικών συνθηκών. Το ερώτημα που καλούνται να απαντήσουν οι επενδυτές είναι κατά πόσο οι αγορές έχουν ήδη προεξοφλήσει αυτές τις εξελίξεις. Η απάντηση σύμφωνα με τη Morgan Stanley είναι «όχι».
Άλλες αφορμές για διόρθωση μπορεί να είναι τα προβλήματα που θα αντιμετωπίσει η κινεζική οικονομία και τα οποία προέρχονται από την πτώση της Evergrande. Επίσης, η αλλαγή πορείας από τη Fed και το «γρήγορο» tapering που θα διαρκέσει έως τα μέσα του 2022, επηρεάζει το κλίμα, γιατί προοιωνίζει άνοδο των πραγματικών αποδόσεων των ομολόγων και πτώση των μετοχών, προσθέτει ο Γουίλσον.
Όμως υπάρχει και μία ακόμη ένδειξη που θα μπορούσε να αποδειχθεί το πιο ισχυρό σινιάλο των αγορών για τα όσα θα συμβούν τις επόμενες εβδομάδες. Μετά την πτώση που προκάλεσε η είδηση της Evergrande και την άνοδο που ακολούθησε, οι μετοχές επέστρεψαν σε πτωτική τροχιά. Είναι η πρώτη φορά, σύμφωνα με τη Morgan Stanley, που η στρατηγική «buy the dip» δεν λειτούργησε...
