Σε αντίθεση με ό,τι γίνεται συνήθως από την αρχή του 2022, οι αγορές δεν είχαν καμία απολύτως αμφιβολία για το τι θα αποφάσιζε χθες η αρμόδια επιτροπή της κεντρικής αμερικανικής τράπεζας για το ύψος των επιτοκίων αναφοράς. Όλοι ήταν βέβαιοι πως δεν επρόκειτο να γίνει καμία μεταβολή, καθώς αυτό είχε σχεδόν προαναγγελθεί από τους αξιωματούχους της Fed.
Το ενδιαφέρον ήταν εστιασμένο στο περιεχόμενο των επίσημων ανακοινώσεων της Τράπεζας, καθώς θα περιλάμβανε και τις αναθεωρημένες εκτιμήσεις των μελών της επιτροπής για την μελλοντική πορεία των επιτοκίων αναφοράς και τις νέες εκτιμήσεις των οικονομολόγων της τράπεζας για την πορεία των βασικών οικονομικών μεγεθών τους επόμενους μήνες. Από τους τίτλους δύο άρθρων στο Reuters και στο Bloomberg γίνεται αμέσως φανερό τι θα έψαχναν οι επενδυτές. Ο τίτλος του Reuters ανέφερε πως «οι εκτιμήσεις της Fed θα δείξουν αν η ομαλή προσγείωση της οικονομίας είναι ένα υπαρκτό ή αβάσιμο σενάριο» ενώ ο τίτλος του Bloomberg αναρωτιόταν «αν η Fed θα αρχίσει να πιστεύει στην ομαλή προσγείωση».
Η ομαλή προσγείωση (soft landing στα αγγλικά) είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει μία κατάσταση κατά την οποία ο πληθωρισμός θα νικηθεί χωρίς να προκληθεί ύφεση της οικονομίας και χωρίς να ανεβεί αισθητά το ποσοστό ανεργίας. Αυτό που ενδιέφερε τις αγορές και τους επενδυτές ήταν, και θα είναι για καιρό ακόμα, να μάθουν ακριβώς αυτά που αναρωτιούνται οι τίτλοι των δύο άρθρων. Ενδείξεις πως η κεντρική τράπεζα βλέπει σημαντικές πιθανότητες για μία ομαλή προσγείωση αυτό θα θεωρηθούν ένα πολύ θετικό σημάδι και μία ισχυρή ένδειξη πως είμαστε έτοιμοι για μία αλλαγή σελίδας στην αμερικανική νομισματική πολιτική και στην μάχη εναντίον του πληθωρισμού.
Για να πάρουμε μία καλύτερη εικόνα για το τι ακριβώς ήθελαν να δουν οι οικονομολόγοι, οι αναλυτές και οι επενδυτές, θα χρησιμοποιήσουμε την βοήθεια του Μπιλ Ντάντλεϊ, του αρθρογράφου του Bloomberg που χρησιμοποίησε τον τίτλο που προαναφέραμε. Ο Ντάντλεϊ έχει διατελέσει στο παρελθόν υψηλόβαθμο στέλεχος της Fed και παλαιότερα ήταν επικεφαλής οικονομολόγος της Goldman Sachs. Δεν είναι η πρώτη φορά που καταφεύγουμε στην βοήθειά του γιατί έχει δείξει πως συνήθως έχει μία πολύ ακριβή αντίληψη των πραγμάτων και των προοπτικών για το εγγύς μέλλον. Ο Ντάντλεϊ αναφέρθηκε προχθές στα πέντε πράγματα που θεωρούσε ο ίδιος σημαντικά για τις επίσημες ανακοινώσεις της Fed. Εμείς θα αναφερθούμε συνοπτικά σε αυτά και στα σχόλια του ιδίου και θα δούμε τι μάθαμε σχετικά από την χθεσινοβραδινή ανακοίνωση:
Α. 12 από τα 18 μέλη της επιτροπής FOMC εκτιμούσαν τον Ιούνιο πως υπολείπονταν άλλες δύο αυξήσεις επιτοκίων μέσα στο 2022. Μετά την αύξηση του Ιουλίου υπολείπεται μία ακόμα. Ο αριθμός των μελών της επιτροπής που θα εμφανιζόταν να εκτιμά ακόμα πως θα χρειαστεί μία ακόμα αύξηση θα έδειχνε αν η στάση των μελών της FOMC έχει παραμείνει η ίδια, έχει μαλακώσει ή έχει σκληρύνει. Ο Ντάντλεϊ πίστευε ήταν πως η πλειοψηφία των μελών θα εξακολουθούσε να έχει αυτή την άποψη. Όπως αποδείχθηκε είχε δίκιο, καθώς 12 από τα 19 μέλη της επιτροπής εξακολουθούν να εκτιμούν πως μία ακόμα άνοδος των επιτοκίων μέσα στο 2023 είναι απαραίτητη.
Β. Ποια θα ήταν η πρόγνωση των οικονομολόγων της τράπεζας για το ποσοστό ανεργίας την επόμενη χρονιά. Η πρόγνωση του Ιουνίου ήταν για αύξησή της στο 4,5% μέχρι το 2024. Οποιαδήποτε αλλαγή της εκτίμησης προς τα κάτω θα ήταν μία ένδειξη πως οι αξιωματούχοι της κεντρικής τράπεζας νοιώθουν πως έχει αυξηθεί η πιθανότητα της ομαλής προσγείωσης. Εδώ υπήρξε μία σαφής αλλαγή, καθώς το αναμενόμενο ποσοστό ανεργίας για το 2024 υποχώρησε στο 4,1%, ενώ για το 2025 και το 2026 η εκτίμηση είναι για 4,0%.
Γ. Ποιο είναι το ποσοστό ανεργίας κάτω από το οποίο θα πρέπει να περιμένουμε την εκδήλωση πληθωριστικών πιέσεων. Από τον Μάρτιο του 2021 μέχρι τώρα, οι εκτιμήσεις της Fed το τοποθετούν στο 4%, ενώ το 2009 το τοποθετούσαν πάνω από 5%. Όπως και στο προηγούμενο σημείο, οποιαδήποτε μείωση αυτού του ποσοστού θα πρέπει να θεωρηθεί ως ενισχυτικό του σεναρίου της ομαλής προσγείωσης. Ερωτηθείς σχετικά ο διοικητής Πάουελ απέφυγε να απαντήσει συγκεκριμένα, ανέφερε όμως πως υπάρχουν ενδείξεις πως αυτό το ποσοστό ίσως μειωθεί ακόμα περισσότερο.
Δ. Ένα άλλο πολύ σημαντικό σημείο είναι το λεγόμενο ουδέτερο ύψος των επιτοκίων αναφοράς, δηλαδή το ύψος των επιτοκίων που δεν βοηθά την ανάπτυξη αλλά δεν προκαλεί επιβράδυνση της οικονομίας. Η εκτίμηση των στελεχών της τράπεζας τον Ιούνιο ήταν για 0,5% πάνω από τον πληθωρισμό αλλά το εύρος της πρόβλεψης ανέβηκε στο 0,5% - 0,8% από 0,4% -0,6% που ήταν πριν. Οποιαδήποτε περαιτέρω αύξηση σε αυτό το ποσοστό θα σήμαινε πως η Fed εκτιμά πως η οικονομία μπορεί να αντέξει ακόμα πιο ψηλά επιτόκια, κάτι που δεν θα ήταν πολύ καλό για τις αγορές καθώς θα σήμαινε πως τα επιτόκια πρέπει να μείνουν σε υψηλό επίπεδο για ακόμα μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Στο συγκεκριμένο θέμα αναφέρθηκε ο διοικητής Πάουελ αποφεύγοντας να απαντήσει συγκεκριμένα, παραδέχθηκε όμως πως δεν μπορεί να αποκλείσει την σταδιακή άνοδο του ουδέτερου επιτοκίου, δεδομένης της ανθεκτικής συμπεριφοράς της οικονομίας.
Ε. Το τελευταίο σημείο προσοχής ήταν οι εκτιμήσεις των μελών της FOMC για το πότε θα αρχίσει η μείωση των επιτοκίων. Τον Ιούνιο, οι εκτιμήσεις μιλούσαν για μείωση κατά 1% μέσα στο 2024 και άλλο 1,20% μέσα στο 2025. Προφανώς, από τις πιθανές μεταβολές σε αυτές τις εκτιμήσεις θα γινόταν φανερό αν η επιτροπή FOMC βλέπει πιο κοντά ή πιο μακριά την επικράτηση επί του πληθωρισμού και την επακόλουθη μείωση των επιτοκίων αναφοράς. Εδώ είχαμε μία ξεκάθαρη αλλαγή προς τα πάνω, καθώς η αναμενόμενη για το 2024 μείωση πήγε στο 0,5%, ενώ ανέβηκαν και οι εκτιμήσεις σχετικά με το ύψος των επιτοκίων αναφοράς για τα επόμενα χρόνια.
Εκτός από τα πέντε σημεία στα οποία είχε εστιάσει ο Μπιλ Ντάντλεϊ, σημαντική ήταν η αλλαγή προς το ισχυρότερο των εκτιμήσεων για την οικονομική ανάπτυξη για φέτος και τα επόμενα χρόνια. Σημαντικό επίσης είναι και το γεγονός πως τα μέλη της FOMC είναι πεπεισμένα πως κάποια στιγμή προς το 2026 θα δούμε τον πληθωρισμό, και τον δομικό πληθωρισμό, να επιστρέφουν στον στόχο του 2%.
Λαμβάνοντας όλα αυτά υπόψη μας, πρέπει να πούμε πως η απάντηση στην απορία του Ντάντλεϊ είναι μάλλον καταφατική, καθώς οι προβλέψεις και οι εκτιμήσεις των οικονομολόγων της Fed και των μελών της FOMC δείχνουν καθαρά πως θεωρούν πολύ πιθανή την ομαλή προσγείωση. Παρά το γεγονός πως ο διοικητής Πάουελ το αρνήθηκε, εμείς δεν μπορούμε να βγάλουμε άλλο συμπέρασμα αφού βλέπουν την ανεργία να μην αυξάνεται σημαντικά, την οικονομική ανάπτυξη να είναι υγιής και τον πληθωρισμό να τιθασεύεται σταδιακά.
Το γεγονός πως εκτιμούν πως η παραμονή των επιτοκίων αναφοράς σε υψηλά επίπεδα θα κρατήσει για μεγαλύτερο διάστημα από όσο εκτιμούσαν τον Ιούνιο φαίνεται σαν να έρχεται σε μία αντίθεση με το σενάριο της ομαλής προσγείωσης. Αυτό όμως δεν είναι κατ’ ανάγκην σωστό, καθώς μπορεί στην ουσία να σημαίνει πως η οικονομία είναι τόσο ανθεκτική που μπορεί να απορροφήσει πιο εύκολα τους κραδασμούς που φέρνουν τα υψηλά επιτόκια.
Κάποιος θα μπορούσε να ισχυριστεί πως η εικόνα που μας έδωσε χθες η Fed είναι σχεδόν ιδανική και λίγο πολύ είναι σαν να υποστηρίζει πως όλα έχουν γίνει σωστά και όλα θα εξελιχθούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Δεν ξέρουμε αν ισχύει αυτό, είμαστε όμως σίγουροι πως δεν θα τους πείραζε καθόλου μία τέτοια εξέλιξη, ούτε εμάς και τις αγορές βέβαια.
Από την άλλη όμως θυμόμαστε αυτό που πάντα τονίζει ο διοικητής Πάουελ σχετικά με την εξάρτηση των αποφάσεών της Fed από τα οικονομικά δεδομένα που έχουν στην διάθεσή τους κάθε στιγμή. Για όσο λοιπόν δεν θα έχουμε σημαντικές αλλαγές στα δεδομένα μπορούμε να κρατήσουμε την σχετικά αισιόδοξη εικόνα που έδωσαν χθες ο διοικητής με τους συνεργάτες του, χωρίς να ξεχνάμε πως οι προβλέψεις τους έχουν πέσει έξω αρκετές φορές στο παρελθόν.
