Το σοκ από την πλευρά της προσφοράς στην ενέργεια, τα μέταλλα και τα τρόφιμα αναμένεται να συνεχιστεί, από τη στιγμή που έχουν μπλοκάρει οι ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και μέρες τώρα δεν ακούγεται ούτε ψίθυρος όσον αφορά την επανέναρξη τους. Από τη στιγμή που δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για την προσφορά, αναγκαστικά θα προσπαθήσουμε να συμπιέσουμε τη ζήτηση περισσότερο από ό,τι συνήθως. Βέβαια αυτό ενέχει σοβαρές πιθανότητες κάποιες οικονομίες να καταλήξουν σε ύφεση.
Οι αγορές προσπαθούν να ξεπεράσουν μια σειρά από οικονομικά εμπόδια, ήτοι την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία η οποία εξελίσσεται σε μια παρατεταμένη πολεμική σύγκρουση, τον περιορισμό της προσφοράς μιας σειράς εμπορευμάτων, τη ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού, την αύξηση των επιτοκίων και τις προσπάθειες της Κίνας να περιορίσει το νέο ξέσπασμα της Covid- 19.
Εντούτοις, οι χρηματιστηριακές αγορές μέχρι στιγμής είναι εξαιρετικά ψύχραιμες. Όμως μια ματιά στην αγορά των ομολόγων και την αύξηση των αποδόσεων τους αρκεί για να δούμε ότι οι κυρώσεις προς τη Ρωσία σε συνδυασμό με τη σύσφιξη της νομισματικής πολιτικής από τη Fed αναμένεται να επιβραδύνουν την οικονομική ανάπτυξη.
Πρόσφατες αναλύσεις από μεγάλους Οίκους του εξωτερικού βλέπουν την απόδοση των 30ετών αμερικανικών ομολόγων στο 3,5% σε έναν χρόνο από σήμερα. Ήδη δε οι αποδόσεις των ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου έφτασαν σε νέο υψηλό τριών μηνών την προηγούμενη εβδομάδα, με την απόδοση του 10ετούς ομολόγου στο 2,7741%, ήτο το υψηλότερο σημείο της από τις αρχές του 2019, ενώ χθες ήταν πέριξ του 2,71%.
Η αύξηση των αποδόσεων των ομολόγων δύσκολα θα αναχαιτιστεί σύντομα, καθώς το σοκ από την πλευρά της προσφοράς στην ενέργεια, τα μέταλλα και τα τρόφιμα αναμένεται να συνεχιστεί, από τη στιγμή που τα στοιχεία για τα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν εναντίον αμάχων στην Ουκρανία από ρωσικές δυνάμεις έχουν μπλοκάρει τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις και μέρες τώρα δεν ακούγεται ούτε ψίθυρος όσον αφορά την επανέναρξη τους.
Για πολλούς αναλυτές μάλιστα, η επιλογή της Δύσης να επιδιώξει αλλαγή καθεστώτος στη Ρωσία ίσως να αποτελεί την πιο ρεαλιστική λύση, δεδομένου ότι ο Πούτιν δεν μπορεί ν’αποχωρήσει από την Ουκρανία χωρίς μια ουσιαστική «νίκη».
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι οι κυρώσεις και οι συνέπειες αυτών θα μας συνοδεύουν για αρκετούς μήνες ακόμη.
Η «κληρονομιά» της πανδημίας
Οι εξελίξεις αυτές λαμβάνουν χώρα εν μέσω μιας διαρκώς μεταβαλλόμενης και επίμονης πανδημίας, που διανύει τώρα τον τρίτο χρόνο! Όπως μας υπενθύμισε το ΔΝΤ στην πρόσφατη έκθεση του «Το επίκινδυνο παγκόσμιο χρέος απαιτεί αποφασιστική συνεργασία», κατά τη διάρκεια της πανδημίας τα ελλείμματα αυξήθηκαν και το χρέος συσσωρεύτηκε πολύ πιο γρήγορα από ό,τι τα πρώτα χρόνια άλλων υφέσεων, συμπεριλαμβανομένης της Μεγάλης Ύφεσης και της Παγκόσμιας Χρηματοπιστωτικής Κρίσης.
Ο δανεισμός σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ εκτινάχθηκε κατά 28 ποσοστιαίες μονάδες στο 256%του ΑΕΠ το 2020. Το ήμισυ αυτής της αύξησης ανήκει στο κυβερνητικό χρέος ενώ το υπόλοιπο μοιράζεται σε μη χρηματοπιστωτικές εταιρείες και νοικοκυριά.
Το δημόσιο χρέος αντιπροσωπεύει πλέον σχεδόν το 40% του παγκόσμιου συνόλου, το μεγαλύτερο σε σχεδόν έξι δεκαετίες και με ρυθμό αύξησης συγκρίσιμο με τους δύο Παγκόσμιους πολέμους.
Μέχρι πρόσφατα κανείς δεν ασχολιόταν με το υψηλό χρέος των ανεπτυγμένων οικονομιών, καθώς το χαμηλό κόστος εξυπηρέτησης του περιόριζε τις όποιες ανησυχίες. Τα ονομαστικά επιτόκια ήταν πολύ χαμηλά και σε χώρες όπως η Γερμανία ή η Ιαπωνία βρισκόταν κοντά στο μηδέν ή και σε αρνητικό έδαφος σε όλο το μήκος της καμπύλης αποδόσεων. Τα ουδέτερα πραγματικά επιτόκια παρουσίαζαν επίσης σημαντική πτώση από τις ΗΠΑ έως τη ζώνη του ευρώ ή και κάποιες αναδυόμενες οικονομίες, όπως παρατηρεί πολύ εύστοχα το ΔΝΤ.
Ήταν όμως και κάτι άλλο που η στήλη είχε αναδείξει στο παρελθόν ουκ ολίγες φορές.
Τα πραγματικά επιτόκια ήταν όλα αυτά τα χρόνια κάτω από τους πραγματικούς ρυθμούς ανάπτυξης. Ο λόγος χρέος / ΑΕΠ παρέμεινε μέσα σε εύλογα επίπεδα δίνοντας αέρα στα πανιά της δημοσιονομικής επέκτασης. H αύξηση των επιτοκίων όμως για τον περιορισμό του πληθωρισμού θα αρχίσει να «δυσκολεύει» τη ζωή των δημοσιονομικών αρχών.
Οι Κεντρικές Τράπεζες θα προσπαθήσουν να συγκρατήσουν τη ζήτηση
Οι αυξήσεις στις τιμές της ενέργειας και των τροφίμων σε συνδυασμό με την αύξηση των επιτοκίων από τις Κεντρικές Τράπεζες θα αλλάξουν τις πολύτιμες ισορροπίες στις οποίες η επενδυτική κοινότητα ήταν συνηθισμένη.
Μετά από 14 χρόνια ποσοτικής χαλάρωσης οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν ίσως το πιο δύσκολο έργο της ζωής τους: καλούνται να κάνουν λεπτούς ελιγμούς μεταξύ των στόχων για τον πληθωρισμό και αυτών της ανάπτυξης.
Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δεν έχουν άλλη επιλογή από το να προσπαθήσουν να επιβραδύνουν την οικονομία και να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό μέσω της συγκράτησης της ζήτησης με υψηλότερα επιτόκια.
Όπως όμως πολύ εύστοχα επισημαίνει ο ο Mark Zandi από τη Moody's Analytics η μείωση των επιτοκίων « ...δεν πρόκειται να ξεφορτώσει πλοία μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων ή να ανοίξει ξανά την παραγωγική ικανότητα στην Κίνα....Ωστόσο, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα προσπαθήσουν να επιβραδύνουν την οικονομία και να συγκρατήσουν τον πληθωρισμό...Εάν αφαιρέσουν λίγο τον ατμό από την αγορά μετοχών και τα πιστωτικά περιθώρια διευρυνθούν και τα πρότυπα αναδοχής γίνουν λίγο πιο αυστηρά και η αύξηση των τιμών των κατοικιών επιβραδυνθεί, όλα αυτά θα συμβάλουν στην επιβράδυνση της αύξησης της ζήτησης».
Εν ολίγοις αυτό που προσπαθεί να μας πει ο Μark Zandi είναι ότι από τη στιγμή που δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για την προσφορά, αναγκαστικά θα προσπαθήσουμε να συμπιέσουμε τη ζήτηση περισσότερο από ό,τι συνήθως! Βέβαια αυτό ενέχει σοβαρές πιθανότητες κάποιες οικονομίες να καταλήξουν σε ύφεση.
Η Fed λοιπόν προκειμένου να καλύψει τη διαφορά της προσφοράς με τη ζήτηση, αυξάνει ήδη τα βραχυπρόθεσμα επιτόκια αναφοράς και ταυτόχρονα έχει αποφασίσει να μειώσει τα 8 τρισεκατομμύρια δολάρια σε ομόλογα που έχει συσσωρεύσει όλα αυτά τα χρόνια στον ισολογισμό της.
Η σκέψη είναι η εξής:Τα υψηλότερα επιτόκια θα καταστήσουν τον δανεισμό λιγότερο ελκυστικό. Αυτό, με τη σειρά του θα επιβραδύνει τη ζήτηση και η μικρότερη ζήτηση με τη σειρά της θα αναγκάσει τους εμπόρους να μειώσουν τις τιμές.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τις αγορές
Η τακτική αυτή έχει λειτουργήσει προηγούμενες περιόδους που ο πληθωρισμός προερχόταν από την πλευρά της ζήτησης. Αυτή τη φορά όμως όπως έχουμε εξηγήσει σε προηγούμενα άρθρα μας, ο πληθωρισμός είναι πληθωρισμός κόστους.
Οι περισσότεροι αναλυτές επισημαίνουν ότι μια άτσαλη νομισματική σύσφιξη αυτή τη στιγμή μπορεί να μας οδηγήσει μεταξύ άλλων σε χαμηλότερους μισθούς, διακοπή της ανόδου ίσως και πτώση των τιμών των κατοικιών, των χρηματιστηριακών δεικτών και γενικότερα όλων των χρηματοοικονομικών περουσιακών στοιχείων.
Η αγορά των ομολόγων όπως είπαμε στην αρχή προεξοφλεί ήδη τις κινήσεις των Κεντρικών Τραπεζών. Πολλοί διαχειριστές δηλώνουν ότι ζουν « τη χειρότερη αγορά ομολόγων» στην καριέρα τους, ενώ τα πράγματα έχουν αρχίσει να διαφοροποιούνται αν και με πολύ πιο ήπιους ρυθμούς και στις αγορές των μετοχών.
Η αλήθεια είναι ότι η Wall Street όπως φαίνεται και στο παρακάτω διάγραμμα έχει χάσει το ανοδικό της momentum από τις αρχές του 2022 και ο S&P500 δεν έχει μπορέσει να αποκαταστήσει τις 4500-4520 μονάδες.
Όμως μέχρι στιγμής η μητέρα των αγορών απέχει 8% από τα υψηλά της. Ο εμβληματικός γερμανικός δείκτης Dax από την άλλη είναι σαφέστατα πιο επιβαρυμένος με πτώση άνω του 13% από τα πρόσφατα υψηλά του, ενώ σε αντίθεση με τον S&P έχει χάσει εδώ και ημέρες την επαφή του με τον μέσο κινητό των 200 ημερών πέριξ των 15360 μονάδων.
Είναι σαφές ότι για την Ευρώπη ο ρωσοουκρανικός πόλεμος είχε πολύ μεγαλύτερο αντίκτυπο από ό,τι η πανδημία, ειδικά στις χώρες με βαριά βιομηχανία, καθώς ανέδειξε τις αρνητικές πλευρές μιας οικονομίας προσανατολισμένης στις εξαγωγές και ταυτόχρονα με μεγάλη εξάρτηση από τις εισαγωγές ενέργειας και μάλιστα από έναν συγκεκριμμένο προμηθευτή.
Αυτός είναι ένας από τους κύριους λόγους που οι διαχειριστές κατά τη γεωγραφική κατανομή, εμφανίζονται περισσότερο αισιόδοξοι για τις μετοχές των ΗΠΑ απ’ ότι για τις ευρωπαϊκές μετοχές.
Ένας άλλος λόγος είναι ότι η απασχόληση στις ΗΠΑ είναι πολύ ισχυρή για να προκαλέσει μεγάλη ύφεση. Σύμφωνα με το Υπουργείο Εργασίας των ΗΠΑ, υπάρχουν περίπου 5 εκατομμύρια περισσότερες θέσεις εργασίας από το διαθέσιμο εργατικό δυναμικό. Αυτή η συνθήκη αντικατροπτίζει μια από τις πιο σφιχτές αγορές εργασίας στην ιστορία.
Από την άλλη, αυτή η κατάσταση συμβάλλει στην αύξηση των μισθών, κάτι που δεν βοηθάει στην αντιμετώπιση των πληθωριστικών πιέσεων. Τον Μάρτιο οι μισθοί αυξήθηκαν κατά 5,6% σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Όπως πολύ σωστά παρατηρεί η Goldman Sach,s η Fed ή πρέπει να αντιμετωπίσει το χάσμα στις θέσεις εργασίας ή να ρισκάρει έναν πιο επίμονο πληθωρισμό.
Σύμφωνα με την επενδυτική τράπεζα, η Fed μπορεί να χρειαστεί να μειώσει την αύξηση του ΑΕΠ στο ετήσιο εύρος 1%-1,5% για να επιβραδύνει την αγορά εργασίας, κάτι που συνεπάγεται επιθετικότερη πολιτική αύξησης των επιτοκίων.
Στο τέλος της ημέρας λοιπόν και οι ΗΠΑ θα αναγκαστούν να ρίξουν τους ρυθμούς ανάπτυξης. Αυτό φαίνεται ότι έχουν αρχίσει να το συνειδητοποιούν οι διαχειριστές κεφαλαίων.
Σε πρόσφατη ανάλυση το Reuters φιλοξένησε μηνιαία έρευνα της Bank of America η οποία κατέγραψε τις απόψεις εταιρειών που διαχειρίζονται συνολικά περισσότερα από 833 δισεκατομμύρια δολάρια και σύμφωνα με τη οποία η αισιοδοξία μεταξύ των διαχειριστών κεφαλαίων για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη έχει φτάσει σε ιστορικό χαμηλό.
Το 71% δήλωσαν απαισιόδοξοι για την παγκόσμια ανάπτυξη, ενώ το ποσοστό αυτό όταν η ερώτηση περιορίστικε στην ευρωζώνη άγγιξε το 81%. Ταυτόχρονα οι ανησυχίες για πιθανό στασιμοπληθωρισμό έχουν αυξηθεί στο υψηλότερο επίπεδο από τον Αύγουστο του 2008!
Σύμφωνα με την ίδια έρευνα, οι τοποθετήσεις σε εμπορεύματα εκτινάχθηκαν σε ποσοστό ρεκόρ 38%, ενώ παρέμειναν στο επίκεντρο του επενδυτικού ενδιαφέροντος οι μετοχές εταιρειών πρώτων υλών και υγειονομικής περίθαλψης. Αντίθετα τα περισσότερα «short» στοιχήματα ήταν σε ομόλογα και κυκλικές μετοχές των οποίων η απόδοση συνδέεται περισσότερο με την οικονομική ανάπτυξη.
Υπενθυμίζουμε ότι σε ανάλυση της στήλης τον Μάρτιο όσον αφορά τα τέσσερα επενδυτικά σενάρια ανάλογα με την εξέλιξη του ρωσοουκρανικού πολέμου , στο σενάριο της παρατεταμένης σύγκρουσης γράφαμε: «Όσοι εκτιμούν ότι το σενάριο αυτό έχει αυξημένες πιθανότητες θα πρέπει να μειώσουν έκθεση σε ευρωπαϊκές μετοχές, τις μετοχές μικρής κεφαλαιοποίησης, τα μετατρέψιμα ομόλογα και το χρέος των αναδυόμενων αγορών σε σκληρό νόμισμα.
Αντίθετα, τα μετρητά και οι αυξημένες θέσεις στην ενέργεια και στα εμπορεύματα, με προτίμηση στα βιομηχανικά μέταλλα και τον χρυσό θα μετριάσουν τον αντίκτυπο του υψηλότερου πληθωρισμού και τυχόν περαιτέρω κλιμάκωση της σύγκρουσης. Η κυβερνοασφάλεια, η καθαρή ενέργεια και η άμυνα εξακολουθούν να έχουν καίρια στάθμιση στο σενάριο αυτό - όπως και σε όλα άλλωστε - καθώς θα είναι αυξημένες οι δαπάνες σε αυτούς τους τρεις τομείς σε παγκόσμιο επίπεδο.
(Σ.Σ:περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ).
Αποποίηση Ευθύνης
Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, ουδεμία διασφάλιση δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες.
