Πάνω από ένας μήνας έχει περάσει από την απόφαση της αμερικανικής Fed να μειώσει τα επιτόκια αναφοράς κατά 0,50%, στις 18 Σεπτεμβρίου, και είναι φανερό πως τα πράγματα στις αγορές ομολόγων δεν έχουν εξελιχθεί ακριβώς όπως θα περίμενε κανείς.
Αναφερόμαστε κυρίως στο πώς έχουν μεταβληθεί οι αποδόσεις των δεκαετούς διαρκείας ομολόγων του αμερικανικού δημοσίου, δηλαδή της κατηγορίας κρατικών ομολόγων που συγκεντρώνει το μεγαλύτερο επενδυτικό ενδιαφέρον στον κόσμο. Αντί να υποχωρήσουν όπως θα περίμενε κανείς ύστερα από τη μείωση των επιτοκίων αναφοράς, αυτές έχουν ανεβεί σημαντικά. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg, οι αποδόσεις την 17η Σεπτεμβρίου (μία μέρα πριν την απόφαση της Fed) ήταν κοντά στο 3,60% και βρισκόντουσαν στο χαμηλότερο σημείο των τελευταίων 15 μηνών και αυτές τις μέρες έχουν ανεβεί κοντά στο 4,20%.
Πρόκειται για πολύ σημαντική μεταβολή, ενώ άνοδο έχουν σημειώσει και οι αποδόσεις και των υπόλοιπων κρατικών αμερικανικών ομολόγων, και των πιο κοντινής και των πιο μακρινής λήξης. Ανοδικά έχουν κινηθεί κατά το ίδιο χρονικό διάστημα και τα επιτόκια των στεγαστικών ομολόγων στις ΗΠΑ, με τα 30ετούς διάρκειας να έχουν ανεβεί κοντά στο 6,44% από 6,10% που ήταν στα μέσα του Σεπτεμβρίου.
Την ίδια περίοδο, όμως, οι αποδόσεις των πιο χαμηλής αξιολόγησης εταιρικών ομολόγων (συνήθως αποκαλούμενων και junk bonds) έχουν παραμείνει σχεδόν σταθερές, αγνοώντας τις κινήσεις των κρατικών ομολόγων. Στη δική μας μεριά του Ατλαντικού, η κατάσταση στα κρατικά ομόλογα είναι λίγο διαφορετική, καθώς έχει παρατηρηθεί μία αρκετά πιο ήπια άνοδός τους κατά τη συγκεκριμένη περίοδο.
Σημαίνουν κάτι όλα αυτά; Υπάρχει κάποιο μήνυμα που μας δίνουν οι αγορές; Σύμφωνα με όσα έχουμε μπορέσει να διαβάσουμε στον διεθνή οικονομικό Τύπο, τα μηνύματα είναι αρκετά και πολύ ενδιαφέροντα. Σε οικονομικό επίπεδο, οι αρθρογράφοι του Bloomberg και του Barron’s συμφωνούν πως από τα μέσα Σεπτεμβρίου και μετά, τα οικονομικά νέα είναι περισσότερο αισιόδοξα απ’ ότι εκτιμούσαν τότε οι αναλυτές και οι επενδυτές.
Αυτό έχει κάνει τις αγορές ομολόγων να προσαρμόσουν τις προσδοκίες τους σχετικά με τις μελλοντικές μειώσεις των επιτοκίων αναφοράς στις ΗΠΑ, κατεβάζοντάς τις κατά πολύ. Αυτό εξηγεί κατά ένα σημαντικό μέρος την άνοδο των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, αφού φαίνεται πως τον Σεπτέμβριο πολλοί είχαν βιαστεί να προεξοφλήσουν πως η οικονομική κατάσταση θα έκανε την Fed να προχωρήσει σε αρκετές γενναίες μειώσεις των επιτοκίων. Στα καλά οικονομικά νέα αποδίδει ο Paul La Monica του Barron’s την καλή συμπεριφορά των junk bonds, αφού όσο πιο δυνατή είναι η οικονομία τόσο πιο καλές γίνονται οι προοπτικές για τις επιχειρήσεις που εκδίδουν τέτοια ομόλογα.
Εκτός από την ανθεκτική οικονομία, ένα δεύτερο καλό για τις επιχειρήσεις αυτής της κατηγορίας είναι φυσικά η πτώση των επιτοκίων αναφοράς και λογικά του κόστους χρήματος για αυτές, εφόσον χρησιμοποιούν και τραπεζικό δανεισμό. Όπως ανέφερε σε έκθεσή του ο Jordan Lopez της Payden & Rygel, τα ομόλογα αυτά γίνονται πιο ελκυστικά για τους επενδυτές. Ο John Authers του Bloomberg έχει βρει και κάποιες άλλες πιθανές αιτίες για την άνοδο των αποδόσεων στα αμερικανικά κρατικά ομόλογα. Μία είναι η εκτίμηση των επενδυτών πως στο προσεχές μέλλον θα αυξηθούν οι διακυμάνσεις στις αποδόσεις των ομολόγων, κάτι που τους κάνει να «απαιτούν» υψηλότερες αποδόσεις.
Η αναμενόμενη αύξηση της μεταβλητότητας είναι πιθανόν να σχετίζεται και με τις αυξημένες προσδοκίες επανεκλογής του Ντόναλντ Τραμπ. Ο παράγων Τραμπ είναι αρκετά πιθανόν να σχετίζεται και με άλλον τρόπο με την άνοδο των αποδόσεων: η πλειοψηφία των επενδυτών εκτιμά πως η οικονομική πολιτική που θα ακολουθήσει θα αυξήσει τα κρατικά ελλείμματα και κατ’ επέκταση θα απαιτήσει αύξηση του κρατικού δανεισμού. Και τα δύο αυτά λογικά οδηγούν σε υψηλότερες ομολογιακές αποδόσεις.
Όσον αφορά στα ευρωπαϊκά κρατικά ομόλογα και την πολύ μικρότερη αύξηση των αποδόσεών τους σε σχέση με τα αμερικανικά, δεν είναι δύσκολο να καταλάβουμε τον λόγο. Η οικονομία στην ήπειρό μας είναι πιο αδύναμη από την αμερικανική, πράγμα που λογικά θα οδηγήσει σε περισσότερες μειώσεις των επιτοκίων αναφοράς στο άμεσο μέλλον. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως θα πρέπει να αγνοήσουμε τα μηνύματα από τα αμερικανικά ομόλογα, γιατί δείχνουν πως οι αγορές δίνουν μεγάλες πιθανότητες στην εκλογή Τραμπ. Σε μία τέτοια περίπτωση είναι πολύ πιθανόν να βρεθούμε προ αρκετών εκπλήξεων (πιθανότατα όχι θετικών), ενώ θα πρέπει να προετοιμαστούμε για τις συνέπειες μίας πιθανής σημαντικής πτώσης του ευρώ απέναντι στο δολάριο ΗΠΑ.
Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα που εξετάσαμε για τα ομόλογα, ο χρυσός είχε μία πολύ ενδιαφέρουσα πορεία. Αμέσως μετά την ανακοίνωση της μείωσης των επιτοκίων σημείωσε ελαφρά πτώση αλλά από τις πρώτες μέρες του Οκτωβρίου και μετά συνέχισε τη σταθερή άνοδο που έχει ξεκινήσει από το τέλος του 2023. Συνήθως οι ανοδικές κινήσεις στις αποδόσεις των αμερικανικών κρατικών ομολόγων λειτουργούν αρνητικά για τον χρυσό, καθώς παραδοσιακά θεωρείται πως αποτελούν τον βασικό ανταγωνιστή του από πλευράς ασφάλειας.
Όμως, από το φθινόπωρο του 2022 έχει φανεί πως αυτή η σχέση μεταξύ αυτών των δύο επενδυτικών επιλογών δεν είναι πια τόσο ισχυρή, όπως και η παρόμοια σχέση του χρυσού με το δολάριο ΗΠΑ. Από τότε μέχρι τώρα είναι φανερό πως ο χρυσός ανεβαίνει ανεξάρτητα από την πορεία των επιτοκίων αναφοράς και των αποδόσεων των αμερικανικών κρατικών ομολόγων. Αντίθετα, η σχέση του χρυσού με τις γεωπολιτικές εντάσεις παραμένει πολύ καλή, καθώς είναι φανερό πως οι πόλεμοι στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία ενισχύουν τη ζήτηση.
Τη ζήτηση δεν αποκλείεται και να ευνοεί η αβεβαιότητα σχετικά με το τι θα προκύψει μετά τις αμερικανικές εκλογές, και τις επιπτώσεις τους σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Δεν υπάρχει όμως αμφιβολία πως οι τωρινές διεθνείς συνθήκες ευνοούν – και θα συνεχίσουν να ευνοούν – τον χρυσό. Όπως προκύπτει από δηλώσεις κεντρικών τραπεζιτών από όλο τον κόσμο αλλά και ευρωπαϊκές χώρες (θυμίζουμε τις δηλώσεις του Τσέχου Κεντρικού Τραπεζίτη Η ΑΜΚ και η αλλαγή σελίδας στην Attica Bank, το upside των ελληνικών τραπεζών, το deal της Quest, χρεοκοπίες βλέπει η S&P, το μπαράζ πλειστηριασμών, η περίπτωση της Αλουμύλ, η JP Morgan για το ΧΑ και οι τσέχικες business | Liberal.gr), δεν σκοπεύουν να σταματήσουν τις αγορές χρυσού και δεν ενδιαφέρονται και τόσο πολύ για την τιμή στην οποία θα αγοράζουν.
Αν θα έπρεπε να αναφερθούμε περιληπτικά στα μηνύματα που – όπως αντιλαμβανόμαστε εμείς – έρχονται από τις κινήσεις των ομολόγων και του χρυσού θα μπορούσαμε να το κάνουμε ως εξής: Η αμερικανική οικονομία είναι πιο δυνατή απ’ ότι φανταζόμαστε, μία πιθανή εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ θα κρατήσει σχετικά ψηλά τις αποδόσεις των κρατικών αμερικανικών ομολόγων και θα ανεβάσει ακόμα περισσότερο το δημόσιο χρέος των ΗΠΑ, η ευρωπαϊκή οικονομία δεν «γεμίζει το μάτι» των επενδυτών.
Και, σε διεθνές επίπεδο, η αύξηση της αβεβαιότητας σε διάφορους τομείς, οι γεωπολιτικές εντάσεις και η ανασφάλεια των κεντρικών τραπεζών, θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν την άνοδο του χρυσού. Αυτά περίπου καταλαβαίνουμε παρακολουθώντας την πορεία των ομολόγων και του χρυσού, γνωρίζοντας όμως πως πολλές φορές τα μηνύματα αλλάζουν από την μία στιγμή στην άλλη. Ας έχουμε ανοικτά τα μάτια μας λοιπόν!
