Όταν η αγορά των κρυπτονομισμάτων φτάνει και ξεπερνάει τα 3 τρισ. δολάρια σε κεφαλαιοποίηση είναι φυσιολογικό να κάνει θόρυβο. Είναι επίσης φυσιολογικό να προσελκύει το ενδιαφέρον εκατομμυρίων μικροεπενδυτών, πόσο μάλλον όταν εμφανίζει τρελές αποδόσεις, όπως η πρόσφατη άνοδος του Shiba Inu κατά 1.000% σε ένα μήνα.
Όσο μεγάλος ο θόρυβος, τόσο μεγάλος όμως και ο συστημικός κίνδυνος από πιθανή κατάρρευση. Αρκεί να πούμε ότι το μέγεθος της αγοράς των subprime στεγαστικών δανείων στις ΗΠΑ, που «έσκασε» το 2008 και προκάλεσε την πτώση της Lehman Brothers και παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση, ήταν περίπου 1,2 τρισ. δολάρια, ούτε το μισό των κρυπτονομισμάτων.
Τι θα συμβεί αν καταρρεύσουν τα κρυπτονομίσματα; Είναι φούσκα τελικά η αγορά ή μήπως είναι η νέα τάξη πραγμάτων στον κόσμο του χρήματος;
Η αλήθεια είναι ότι παρά τις παρομοιώσεις με τη μανία για τις ολλανδικές τουλίπες τον 17ο αιώνα, τα κρυπτονομίσματα μέχρι σήμερα επιβιώνουν και μεγαλώνουν. Παράλληλα, όμως, σημειώνουν τεράστιες διακυμάνσεις και οι διορθώσεις είναι συχνές, με αποτέλεσμα να επανέρχονται τακτικά τα σενάρια για φούσκα.
Όσον αφορά τον συστημικό κίνδυνο, αναμφίβολα μία αγορά 3 τρισ. δολαρίων θα έχει σοβαρές επιπτώσεις αν καταρρεύσει, την ώρα που ορισμένα crypto είναι συνδεδεμένα με παραστατικό χρήμα, όπως π.χ. το Tether. Από κει και πέρα, περίπου 18.000 επιχειρήσεις παγκοσμίως εκτιμάται ότι δέχονται κρυπτονομίσματα ως μέσο πληρωμής, ενώ μεγάλες εταιρείες, όπως η Tesla, η Microstrategy και η Square, έχουν επενδύσει δισ. δολάρια στα crypto.
Η μεγάλη καταστροφή όμως θα έρθει για τους «μικρούς» χρήστες - επενδυτές. Σύμφωνα με τη crypto εταιρεία πληρωμών Triple A, οι χρήστες κρυπτονομισμάτων ξεπερνούν τα 300 εκατομμύρια παγκοσμίως. Η Ινδία είναι η χώρα με τους περισσότερους χρήστες - κατόχους με 100 εκατομμύρια, ενώ στην Ελλάδα η εταιρεία εκτιμά ότι οι κάτοχοι crypto είναι 195.000.
Επενδυτές, κερδοσκόποι, τζογαδόροι και οικονομικά απελπισμένοι, που τρέχουν να ανέβουν νωρίς στο τρένο της ανόδου με στόχο να αποκομίσουν εύκολο και γρήγορο κέρδος. Βέβαια, το εύκολο και γρήγορο κέρδος συνοδεύεται από μεγάλες παγίδες και σοβαρούς κινδύνους.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η αγορά των κρυπτονομισμάτων έχει καταφέρει στη σύντομη ζωή της να διχάσει την επενδυτική κοινότητα, να ανησυχήσει τις ρυθμιστικές αρχές, να «γεννήσει» δεκάδες εκατομμυριούχους αλλά και να καταστρέψει οικονομικά χιλιάδες μικροεπενδυτές.
Την ώρα που οι ειδικοί διαφωνούν για το κατά πόσο τα κρυπτονομίσματα είναι asset, αξιόπιστο μέσο πληρωμών ή «φούσκα», οι κεντρικές τράπεζες θέλουν να προλάβουν την ανεξέλεγκτη εξάπλωση της χρήσης αποκεντρωμένων συστημάτων, δημιουργώντας τα δικά τους ψηφιακά νομίσματα. Σε λίγα χρόνια, μεγάλο κομμάτι των συναλλαγών εκτιμάται ότι θα διενεργείται με ψηφιακά ευρώ, ψηφιακά δολάρια, ψηφιακά γουάν κλπ. Με αυτόν τον τρόπο οι κεντρικές τράπεζες θα προσπαθήσουν να καλύψουν την ανάγκη των νεότερων γενιών για εξελιγμένου τύπου συναλλαγές και να θέσουν στο περιθώριο τα κρυπτονομίσματα ως μέσο πληρωμών.
Το μεγάλο ερώτημα είναι αν οι ρυθμιστικές αρχές θα καταφέρουν να «σκοτώσουν» τα κρυπτονομίσματα πριν αυτά μεγαλώσουν επικίνδυνα. Να θέσουν δηλαδή αυστηρούς κανόνες που θα περιορίζουν την εξόρυξη και τη χρήση τους, σταματώντας έτσι την εξέλιξη της αγοράς και την αποδοχή τους από μεγάλες επιχειρήσεις.
Ποιοι θα είναι οι μεγάλοι χαμένοι αν συμβεί αυτό; Μα αυτοί που έχουν ποντάρει τα πάντα στο σενάριο ότι τα κρυπτονομίσματα θα κυριαρχήσουν στο μέλλον και οι τιμές τους θα πολλαπλασιαστούν.
Πριν από λίγες ημέρες, δημοσιεύθηκαν τα αποτελέσματα έρευνας του αμερικανικού κέντρου ερευνών Pew, από τα οποία προκύπτει ότι η αγορά μεγαλώνει με ιλιγγιώδη ρυθμό. Περίπου οι μισοί Αμερικανοί ηλικίας 18-29 ετών έχουν επενδύσει ή χρησιμοποιήσει κρυπτονομίσματα σε οποιαδήποτε μορφή, ενώ σε ποσοστό 86% έχουν ακούσει για το bitcoin. Η ίδια έρευνα το 2015 έδειξε ότι το 48% είχε ακούσει για το Bitcoin και μόλις το 1% είχε αγοράσει.
Ένα ακόμη ενδιαφέρον στοιχείο της έρευνας είναι ότι δεν υπάρχουν διαφορές στη χρήση των crypto ανάλογα με το εισόδημα, ενώ και στα δύο φύλα τα ποσοστά επένδυσης ή χρήσης μειώνονται όσο αυξάνεται η ηλικία.
Η αγορά των κρυπτονομισμάτων διανύει τον 13ο χρόνο ζωής, αν πάρουμε ως ημερομηνία γέννησης τη 3η Ιανουαρίου 2009, ημέρα κατά την οποία ο Σατόσι Νακαμότι εξόρυξε το μπλοκ 0 του συστήματος του bitcoin. Όμως στον πολύ κόσμο τα κρυπτονομίσματα έγιναν γνωστά μέσα στην πανδημία, ενώ αρκετά από τα δημοφιλέστερα της εποχής μας, «ξεπετάχτηκαν» και μεγάλωσαν μέσα στο 2021.
Η… μόδα των τελευταίων μηνών μόνο με trading δεν μοιάζει. Ο «επενδυτής» αγοράζει κάποιο από τα 14.500 κρυπτονομίσματα που υπάρχουν, με μοναδικό δεδομένο τη διαίσθησή του και προϋπόθεση η τιμή του να είναι μερικά σεντς. Το διατηρεί στην κατοχή του μέχρι να πολλαπλασιαστεί η τιμή και μετά το πουλάει. Μόνο που στην έξοδο υπάρχει συνωστισμός και όσοι δεν προλάβουν να πουλήσουν εγκαίρως καταστρέφονται…
