Καθώς πλησιάζει το τέλος του Σεπτεμβρίου, είναι φανερό πως φέτος δεν επιβεβαιώνεται η φήμη του ως του χειρότερου μήνα για τα χρηματιστήρια. Μετά και τη μείωση των επιτοκίων αναφοράς κατά 0,50% από τη Fed την προηγούμενη εβδομάδα, φαίνεται πως η πλειοψηφία των επενδυτών θεωρεί πως η έναρξη αυτής της διαδικασίας απομακρύνει τους φόβους για την υγεία της αμερικανικής οικονομίας.
Το σενάριο του soft landing, δηλαδή της ομαλής προσγείωσης της οικονομίας, χωρίς ύφεση και χωρίς σοβαρή αύξηση της ανεργίας, θεωρείται και πάλι το επικρατέστερο από τους επενδυτές, οι οποίοι το δείχνουν συνεχίζοντας τις αγορές μετοχών. Μετά μάλιστα και τα αρκετά «επιθετικά» μέτρα στήριξης της οικονομίας και των χρηματιστηρίων που ανακοίνωσε το πρωί της Τρίτης η κινεζική οικονομική ηγεσία, το κλίμα έγινε ακόμα πιο καλό για το αμερικανικό χρηματιστήριο.
Έτσι όπως είναι τα πράγματα αυτή τη στιγμή, έχουν αρχίσει να πολλαπλασιάζονται οι εκτιμήσεις για τη συνέχιση της ανοδικής πορείας της αμερικανικής χρηματιστηριακής αγοράς, με το επόμενο ορόσημο, δηλαδή τις 6.000 του δείκτη S&P 500 να αρχίζει να προβάλλει ως ο επόμενος ανοδικός στόχος της αγοράς.
Η καλή επενδυτική ψυχολογία που επικρατεί αυτή τη στιγμή κάνει αρκετά πιθανό αυτό το ενδεχόμενο. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο. Υπάρχουν πολλά πράγματα που θα μπορούσαν να εξελιχθούν διαφορετικά από ό,τι υποθέτουν οι «ταύροι» των αγορών. Το πρώτο που έρχεται στο νου μας έχει σχέση με τις αρκετά τσιμπημένες αποτιμήσεις των μετοχών σε αρκετούς κλάδους. Ο τεχνολογικός μας έρχεται αμέσως στο μυαλό, όχι μόνο γιατί οι μεγάλες εταιρείες του τομέα είναι αυτές που έχουν κυρίως οδηγήσει τους δείκτες στα τωρινά υψηλά επίπεδα, αλλά γιατί και σε πολλές μικρότερες οι επενδυτές είναι αρκετά γενναιόδωροι.
Το παράδειγμα των Magnificent 7 είναι γνωστό σε όλους μας, με την Nvidia (NVDA NASDAQ) να θεωρείται πως αποτελεί τον τελευταίο χρόνο το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα από αυτές. Τα εξαιρετικά της οικονομικά αποτελέσματα και η μεγάλη αισιοδοξία για ό,τι σχετίζεται με την Τεχνητή Νοημοσύνη, φαίνεται να επικρατούν της επιφυλακτικότητας μερίδας επενδυτών σχετικά με το πόσο ακόμα μπορεί να κρατήσει αυτή η ιδανική περίοδος για τη μετοχή. Καθώς πλησιάζει ο Οκτώβριος, και μαζί του και οι ανακοινώσεις των οικονομικών αποτελεσμάτων των εταιρειών για το τρίτο τρίμηνο του χρόνου, η προσοχή των επενδυτών θα στραφεί και πάλι στις χρηματιστηριακές αποτιμήσεις των τεχνολογικών εταιρειών.
Πολύ ανεβασμένες όμως είναι και αρκετές μετοχές του βιομηχανικού κλάδου, όπως η General Electric (GE NYSE), Caterpillar (CAT NYSE), MMM (MMM NYSE), Lockheed Martin (LMT NYSE), Raytheon (RTX NYSE), πράγμα που σημαίνει πως ο τεχνολογικός κλάδος δεν είναι ο μόνος που θα μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στην ανοδική πορεία των χρηματιστηρίων στην περίπτωση που τα οικονομικά αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά. Και βέβαια, αυτό ισχύει και για επιχειρήσεις του ενεργειακού τομέα, όπως αυτές της Vistra (VST NYSE) και της Constellation Energy (CEG NYSE) οι οποίες έχουν κινηθεί εξαιρετικά δυνατά λόγω της συσχέτισής τους με τον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης.
Οι υψηλές αποτιμήσεις μπορεί να δημιουργούν ανησυχία αλλά δεν αποτελούν κατ’ ανάγκην πρόβλημα. Κάτι που σίγουρα δεν θα αρέσει όμως στα χρηματιστήρια θα είναι ο ερχομός κακών νέων από την οικονομία. Είναι γνωστό πως υπάρχει μία σχετική επιβράδυνση του ρυθμού ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας εδώ και μήνες, αλλά η έναρξη του κύκλου μείωσης των επιτοκίων αναφοράς έχει κάνει πολλούς αναλυτές και επενδυτές να πιστέψουν πως η μείωση του κόστους χρήματος θα τονώσει και πάλι τα πράγματα, όπως και η σημαντική πτώση της τιμής των καυσίμων τους τελευταίους μήνες.
Ξέρουμε όμως πως η επίδραση της αλλαγής στη νομισματική πολιτική δεν είναι άμεση, αυτό το έχει τονίσει πολλές φορές ο διοικητής της Fed. Δεν μπορούμε να αποκλείσουμε λοιπόν την πιθανότητα να συνεχίσουν να έρχονται οικονομικά νέα που να παραπέμπουν σε αδυνάτισμα της οικονομίας και αύξηση της ανεργίας. Αν κάτι τέτοιο συμβεί για αρκετές φορές στη σειρά (θυμίζουμε πως στην αμερικανική οικονομία έρχονται σοβαρά οικονομικά νέα σχεδόν κάθε μέρα), τότε οι αγορές θα αρχίσουν να αμφισβητούν το σενάριο της ομαλής προσγείωσης, κάτι που είναι σχεδόν βέβαιο πως θα οδηγήσει σε αδυναμία των χρηματιστηριακών αγορών.
Μιλώντας για την ευεργετική επίδραση των μειώσεων επιτοκίων στα χρηματιστήρια, θα αναφέρουμε κάτι που θυμηθήκαμε περιπλανώμενοι στο διαδίκτυο. Τον Σεπτέμβριο του 2007 ξεκίνησε ένας πτωτικός επιτοκιακός κύκλος από τη Fed με μία μείωση των επιτοκίων κατά 0,50%. Σε διάστημα 12 μηνών, τα επιτόκια έπεσαν κατά 2,75%, αλλά τα χρηματιστήρια υπέστησαν συντριπτικές απώλειες. Φυσικά, εκείνη η περίοδος συνδυάστηκε με τη χρηματοοικονομική κρίση και προφανώς δεν υπονοούμε πως υπάρχει κάποια ομοιότητα. Απλώς το αναφέραμε για να δείξουμε πως η μείωση επιτοκίων δεν αποτελεί πάντα εγγύηση καλής πορείας για τα χρηματιστήρια.
Ένα άλλο πιθανό εμπόδιο είναι αυτό της Κίνας. Δεν αναφερόμαστε στον εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ και την πιθανότητα κλιμάκωσής του μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Περισσότερο μας ενδιαφέρει η υγεία της κινεζικής οικονομίας. Οι ανακοινώσεις της Τρίτης για τα μέτρα τόνωσης της οικονομίας έδωσαν σημαντική ώθηση στις μετοχές των αμερικανικών επιχειρήσεων που έχουν σημαντικές δουλειές στην Κίνα, όπως της Apple (AAPL NASDAQ), της Caterpillar, πολλών εταιρειών του κλάδου των μικροεπεξεργαστών και των επιχειρήσεων που ασχολούνται με την εξόρυξη πρώτων υλών, όπως η Freeport McMoRan (FCX NYSE) και η Rio Tinto (RIO NYSE).
Η αλήθεια όμως είναι πως υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για το κατά πόσο αυτά τα μέτρα θα αποδειχθούν αρκετά για να βγάλουν την κινεζική οικονομία από το τέλμα στο οποίο βρίσκεται εδώ και πολλούς μήνες. Επιφανείς οικονομολόγοι με βαθιά γνώση της κινεζικής οικονομίας, όπως ο George Magnus, επισήμαναν πως το πακέτο μέτρων που ανακοινώθηκε δεν αντιμετωπίζει το βασικότερο πρόβλημα της οικονομίας που είναι η έλλειψη ζήτησης από τη μεριά των καταναλωτών.
Κατ’ αυτούς, το πιθανότερο είναι πως αν δεν γίνει κάτι για την αντιμετώπιση αυτού του προβλήματος, η οικονομία δεν θα καταφέρει να ανακάμψει ουσιαστικά. Αυτό θα είχε γενικά αρνητικές συνέπειες σε όλο τον κόσμο, και δεν θα βοηθήσει καθόλου τους περισσότερους χρηματιστηριακούς κλάδους στις ΗΠΑ.
Επειδή βρισκόμαστε ακόμα στον Σεπτέμβριο και οι προεδρικές εκλογές θα γίνουν σε περίπου 40 μέρες, πιστεύουμε πως δεν είναι σκόπιμο να αναφερθούμε αυτή τη στιγμή στα προβλήματα που θα μπορούσε να δημιουργήσει στο αμερικανικό χρηματιστήριο το οποιοδήποτε αποτέλεσμα των εκλογών. Δεν χρειάζεται επίσης να πούμε πως πιθανή κλιμάκωση των πολεμικών συγκρούσεων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή δεν θα κάνει καλό στα αμερικανικά χρηματιστήρια, και φυσικά και στα παγκόσμια. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι πως παρά την πολύ καλή διάθεση των αγορών, υπάρχουν αρκετά δυνητικά εμπόδια που θα μπορούσαν να σταματήσουν την ανοδική τους πορεία.
Επειδή βέβαια οι αγορές πάντα κινούνται όπως θέλουν αυτές, δεν αποκλείεται να δούμε τις 6.000 μονάδες ακόμα και αν κάποια από τα ζητήματα που μας απασχόλησαν σήμερα εξελιχθούν με αρνητικό τρόπο. Αυτό δεν σημαίνει όμως πως δεν πρέπει να τα έχουμε υπόψη μας.
