Τα τελευταία χρόνια, η Ελλάδα έχει επιτύχει σημαντική ποιοτική υπεροχή έναντι της Τουρκίας στον αέρα, χάρη σε στοχευμένες εξοπλιστικές κινήσεις, όπως η απόκτηση των Rafale F3R, ο εκσυγχρονισμός των F-16 σε Viper και η μελλοντική ένταξη των F-35.
Αντίθετα, η Τουρκία, παρά την αριθμητική της υπεροχή, αντιμετωπίζει δυσκολίες στον εκσυγχρονισμό της αεροπορίας της, ιδίως μετά την αποπομπή της από το πρόγραμμα F-35 και την επιβολή κυρώσεων. Ωστόσο, εάν τελικά αποκτήσει αεροσκάφη Eurofighter Typhoon σύγχρονης έκδοσης με πυραύλους Meteor, η ισορροπία δύναμης θα μπορούσε να αλλάξει δραστικά.
Η Ελλάδα έχει επενδύσει τα τελευταία χρόνια σε προηγμένα αεροσκάφη και εξοπλισμούς, που της προσφέρουν σαφές πλεονέκτημα έναντι της Τουρκίας:
- Rafale F3R: Τα 24 γαλλικά μαχητικά διαθέτουν υπερσύγχρονα ραντάρ AESA, προηγμένα ηλεκτρονικά συστήματα και το φονικό βλήμα Meteor, προσφέροντας πλεονέκτημα στις εμπλοκές Beyond Visual Range (BVR) και δυνατότητα κατάρριψης εχθρικών αεροσκαφών από μεγάλη απόσταση.
- F-16 Viper: Ο εκσυγχρονισμός 83 F-16 στο επίπεδο Viper θα εξοπλίσει την Ελλάδα με την πιο προηγμένη έκδοση του F-16 παγκοσμίως, διαθέτοντας ραντάρ AESA, σύγχρονα ηλεκτρονικά συστήματα και εξελιγμένα όπλα.
- F-35 Stealth: Η επικείμενη ένταξη 20+20 F-35 (αναμένεται από το 2028) θα εξασφαλίσει στην Ελλάδα μαχητικά 5ης γενιάς, ενισχύοντας κατά πολύ την αεροπορική της υπεροχή.
- Εκπαίδευση και Υποστήριξη: Οι Έλληνες πιλότοι είναι ιδιαίτερα έμπειροι και έχουν διακριθεί σε πολυεθνικές ασκήσεις υψηλών απαιτήσεων, ενώ το προηγμένο δίκτυο αεράμυνας και τα ραντάρ ενισχύουν τις επιχειρησιακές δυνατότητες.
Παρότι η Τουρκία διαθέτει αριθμητική υπεροχή με περίπου 260 F-16, είναι όμως παλαιότερων εκδόσεων (Block 40/50+) και υστερούν έναντι των ελληνικών F-16 Viper.
Οι βασικές κινήσεις της Τουρκίας περιλαμβάνουν:
- F-16 Block 70: Η Τουρκία εξασφάλισε από τις ΗΠΑ την έγκριση για την αγορά 40 νέων F-16 Block 70 και την αναβάθμιση 79 αεροσκαφών σε Viper, ωστόσο όμως η παράδοση από ότι φαίνεται θα διαρκέσει αρκετά χρόνια.
- KAAN (TF-X): Το εγχώριο μαχητικό, το οποίο προωθείται ως δήθεν 5ης γενιάς, βρίσκεται σε πρώιμο στάδιο ανάπτυξης και δεν αναμένεται να είναι επιχειρησιακό σύντομα λόγω τεχνικών και οικονομικών δυσκολιών.
- Eurofighter Typhoon: Η Τουρκία διαπραγματεύεται την απόκτηση 40 Eurofighter Typhoon και πυραύλων Meteor, πιθανώς της πιο εξελιγμένης έκδοσης Tranche 4, γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει τις ισορροπίες.
Η πιθανή προμήθεια των Eurofighter Typhoon θα ενίσχυε την τουρκική αεροπορία, ιδιαίτερα μετά την απομάκρυνσή της από το πρόγραμμα των F-35. Τα Typhoon Tranche 4 είναι σύγχρονα μαχητικά 4.5 γενιάς με εξελιγμένα ραντάρ AESA και υψηλή ικανότητα στην εναέρια μάχη.
Επιπλέον, η ενσωμάτωση των Meteor θα μπορούσε να εξουδετερώσει το πλεονέκτημα των ελληνικών Rafale σε BVR εμπλοκές, ενώ οι επιχειρήσεις της τουρκικής αεροπορίας στο Αιγαίο θα γίνονταν πιο επικίνδυνες, καθώς τα τουρκικά μαχητικά θα μπορούσαν να εκτοξεύουν Meteor από μεγάλες αποστάσεις.
Επιπρόσθετα, η Τουρκία έχει ήδη αναπτύξει προηγμένα UAVs (Bayraktar, Akinci, Kizilelma), τα οποία θα μπορούν να λειτουργούν σε συνδυασμό με τα Eurofighter, δημιουργώντας έναν πιο σύνθετο και απειλητικό αεροπορικό στόλο, τον οποίο η Ελλάδα οφείλει να λάβει σοβαρά υπόψη.
Παρά όμως τις ενισχύσεις που επιδιώκει η Τουρκία, η Ελλάδα θα εξακολουθήσει να διατηρεί υπεροχή λόγω:
- F-35 Stealth: Η τεχνολογία stealth των F-35 καθιστά δύσκολο τον εντοπισμό τους, δίνοντάς τους σαφές πλεονέκτημα έναντι οποιουδήποτε τουρκικού αεροσκάφους.
- Καλύτερη δικτύωση και ραντάρ: Η Ελλάδα διαθέτει εκτεταμένο δίκτυο αεράμυνας και συστημάτων επιτήρησης, ενισχύοντας τη συνολική επιχειρησιακή εικόνα.
- Γεωγραφικό Πλεονέκτημα στο Αιγαίο: Τα ελληνικά αεροδρόμια βρίσκονται εγγύτερα σε πιθανές περιοχές εμπλοκής, σε αντίθεση με τα τουρκικά, που βρίσκονται κυρίως στην ενδοχώρα.
- Η Ελλάδα διατηρεί σαφή ποιοτική υπεροχή στην αεροπορία, με τον συνδυασμό Rafale, F-16 Viper και F-35 να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα ισχύος. Η πιθανή απόκτηση Eurofighter Tranche 4 με Meteor από την Τουρκία θα ενίσχυε σημαντικά τις δυνατότητές της, αλλά δε θα εξισορροπούσε πλήρως το ελληνικό πλεονέκτημα.
Εάν η Τουρκία δεν αποκτήσει F-35 ή άλλο πραγματικά stealth αεροσκάφος, η Ελλάδα θα διατηρήσει την αεροπορική υπεροχή για τα επόμενα χρόνια, επηρεάζοντας το ισοζύγιο ισχύος στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο υπέρ της.
Εάν προσπαθήσουμε να συγκρίνουμε τα δύο αεροσκάφη 4,5 γενιάς θα μπορούσαμε να πούμε το εξής:
Το Rafale και το Eurofighter Typhoon είναι προηγμένα ευρωπαϊκά μαχητικά αεροσκάφη με διαφορετικά πλεονεκτήματα και χαρακτηριστικά.
Το Rafale διακρίνεται για την πολυλειτουργικότητά του, καθώς μπορεί να εκτελεί αποστολές αεροπορικής υπεροχής, πλήγματα ακριβείας και ναυτικές επιχειρήσεις. Είναι το πρώτο ευρωπαϊκό μαχητικό με AESA ραντάρ (RBE2-AESA), ενώ οι πύραυλοι Meteor & MICA NG του προσφέρουν εξαιρετικές δυνατότητες σε αερομαχίες BVR (Beyond Visual Range) και WVR (Within Visual Range). Επιπλέον, έχει χαμηλότερο κόστος συντήρησης και είναι επιχειρησιακά δοκιμασμένο. Ωστόσο, υστερεί σε ταχύτητα έναντι του Eurofighter και έχει μικρότερη εμβέλεια χωρίς εξωτερικές δεξαμενές καυσίμου.
Το Eurofighter Typhoon, από την άλλη, υπερέχει σε ταχύτητα (2.0 Mach) , διαθέτει το Captor-E AESA ραντάρ, νεότερης τεχνολογίας από το ραντάρ του RAFAL, μεγαλύτερης εμβέλειας, καθώς και εξαιρετικές επιδόσεις σε κλειστή αερομαχία και ελιγμούς υψηλής υπερφόρτισης (9G+). Ωστόσο, έχει υψηλό κόστος συντήρησης και δε σχεδιάστηκε αρχικά για αποστολές αέρος-εδάφους, αν και πλέον διαθέτει σχετικές ικανότητες.
Επίσης, το Eurofighter είναι πολύ πιο ακριβό (αγορά και συντήρηση) από το RAFAL
Τέλος, η αεροπορική υπεροχή δεν εξαρτάται μόνο από τον αριθμό των αεροσκαφών, αλλά και από την τεχνολογία, τον οπλισμό, τις τακτικές, τη δικτυοκεντρική ικανότητα και την εκπαίδευση των πιλότων.
Η πιθανή όμως απόκτηση Meteor και Eurofighter από την Τουρκία αποτελεί σοβαρή απειλή, η οποία απαιτεί έγκαιρη και στρατηγική απάντηση από την Ελλάδα.
*Αντιπτέραρχος (Ι) εα. Κωνσταντίνος Ιατρίδης, Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ, Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας, Αμυντικός Αναλυτής
