Μετά από μία πορεία περίπου ενάμιση χρόνου, από όταν ξεκίνησαν τα πρώτα «βήματα» του πολιτικού διαλόγου Αθήνας – Άγκυρας, οι δύο Υπουργοί Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, αναμένεται σε λίγες ώρες να καθίσουν στο ίδιο τραπέζι, αναζητώντας κοινό έδαφος για να προχωρήσει η ελληνοτουρκική συζήτηση στο μείζον, την ουσιαστική διαφορά μεταξύ των δύο χωρών, που «ακούει» στο όνομα καθορισμός θαλασσίων ζωνών.
Η ελληνική κυβέρνηση, παραμένοντας ευθυγραμμισμένη με τη διαχρονική πάγια «κόκκινη γραμμή» της εξωτερικής πολιτικής της χώρας, κάνει σαφές ότι το μόνο θέμα που καθίσταται ελληνοτουρκική διαφορά, είναι ο καθορισμός υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, απορρίπτοντας οποιαδήποτε τουρκική ρητορική περί «ολιστικής» προσέγγισης. Οι επικεφαλής της ελληνικής και τουρκικής διπλωματίας συναντώνται στη σκιά των εξελίξεων στις Ηνωμένες Πολιτείες και το ερώτημα, που προκύπτει στο προσκήνιο και το παρασκήνιο, είναι κατά πόσο τελικά, σε αυτή τη φάση, η επανεκλογή Τραμπ «αγγίζει» τις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
Η φωτογραφία, που κυριαρχεί τις τελευταίες ώρες, του Κυριάκου Μητσοτάκη να κάθεται, κυριολεκτικά, γύρω από το ίδιο τραπέζι μαζί με τον Ταγίπ Ερντογάν, τον Νίκο Χριστοδουλίδη και τον Έντι Ράμα, έχει τη σημειολογία της. Μπορεί η άτυπη, «τετραμερής», να έγινε λίγο πριν αρχίσουν οι εργασίες της συνόδου της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας, στη Βουδαπέστη και η συζήτηση να επικεντρωνόταν γύρω από τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, τις περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις, όπως έλεγαν οι πληροφορίες, ωστόσο, και μόνο η εικόνα των τεσσάρων ηγετών να ανταλλάσσουν απόψεις δίνει, για τους καλοπροαίρετους, ένα στίγμα προθέσεων, κυρίως όταν στην ίδια «ομήγυρη» βρίσκονται ο Τούρκος και ο Κύπριος πρόεδρος.
Στην ουσία, βεβαίως, όσων πρόκειται να διαμειφθούν σε λίγες ώρες στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών, το στίγμα έδωσαν οι κύριοι Γεραπετρίτης και Φιντάν, με συνεντεύξεις τους. Κοινός παρονομαστής η βούληση Αθήνας και Άγκυρας να διατηρηθούν οι δίαυλοι επικοινωνίας, που έχουν αποκατασταθεί και ενισχυθεί από τον Ιούλιο του 2023 έως σήμερα.
Ο Γιώργος Γεραπετρίτης, στην τουρκική εφημερίδα Χουριέτ, επανέλαβε ότι «η οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ είναι η μία και μόνη διαφορά μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η οποία μπορεί να αχθεί ενώπιον διεθνούς δικαιοδοσίας», επικαλούμενος ως προς τη νομική ορθότητα της ελληνικής θέσης και το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. «Η εθνική κυριαρχία των κρατών δεν μπορεί να είναι αντικείμενο συζήτησης ή διεθνούς δικαιοδοσίας» επεσήμανε ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, οριοθετώντας τον ελληνοτουρκικό διάλογο.
Στη θέση του περί εφ’ όλης της ύλης συζήτηση, επέμεινε από την άλλη πλευρά, ο Χακάν Φιντάν, στην εφημερίδα Τα Νέα, σημειώνοντας ότι «αν δεν καταλήξουμε σε ολοκληρωμένες λύσεις, ως αποτέλεσμα ουσιαστικού διαλόγου, θα προσφύγουμε στη διεθνή δικαιοσύνη σε μια ολιστική προσέγγιση». Η Άγκυρα αιτιολογεί τη θέση της, κάνοντας λόγο για «αλληλένδετα προβλήματα που δεν μπορούν να περιοριστούν μόνο στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης».
Γιώργος Γεραπετρίτης και Χανάκ Φιντάν καλούνται να πιάσουν το νήμα από το σημείο της συμφωνίας των δύο ηγετών, με στόχο, για την Αθήνα, να δοθεί συνέχεια στο θετικό κλίμα. Συζήτηση, επί της ουσίας της μοναδικής διαφοράς, που αναγνωρίζει η Ελλάδα, δεν θα υπάρξει. Αυτό, που θα αναζητηθεί είναι αν υφίστανται οι προϋποθέσεις, κάτω από τις οποίες οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Ταγίπ Ερντογάν θα μπορούσαν να αρχίσουν να συζητούν για το θέμα αυτό, αρχής γενομένης από τη συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας τον Ιανουάριο, στην Τουρκία.
Ο πήχης των προσδοκιών δεν είναι υψηλός. Πολλώ δε μάλλον, που η συνάντηση αυτή πραγματοποιείται σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον, στο οποίο έχει προστεθεί πλέον και η αλλαγή «σκυτάλης» στην ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών. Παρά το γεγονός ότι η ελληνική κυβέρνηση δεν εκτιμά ότι η επιστροφή Τραμπ στο Οβάλ Γραφείο θα επηρεάσει τις ελληνοαμερικανικές σχέσεις -στο βαθμό, που αυτές, χαρακτηρίζονται στρατηγικής σημασίας κι έχουν ενισχυθεί ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια- η Αθήνα τηρεί στάση αναμονής, έως ότου καθοριστούν τα πρόσωπα εκείνα, που θα αναλάβουν θέσεις - κλειδιά στην αμερικανική διοίκηση και θα αποτελούν τους συνομιλητές της χώρας στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού.
Περισσότερο αντίκτυπο απ’ ότι συγκεκριμένα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ενδεχομένως, να αποδειχθεί ότι έχει η αλλαγή ηγεσίας στον Λευκό Οίκο για την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, με καταλυτικό στοιχείο τη στάση, που θα τηρήσει στην πράξη πλέον ο νέος Αμερικανός πρόεδρος στο Μεσανατολικό. Από αυτό θα εξαρτηθεί και η πορεία των αμερικανο-τουρκικών σχέσεων, εν πολλοίς, με δεδομένη τη στάση Ερντογάν απέναντι στο Ισραήλ, σε αντίθεση με τη στάση, που έχει τηρήσει η ελληνική κυβέρνηση, ενδυναμώνοντας στο πρόσφατο παρελθόν και πριν τις εξελίξεις στην περιοχή, τον άξονα με Κύπρο και Ισραήλ και ακολουθώντας μια ισορροπημένη προσέγγιση τον τελευταίο χρόνο.
