Τις τελευταίες εβδομάδες, πολλές δηλώσεις τούρκων αξιωματούχων και άρθρα φιλοκυβερνητικών δημοσιογράφων παρουσιάζουν ξεχωριστό ενδιαφέρον, διότι πιθανότατα πίσω από αυτά που ακούμε και διαβάζουμε να κρύβεται μια καλοσχεδιασμένη επικοινωνιακή στρατηγική της Άγκυρας.
Αυτή η επικοινωνιακή στρατηγική στοχεύει σε ευαίσθητα ακροατήρια της παγκόσμιας κοινότητας και προετοιμάζει την κοινή γνώμη για ενδεχόμενες εξελίξεις.
Ιδεολογική αντεπίθεση δύο αξόνων
Η Τουρκία και ειδικά το καθεστώς Ερντογάν βρίσκονται στο στόχαστρο της Δυτικής κριτικής για συνεργασία με το ακραίο Σαλαφιστικό Ισλάμ, τρομοκρατικές οργανώσεις (Αδελφοί Μουσουλμάνοι, ISIS, Al Nusra, Al Shabaab, Χαμάς, ενδεχομένως και Χέζμπολάχ, μικρότερες οργανώσεις και πειρατικά δίκτυα σε όλο τον κόσμο), και για εκτεταμένη διαφθορά του διεθνούς οικονομικού συστήματος με παράνομες και παράτυπες συναλλαγές. Έχει καταγγελθεί άπειρες φορές για παραβίαση των ανθρωπίνων και πολιτικών ελευθεριών και έχει εσχάτως ταυτιστεί με πολιτικές που παραπέμπουν σε ξεπερασμένες εποχές που το θρησκευτικό στοιχείο καθόριζε ταυτότητα και πολιτικές επιλογές (βλέπε υπόθεση Αγίας Σοφίας, κοκ.).
Τα περισσότερα και ισχυρότερα Δυτικά κράτη αποφεύγουν να καταγγείλουν ευθέως και επίσημα την Τουρκία, αναλογιζόμενα τα τεράστια συμφέροντα που έχουν σε αυτή τη χώρα και αγορά. Όμως η κριτική που ασκείται από τον Δυτικό τύπο είναι ισχυρή και στη συλλογική συνείδηση των κοινωνιών τους η Τουρκία συνιστά κράτος-παρία του διεθνούς συστήματος.
Η Άγκυρα φιλοδοξεί να ανατρέψει αυτή την αρνητική εικόνα και φαίνεται πως αντεπιτίθεται με τα ίδια τα όπλα της Δύσης και στρατηγική Μπολσεβίκων. Χωρίς εκπτώσεις στην πολιτική που ασκεί, απαντά στη Δύση επιθετικά, αναδεικνύοντας τα σαθρά σημεία ενός ξεθωριασμένου, κουρασμένου και προβληματικού Δυτικισμού (κακά τα ψέματα, αλλά αφήσαμε το Δυτικό μοντέλο στην τύχη του να το διαχειριστούν και κατευθύνουν τα περιθωριακά στοιχεία της κοινωνίας μας), απευθυνόμενη κυρίως στην καρδιά των Δυτικών κοινωνιών, στα σύνδρομα που κουβαλούν και σε ευαίσθητα ακροατήρια.
Η τουρκική ρητορική για κοινωνίες και κράτη θύματα νέο-αποικιακών πολιτικών, αποσκοπεί ακριβώς στην κινητοποίηση των πολιτικά ευαίσθητων και ιδεολογικά ευάλωτων στον λαϊκισμό στρωμάτων της Δυτικής κοινωνίας, με στόχο να εναντιωθούν στην πολιτική των κυβερνήσεών τους στην προσπάθεια ανάσχεσης του τουρκικού αναθεωρητισμού. Όχι μόνο στα «αριστερά» ακροατήρια, αλλά και στα «δεξιά» που βλέπουν τον απομονωτισμό, την διαίρεση του κόσμου και την σύγκρουση των πολιτισμών ως λύση.
Με άλλα λόγια, το σύστημα Ερντογάν επιχειρεί να οικοδομήσει ένα ιδεολογικό και πολιτικό αντίβαρο στη Δύση, πλήρως συμβατό με τον θρησκευτικο-σοσιαλιστικό χαρακτήρα του Ισλάμ (αν μπορούμε να το πούμε έτσι) και να χαράξει με αυτόν τον τρόπο νέες διαχωριστικές γραμμές στο παγκόσμιο σύστημα, γνωρίζοντας ότι όσα λέει μπορεί μεν να προκαλούν θυμηδία στη Δύση, αλλά ακούγονται με πολύ προσοχή από το ένα και πλέον δις συντηρητικών Μουσουλμάνων σε ολόκληρο τον κόσμο!
Ο δεύτερος άξονας της τουρκικής επικοινωνιακής στρατηγικής αφορά το εσωτερικό της χώρας. Ή Άγκυρα αντιλαμβάνεται ότι η Αχίλλειος Πτέρνα της είναι το Κουρδικό Ζήτημα. Με τις επιχειρήσεις στον βόρειο και δυτικό τομέα της Συρίας και τους σχεδιασμούς για ενσωμάτωση αυτών των περιοχών στην τουρκική επικράτεια στο μέλλον (με απολύτως δημοκρατικές και διεθνοδικαιακές πρακτικές), κληρονομεί ακόμη περισσότερο Κουρδικό στοιχείο, και αντιλαμβάνεται ότι πρέπει να δώσει κάποια λύση.
Φαίνεται πως η λύση στο πρόβλημα αυτό είναι η πολιτική εξαφάνιση του ΡΚΚ και του YPG, με παράλληλη ουδετεροποίηση του HDP και πολιτική συνεννόηση μαζί τους, με αντάλλαγμα την πλήρη ενσωμάτωσή του στις πολιτικές και διοικητικές δομές της χώρας. Εκτιμώ ότι το καθεστώς Ερντογάν ετοιμάζεται για μια κίνηση έκπληξη, κίνηση που ενδεχομένως να περιλαμβάνει την άρση των κατηγοριών και την απελευθέρωση Demirtas σε βολικό πολιτικό χρόνο. Θα είναι στην πράξη η απάντηση της Τουρκίας στη Δυτική κριτική (που θα συνοδευτεί φυσικά από την ρητορική ότι η λογική και οι πολιτικές της Δύσης μπλόκαραν για δεκαετίες τη λύση του Κουρδικού Ζητήματος…) και ενδεχομένως να νομιμοποιήσει την λογική της Ερντογανικής Τουρκίας ως το βιώσιμο αντίβαρο της Δυτικής μονοκρατορίας στα παγκόσμια πολιτικά πράγματα.
Η μωροφιλοδοξία των αντιπάλων
Η επικοινωνιακή στρατηγική της Άγκυρας είναι το αρχικό βήμα μιας ευρύτερης Ερντογανικής στρατηγικής που πάει πολύ πιο πέρα από τον πολιτικό χρόνο και τον βιολογικό κύκλο του Ερντογάν.
Η Τουρκία για να πετύχει δεν χρειάζεται να προσπαθήσει πολύ. Γνωρίζει καλά ότι ΗΠΑ και Ρωσία κρατούν αποστάσεις ασφαλείας, ενώ όλο το παιχνίδι θα παιχτεί – πάλι – στην Ευρώπη των μωροφιλόδοξων δυνάμεων. Όσο και αν προσπαθεί στους λόγους του ο πρόεδρος Μακρόν να μας πείσει για το αντίθετο, οι διαφορές και ο ανταγωνισμός Γαλλίας και Γερμανίας είναι ορατός. Στην γωνία περιμένει η Βρετανία, με τους μηχανισμούς της να σαρώνουν ολόκληρη την Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, ενώ από όλο αυτό το matrix ανταγωνισμών φαίνεται να βγαίνει απολύτως κερδισμένο το Ισραήλ!
Για όσους δεν έχουν βιώσει Οθωμανικό ζυγό, τα όσα ισχυρίζεται η Άγκυρα μπορούν να βρουν ευήκοο ακροατήριο. Για αυτό χρειάζεται προσεκτικός αντίλογος από τη Δύση!
Εκμεταλλευόμενη τις αδυναμίες και τους θεσμούς της Ευρώπης, η Τουρκία στοχεύει να αλώσει τη Δύση πολύ πιο πέρα από τα τείχη της Βιέννης!
*Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος, Γεωστρατηγικός Αναλυτής
