Της Μαρίας Χρ. Αλβανού*
Στα πλαίσια της Ενωμένης Ευρώπης δεν μπορεί παρά και η απειλή της τρομοκρατίας να πρέπει να αντιμετωπισθεί με έναν συντονισμένο, πανευρωπαϊκό τρόπο. Σε μεγάλο βαθμό η ευθύνη αυτή ανήκει στη Europol, που έχει ρόλο υποστηρικτικό στις διάφορες ευρωπαϊκές εθνικές αστυνομικές αρχές. Επιπλέον μετά την επίθεση στο Παρίσι, τον Ιανουάριο 2016 συστήθηκε το Ευρωπαϊκό Αντιτρομοκρατικό Κέντρο (European Counter Terrorism Centre).
Σε πρώτη ανάγνωση κάποιος μπορεί να θεωρήσει οτι τόσο η Europol όσο και το νεοσυσταθέν κέντρο λειτουργούν όπως μια ευρωπαϊκή αστυνομία και ευρωπαϊκή αντιτρομοκρατική, αντίστοιχα. Ακόμη όμως δεν έχει γίνει κάτι τέτοιο πραγματικότητα. Και στις δύο περιπτώσεις έχουμε μια προσπάθεια συντονισμού ουσιαστικά της συνεργασίας και της εγχώριας δράσης των εθνικών αρχών ασφάλειας. Επίσης, στόχος είναι η αξιοποίηση της πληροφορίας, του λεγόμενου intelligence, ζωτικής σημασίας για τον αγώνα ενάντια στο οργανωμένο έγκλημα και φυσικά ενάντια στην Τρομοκρατία (ειδικά για το Κέντρο).
Η διεθνής τρομοκρατική δράση απαιτεί προσπάθεια χωρίς περιορισμούς και αγκυλώσεις
Η τρομοκρατία εμφανίζει διεθνή δράση και μάλιστα δυστυχώς επιτυχημένη, αφού υπάρχει και αποδεικνύεται στην πράξη η δυνατότητα επιθέσεων σε παγκόσμιο επίπεδο. Χτυπήματα σε ευρωπαϊκό έδαφος –και μάλιστα με δράστες που μετακινούνται ανάμεσα στα διάφορα ευρωπαϊκά κράτη και σχετίζονται με δίκτυα σε περιοχές εκτός Ε.Ε.– καθιστούν αναγκαία μια προσπάθεια αντιμετώπισης χωρίς τους περιορισμούς και τις αγκυλώσεις της δράσης των κατά τόπο αστυνομικών αρχών.
Δεν υπάρχει σήμερα απάντηση ευρωπαϊκή στην τρομοκρατία με την έννοια της προαναφερθείσας προσέγγισης. Φυσικά υπάρχουν στενές συνεργασίες, υφίστανται διεθνείς συμβάσεις και μια ομοιογένεια στη νομοθετική αντιμετώπιση, ενώ γίνεται προσπάθεια για μια ευρεία συλλογή και αξιοποίηση κρίσιμων για την ασφάλεια πληροφοριών. Όμως δεν υπάρχει μια ενιαία αστυνομική αρχή και αντιτρομοκρατική υπηρεσία που να δρουν με τις αρμοδιότητες των αντίστοιχων εθνικών υπηρεσιών. Η Ε.Ε. δεν αποτελείται από πολιτείες όπως αυτές που συνθέτουν τις ΗΠΑ και συγκροτούν ένα κράτος. Το member-state στα πλαίσια της Ε.Ε. είναι μέλος-κράτος, με o,τι αυτό συνεπάγεται για τον τομέα της ασφάλειας. Άλλωστε και πρόσφατες αντιδράσεις κάποιων χωρών-μελών της Ε.Ε. σχετικά με την προσφυγική ανθρωπιστική κρίση αποδεικνύουν μια πολύ εσωστρεφή θεώρηση σχετικά με την ασφάλεια, που προτάσσει το μεμονωμένο συμφέρον (όπως αυτό εκλαμβάνεται). Από αυτά τα δεδομένα δεν θα μπορούσε και ξεφύγει και η αντιτρομοκρατική πολιτική και δράση. Ουσιαστικά ακόμη είμαστε σε επίπεδο συντονισμού και σύνθεσης επιμέρους δράσεων.
Η επίτευξη ευρωπαϊκής ασφάλειας σχετίζεται και με την πολιτική μορφή - συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμα δεν υπάρχει –και δεν φαίνεται να συμβεί στο άμεσο μέλλον– μια ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που θα οδηγήσει σε πολιτειακή μορφή ενιαίου κράτους. Κατι που μοιάζει παράδοξο, όταν με τη συνθήκη Schengen ουσιαστικά υφίστανται ευρωπαϊκά σύνορα εντός των οποίων η αντιμετώπιση των απειλών ασφάλειας αποδεικνύεται τοις πράγμασι πρόβλημα κοινό.
*Η Δρ. Μαρία Χρ. Αλβανού είναι Εγκληματολόγος - Ειδική σε θέματα τρομοκρατίας.
