Μετά την ψυχρολουσία που εισπράξαμε στο δίκαιο αλλά διεθνοπολιτικά ανέφικτο αίτημά μας για επιβολή κυρώσεων στην Τουρκία στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, είναι καιρός να απαντήσουμε δημόσια στο γιατί Γερμανία, Ιταλία και Βουλγαρία δεν μας στήριξαν και έπεισαν και τους υπόλοιπους εταίρους να τους ακολουθήσουν.
Η απάντηση λέγεται Μεταναστευτική Απειλή!
Μία απειλή που κόντεψε να τινάξει στον αέρα την ΕΕ το 2015/16 και αν επαναληφθεί, τότε σίγουρα θα τινάξει στον αέρα το Ευρωενωσιακό οικοδόμημα.
Με την στρατηγική μυωπία που διακρίνει την ΕΕ, αφέθηκε η Τουρκία να ελέγχει επικίνδυνα τον πολιορκητικό κριό του μεταναστευτικού, και απλά πλέον η κατάσταση δεν μαζεύεται!
Η Ευρωπαϊκή στρατηγική στο Μεταναστευτικό
Το ζήτημα είναι τεράστιο και με πολλές πτυχές. Θα προσπαθήσω να το θέσω όσο πιο απλά και σύντομα γίνεται.
Από το 1990 έως και το 2011 η στρατηγική της ΕΕ στο μεταναστευτικό είχε δυο διαστάσεις.
Η μία διάσταση αφορούσε την ενδοενωσιακή μετανάστευση και λύθηκε με τη Συνθήκη Schengen. Για την ρύθμιση της εξωτερικής μετανάστευσης υιοθετήθηκαν οι Συνθήκες Δουβλίνο Ι και ΙΙ, μεταφέροντας την πίεση στα κράτη μέλη πρώτης υποδοχής, όπως είναι για παράδειγμα η Ελλάδα, η Βουλγαρία και η Ιταλία.
Η άλλη διάσταση της Ευρωπαϊκής στρατηγικής αφορούσε στο πως θα ανακόψει τις μεταναστευτικές ροές και προσπάθησε να απαντήσει αυτό το ζήτημα μέσα από περιφερειακές (ζώνες ενδιαφέροντος) αναπτυξιακές πολιτικές που θεωρητικά θα δημιουργούσαν προϋποθέσεις μέσα από στοχευμένες δράσεις ώστε οι άνθρωποι να έχουν προοπτικές και ευημερία στον τόπο τους και να μην μεταναστεύουν. Σε αυτή τη δεύτερη διάσταση σημαντικό ρόλο έπαιξαν (με αποικιοκρατική αντίληψη) η Γερμανία σε ότι αφορά την Ανατολική Ευρώπη και η Γαλλία σε ότι αφορά τα κράτη της Μεσογείου στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.
Η κατάσταση που δημιουργήθηκε μετά το 2011 με την Αραβική Άνοιξη στη Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, καθώς και με την περιβαλλοντολογική κρίση στην Υποσαχάρια Αφρική, οι νέες μεταναστευτικές πιέσεις άλλαξαν την Ευρωπαϊκή στρατηγική και από περιφερειακό, το ενδιαφέρον περιορίστηκε στα κράτη-αρτηρίες τροφοδοσίας μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ.
Μέχρι και το 2014 η κύρια αρτηρία μεταναστών προς την Ευρώπη ήταν η Λιβύη. Μετά το 2015, κύρια αρτηρία έγινε η Τουρκία.
Έτσι, η ΕΕ χρηματοδότησε και χρηματοδοτεί προγράμματα ώστε οι μετανάστες να μένουν σε Λιβύη και Τουρκία, διότι η πολιτική ανοικτών συνόρων που υιοθέτησε η Γερμανία το 2015, κατόπιν πιέσεων διαφόρων ΜΚΟ και βιομηχανικών συμφερόντων, κόντεψε να τινάξει στον αέρα τη Συνθήκη Schengen – Συνθήκη-Πυλώνα του Ευρωενωσιακού οικοδομήματος – και την πολιτική σταθερότητα μέσα στα Ευρωπαϊκά κράτη.
Η Τουρκία έγινε επικίνδυνη κάτω από τη μύτη μας…
Το 2015/16, η Τουρκία προκειμένου να πάρει οικονομική βοήθεια και πολιτική ησυχία από τις Βρυξέλλες, άνοιξε τη στρόφιγγα και πλημμύρισε μετανάστες όλη την Ευρώπη με κύρια οδό την Ελλάδα και δευτερευόντως τη Βουλγαρία, την ώρα που μόλις είχε καταφέρει να ελέγξει τις ροές από τη Λιβύη και με πολιτικό κόστος η Ιταλία.
Αφού πήρε την Άνοιξη του 2016 3 δις ευρώ και μια έωλη συμφωνία με την ΕΕ, η Άγκυρα εκμεταλλεύθηκε την κατάσταση στη Λιβύη και έβαλε για τα καλά το πόδι της και εκεί. Έτσι, σήμερα η Τουρκία, με την αρωγή της πανίσχυρης τουρκικής μαφίας και κάτω από την μύτη της ΕΕ, είναι σε θέση να ελέγχει αντί μιας οδού μεταναστευτικών ροών προς την ΕΕ, δύο!
Με την μεταναστευτική απειλή πλέον ελεγχόμενη από την Άγκυρα, τα περιθώρια της ΕΕ στενεύουν και αυτό το αισθάνονται καλύτερα από όλους η Ιταλία, η Βουλγαρία, το σακατεμένο πολιτικά Γερμανικό Χριστιανοδημοκρατικό κόμμα, καθώς και το Παρίσι, που χωρίς την ΕΕ θα ανοίξει και για εκείνο ο ασκός του Αιόλου με τραγικές συνέπειες.
Η επιρροή της Τουρκίας δεν περιορίζεται στο Μεταναστευτικό. Ας μην αναφερθώ σε αυτό το άρθρο για τον ρόλο που διαδραματίζει πλέον η Τουρκία ως κράτος-διαπραγματευτής μεταξύ των ευρωπαϊκών ναυτιλιακών συμφερόντων και των Ισλαμικών-πειρατικών δικτύων από τον Κόλπο της Γουινέας ως τα ανοιχτά της Σομαλίας.
Με λίγα λόγια, η επιρροή της Τουρκίας πάνω στο μείζον ζήτημα των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη και η αδυναμία της Ευρώπης να ασχοληθεί σοβαρά με την ασφάλειά της, κατέστησαν την ΕΕ – τις Αρχές και τις Αποφάσεις της – όμηρο των Τούρκων στο διηνεκές.
Το δικό μας πρόβλημα με την Τουρκία, έχει φύγει πλέον από την μόνιμη επωδό του «βρείτε τα», και έχει πάει σε άλλο επίπεδο που δυσχεραίνει ακόμη πιο πολύ τη δική μας θέση.
Τα παραπάνω έχουν επισημανθεί από καιρό στις κυβερνήσεις Ελλάδας και Κύπρου. Το γιατί δεν έχουν κάνει κάτι, ίσως το απαντήσει ο ιστορικός του μέλλοντος…
* Ο Βασίλης Κοψαχείλης είναι Διεθνολόγος
