Η ελληνική πλευρά θέλει να επανακάμψει στη Λιβύη. Η αλήθεια είναι ότι από τον Νοέμβριο του 2019, όταν υπογράφηκε το τουρκολιβυκό σύμφωνο, μέχρι την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού υπήρξε μια αναίτια καθυστέρηση.
Η Ελλάδα ναι μεν απέλασε τον πρέσβη, αλλά δεν ήρε την αναγνώριση στο καθεστώς Σάρατζ. Και δεν θα μπορούσε να κάνει κι αλλιώς. Μπορεί να συνομιλούσε με τον Χάφταρ, όπως έκαναν κι άλλες δυνάμεις, αλλά χάθηκε περίπου ένας χρόνος, στη λογική ότι θα έπρεπε να τιμωρήσουμε την κυβέρνηση Σάρατζ για τη συμφωνία με την Τουρκία. Όμως, στο τέλος της ημέρας δεν ξέρω κατά πόσο τους τιμωρήσαμε ή αυτοτιμωρηθήκαμε. Θα μπορούσαμε, δηλαδή, να έχουμε κινηθεί διαφορετικά ήδη από την πρώτη στιγμή της υπογραφής του μνημονίου κι όχι τόσο συναισθηματικά. Δεν το κάναμε. Τώρα κοιτάμε μπροστά.
Η Ελλάδα θέλει πράγματι να έχει έναν λόγο στα πράγματα. Για να αποκτήσει αυτόν τον λόγο πρέπει να έχει παρουσία. Η παρουσία της αυτή για να μπορέσει να έχει κάποια επίδραση θα πρέπει να είναι παρουσία ουσιαστική.
Η Ελλάδα πρέπει να δει πού μπορεί να βοηθήσει την κατάσταση στη Λιβύη. Προφανώς, στρατιωτικά δεν πρόκειται να εμπλακεί, αφού ζητούμε να αποσυρθούν όλοι οι μαχητές και όλοι οι μισθοφόροι, στοχεύοντας περισσότερο στην Τουρκία. Δεν θα το θέλαμε και δεν είναι και κάτι το οποίο μας ταιριάζει σε έναν πόλεμο που είναι τόσο πολύπλοκος.
Οικονομικά, βοήθεια όπως αυτή που προσφέρει η Τουρκία ή η Τουρκία μέσω Κατάρ ή το Κατάρ μέσω Τουρκίας, διότι και τα τρία συμβαίνουν, δεν μπορούμε να ανταγωνιστούμε και δεν χρειάζεται κιόλας. Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση της Μισράτα, από την οποία προέρχεται και ο πρωθυπουργός της Λιβύης, και είναι ίσως η πιο πλούσια συγκριτικά με τις υπόλοιπες περιοχή της χώρας, με την Τουρκία να έχει παρουσία εδώ και δεκαετίας.
Επίσης, ο ανταγωνισμός ακόμα και για διαγωνισμούς για επενδύσεις, που μπορεί να γίνουν, είναι μεγάλος. Από την Ιταλία, την Τουρκία, τη Γαλλία, τη Ρωσία, την Αίγυπτο. Άρα, υπάρχουν μικρά περιθώρια για δική μας εμπλοκή στον κλάδο της οικονομίας.
Στον κλάδο της ενέργειας έχουμε νομίζω κάποια συμμετοχή έτσι κι αλλιώς και θα μπορούσε αυτή να γίνει ακόμα μεγαλύτερη, εξετάζοντας το ενδεχόμενο πόντισης καλωδίου, δεδομένου ότι η πρώτη έχει χρόνιο πρόβλημα ηλεκτροδότησης. Το σχέδιο θα είναι ευρωπαϊκό αλλά ελληνικής έμπνευσης.
Από εκεί και πέρα, σε σχέση με το τουρκολιβυκό μνημόνιο τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Το ρεαλιστικό είναι να το αδρανοποιήσει. Το εν λόγω έχει ύψιστη σημασία για την Τουρκία, διότι είναι η μόνη συμφωνία, έστω και παράνομη, η οποία νομιμοποιεί το δόγμα της Γαλάζιας Πατρίδας. Δεν υπάρχει καμία άλλη συμφωνία στην Ανατολική Μεσόγειο και δεν πρόκειται να υπάρξει κατά πάσα πιθανότητα.
Η Ελλάδα πρέπει να κινηθεί διττά ώστε, αφενός να μην επικυρωθεί το σύμφωνο Άγκυρας-Τρίπολης από το λιβυκό κοινοβούλιο και αφετέρου να μην τεθεί σε εφαρμογή. Εξουδετέρωση δεν μπορεί γίνει εκ των πραγμάτων αυτή τη στιγμή, άρα πρέπει να γίνουν βήματα αργά και σταθερά. Επομένως, εφόσον εγκαθιδρυθούμε και δώσουμε περιεχόμενο στην παρουσία μας, εν συνεχεία αποκτήσουμε ερείσματα, βρούμε πεδίο συνεννόησης με τους πιο επιδραστικούς φυλάρχους και προκύψει μία σταθερή κυβέρνηση, τότε οι συνθήκες θα έχουν ωριμάσει προκειμένου να σύρουμε τη Λιβύη στη Χάγη. Οι υποθέσεις εργασίας για να φτάσουμε εκεί είναι πολλές και αβέβαιες, αλλά οφείλουμε να εξαντλήσουμε τα περιθώρια.
