Στην επιθετική ρητορική του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος ζήτησε μια λύση - πάκετο για για τις «γκρίζες ζώνες», τον ενάεριο χώρο και τα χωρικά ύδατα, απάντησε τη Μ. Τρίτη ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Δένδιας κατά τη συνάντησή του με τον ομόλογό του της Αιγύπτου, Σαμέχ Σούκρι στην Αθήνα.
With #Egypt counterpart Sameh Shoukry we discussed in #Athens further strengthening 🇬🇷🇪🇬 strategic relations in a wide range of areas, including economy, investments, energy, climate change. (1/2) pic.twitter.com/AU1F3kny8O
— Nikos Dendias (@NikosDendias) April 11, 2023
«Είναι κατανοητό σε προεκλογικές περιόδους να επιχειρείται υπό την πίεση των προεκλογικών αναγκών η ένταξη κρίσιμων θεμάτων εξωτερικής πολιτικής στη δημόσια συζήτηση», είπε ο κ. Δένδιας σημειώνοντας ότι τα ελληνοτουρκικά δεν είναι χρήσιμο να χρησιμοποιούνται κατά την προεκλογική περίοδο.
«Όμως, έχω επισημάνει πολλές φορές ότι οφείλουμε και οι δύο πλευρές να προστατεύσουμε αυτό το κλίμα το οποίο διαμορφώθηκε. Διότι μόνο έτσι θα μπορέσουμε, μετά τις εκλογές, να εκμεταλλευτούμε τα όποια περιθώρια υπάρχουν για συνεννόηση», πρόσθεσε ο υπουργός Εξωτερικών και συνέχισε λέγοντας χαρακτηριστικά: «Δεν θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να ενταχθεί η θεματολογία των ελληνοτουρκικών σχέσεων στην προεκλογική περίοδο που βρίσκεται παράλληλα σε εξέλιξη και στις δύο χώρες».
Αναλυτικά η δήλωση του Ν. Δένδια για τα ελληνοτουρκικά
«Για το κλίμα που επικρατεί μετά από τους καταστροφικούς σεισμούς και μετά από την επίσκεψή μου στην Αντιόχεια και θα ήθελα να πω ότι η επιλογή μας αυτή είναι μια στάση αλληλεγγύης προς μια γειτονική χώρα, προς μια κοινωνία, η οποία έχει υποστεί μια ασύλληπτη καταστροφή και θα ήθελα και πάλι να ξεκαθαρίσω, ότι η Ελλάδα θα συνεχίσει να στηρίζει την τουρκική κοινωνία και δεν εξαρτά με κανέναν τρόπο αυτή της τη στάση από οποιοδήποτε γεωπολιτικό αντάλλαγμα.
Γνωρίζουμε πάντα τις δυσκολίες των διμερών μας σχέσεων με την Τουρκία. Ελπίζουμε στη διατήρηση του ήρεμου κλίματος. Ελπίζουμε ότι αυτό το ήρεμο κλίμα, που ακολούθησε την επίσκεψή μου, να λειτουργήσει ως αφετηρία έναρξης ενός ειλικρινούς διαλόγου, ώστε να συζητηθεί η διαφορά μας με την Τουρκία, δηλαδή η οριοθέτηση της Υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης στη βάση του καταστατικού χάρτη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, των σχέσεων καλής γειτονίας, του σεβασμού των κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, του σεβασμού των κανόνων του Δικαίου της Θάλασσας.
Άλλωστε αυτή είναι η ίδια η βάση με την οποία συζητήσαμε και καταλήξαμε σε συμφωνίες με την Αίγυπτο, την Ιταλία, την Αλβανία. Η Ελλάδα αναζητεί πάντα δρόμους έντιμης και ειλικρινούς συνεργασίας με την Τουρκία.
Παράλληλα προχωράμε μεθοδικά και αποτελεσματικά στην προάσπιση των συμφερόντων μας. Στην προάσπιση της κυριαρχίας μας, στην προάσπιση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων. Αυτά τα οποία κατοχυρώνονται από τις διεθνείς συμφωνίες, από τις διεθνείς συνθήκες και από το Διεθνές Δίκαιο. Και βέβαια, δεν μπορούν αυτά να είναι αντικείμενα διαπραγμάτευσης.
Πάντως εν όψει μάλιστα και της επίσκεψης του κυρίου Υπουργού στην Άγκυρα μετά από δύο μέρες, εγώ θέλω να πω ότι είναι κατανοητό σε προεκλογικές περιόδους να επιχειρείται, υπό την πίεση των προεκλογικών αναγκών, η ένταξη κρίσιμων θεμάτων εξωτερικής πολιτικής στη δημόσια συζήτηση.
Όμως έχω επισημάνει πολλές φορές ότι οφείλουμε και οι δύο πλευρές να προστατεύσουμε αυτό το κλίμα το οποίο διαμορφώθηκε. Διότι μόνο έτσι θα μπορέσουμε, μετά τις εκλογές, να εκμεταλλευθούμε τα όποια περιθώρια υπάρχουν για συνεννόηση και δεν θεωρώ ότι είναι χρήσιμο να ενταχθεί η θεματολογία των ελληνοτουρκικών σχέσεων στην προεκλογική περίοδο, που βρίσκεται παράλληλα σε εξέλιξη και στις δύο χώρες».
Τι είχε πει ο Τσαβούσογλου τη Μ. Δευτέρα
«Υπάρχουν νησιά στο Αιγαίο με αδιευκρίνιστο καθεστώς, υπάρχει το θέμα του εναέριου χώρου, υπάρχουν κάποιες συζητήσεις για αύξηση των χωρικών υδάτων από τα 6 μίλια στα 12 μίλια κατά καιρούς, όλα αυτά είναι θέματα διαφωνίας, θέματα που δεν έχουν λυθεί εδώ και χρόνια», δήλωσε ο Τούρκος ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου στο τηλεοπτικό δίκτυο A Haber. Και μάλιστα επικαλούμενος τη θετική ατμόσφαιρα των τελευταίων εβδομάδων, είπε ότι είναι η κατάλληλη στιγμή, να τα διαπραγματευτούμε και να τα λύσουμε όλα ως πακέτο. Διαφορετικά, όπως είπε, αν λύσουμε το ένα και δεν λύσουμε το άλλο, η ένταση θα συνεχιστεί.
Στην πράξη, οι δηλώσεις του κ. Τσαβούσογλου έρχονται σε πλήρη αντίθεση με το ήπιο κλίμα που είχε καλλιεργηθεί το τελευταίο διάστημα από αμφότερες τις πλευρές και ξεδιπλώνει το τουρκικό «πλάνο» σε συνέχεια του οδικού χάρτη τον είχε περιγράψει σε συνέντευξή του στο πρακτορείο Anadolu, ο στενός συνεργάτης του Ερντογάν, Ιμπραήμ Καλίν. Στο ίδιο κλίμα εμφανίστηκε και ο υπουργός Άμυνας της χώρας, Χουλουσί Ακάρ, ο οποίος έκανε αναφορά σε «θετική ατμόσφαιρα την οποία θέλουμε να διατηρήσουμε».
Συγκεκριμένα, ο υπουργός Εξωτερικών της Τουρκίας υποστήριξε ότι «όσον αφορά στα θέματα του Αιγαίου, υπάρχουν τα νησιά που είναι αμφισβητούμενου καθεστώτος, υπάρχουν οι παραβιάσεις στις οποίες αναφέρθηκα προηγουμένως», υπογραμμίζοντας ότι «υπάρχει το ζήτημα του εναέριου χώρου - έχουν διεκδικήσεις για πάνω από 6 μίλια, στα 10 μίλια».
Μάλιστα για ακόμη μία φορά κατηγόρησε την Ελλάδα πως κάνει παραβιάσεις υπογραμμίζοντας ότι «για να διατηρηθεί η θετική ατμόσφαιρα θα πρέπει κατ’ αρχάς να αποφεύγονται οι εντάσεις στο Αιγαίο».
Παράλληλα έκανε αναφορά και σε ενδεχόμενο ατυχήματος κατά τη διάρκεια των εντάσεων που σημειώνονται στα εναέρια σύνορα, προειδοποιώντας ότι «τελικά όλα μπορούν να συμβούν και αυτή η θετική ατμόσφαιρα να χαθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα»
Αναλυτικά οι αναφορές του Μεβλούτ Τσαβούσογλου
«Για να είναι διαρκής αυτή η θετική ατμόσφαιρα χρειάζεται να γίνουν βήματα για την επίλυση ζητημάτων που έμειναν επί χρόνια άλυτα. Κατ’ αρχάς για να γίνουν αυτά τα βήματα θα πρέπει να διατηρήσουμε αυτή τη θετική ατμόσφαιρα. Δηλαδή, τα δύο συνδέονται στην πραγματικότητα μεταξύ τους. Για να διατηρηθεί η θετική ατμόσφαιρα θα πρέπει κατ’ αρχάς να αποφεύγονται οι εντάσεις στο Αιγαίο. Θα πρέπει να σταματήσουν οι παραβιάσεις.
Επίσης, στην Ανατολική Μεσόγειο πρέπει να προωθήσουμε τη συνεργασία. Δεν επιβουλευόμαστε τα δικαιώματα κανενός, αλλά πάντα θα προστατεύουμε τα δικαιώματα τα δικά μας και της “Τουρκικής Δημοκρατίας της Βορείου Κύπρου”. Αλλά στην Ανατολική Μεσόγειο υπάρχουν η Ελλάδα, η Κύπρος (και λέω Κύπρος αναφερόμενος και στις δύο πλευρές), το Ισραήλ – υπάρχουν πολλές χώρες, όχι μόνο εμείς – η Αίγυπτος, ο Λίβανος, η Συρία (όταν υπάρξουν οι κατάλληλες συνθήκες), η Λιβύη, η Παλαιστίνη. Τελικά, πρέπει να προσανατολιστούμε προς τη συνεργασία.
Όσον αφορά στα θέματα του Αιγαίου, υπάρχουν τα νησιά που είναι αμφισβητούμενου καθεστώτος, υπάρχουν οι παραβιάσεις στις οποίες αναφέρθηκα προηγουμένως, υπάρχει το ζήτημα του εναέριου χώρου - έχουν διεκδικήσεις για πάνω από 6 μίλια, στα 10 μίλια. Επιπλέον, υπάρχουν κάποιες δηλώσεις για επέκταση των χωρικών υδάτων από τα 6 στα 12 μίλια. Όλα αυτά είναι αντικείμενα διαφωνιών. Θέματα που δεν επιλύθηκαν επί χρόνια.
Τώρα, με αυτή τη θετική ατμόσφαιρα πρέπει αυτά να τα διαπραγματευτούμε και να αποφασίσουμε το πώς θα τα λύσουμε. Θα τα λύσουμε με διαπραγματεύσεις; Θα τα πιάσουμε ένα-ένα; Κατά την άποψή μου πρέπει να λυθούν ως πακέτο. Γιατί αν λύσεις το ένα και δεν λύνεις το άλλο και ένταση θα συνεχιστεί. Είναι μεταξύ τους συνδεδεμένα. Ως εκ τούτου δεν αρκεί να λυθεί μόνο το ένα (πρόβλημα).
Είτε “εμείς δεν μπορούμε να αναλάβουμε το πολιτικό κόστος”… Πιθανώς… Και στο παρελθόν έγινε. Από την ελληνική πλευρά. Είναι και για την Τουρκία ευαίσθητο θέμα, αλλά στην ελληνική πλευρά η πίεση είναι μεγαλύτερη. Θα προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο;
Αλλά και για να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο Τουρκία και Ελλάδα πρέπει να συμφωνήσουν. Και σε αυτό το σημείο δεν πρέπει να συμπεριφερθούμε επιλεκτικά. Πρέπει να προσφύγουμε για το σύνολο των ζητημάτων, αν θα γίνει κάτι τέτοιο. Είτε… μήπως θα επιλεγεί μια εναλλακτική οδός; Άλλωστε δεν υπάρχει λόγος να συζητάμε για σύγκρουση ή άλλες εναλλακτικές.
Εν τέλει, για να έχει διάρκεια αυτή η θετική ατμόσφαιρα πρέπει να κάνουμε βήματα προς αυτή την κατεύθυνση. Οι συνομιλίες, που αρχικά τις ονομάσαμε διερευνητικές και μετά συμβουλευτικές, δυστυχώς άρχισαν πριν από εμάς, συνεχίστηκαν και στη δική μας περίοδο, έγιναν αμοιβαίες προτάσεις γίνονται συναντήσεις, αλλά δεν υπήρξαν συγκεκριμένα βήματα.
Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε προεκλογικό κλίμα. Τόσο εμείς, όσο στην Ελλάδα. Κατά την άποψή μου, μετά τις εκλογές τόσο για το Κυπριακό όσο και για τα άλλα θέματα μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, να κάνουμε άτυπες συνομιλίες και στη συνέχεια να κάνουμε βήματα για το πώς θα τα επιλύσουμε.
Όσο δεν επιλύονται αυτά το προβλήματα, δημιουργείται για κάποιο διάστημα μία θετική ατμόσφαιρα και στη συνέχεια γίνεται μία παραβίαση, δημιουργούνται εντάσεις στον αέρα, από εκείνες που κάποτε λέγαμε αερομαχίες (dogfights). Θεός φυλάξει μπορεί να έχουμε κάποιο ατύχημα. Τελικά όλα μπορούν να συμβούν και αυτή η θετική ατμόσφαιρα να χαθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα».
