Το «πράσινο φως» στην αμυντική συμφωνία Ελλάδας - Ηνωμένων Πολιτειών άναψε η αμερικανική Γερουσία. Ο Αμυντικός Προϋπολογισμός του 2022 στον οποίο περιλαμβάνεται η συμφωνία ως τροπολογία είχε κατατεθεί τον Ιούνιο από τον πρόεδρο της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας Ρόμπερτ Μενέντεζ και εγκρίθηκε την Τετάρτη.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη σημαίνει ότι το νομοσχέδιο Μενέντεζ γίνεται αυτόματα νόμος του κράτους μαζί με την υπογραφή του προϋπολογισμού από τον πρόεδρο Μπάιντεν. Πρόκειται για το δεύτερο νομοσχέδιο ελληνικού ενδιαφέροντος που καταφέρνει να περάσει στο αμερικανικό Κογκρέσο μέσα στα δύο τελευταία χρόνια.
Αναβάθμιση αμυντικής συνεργασίας
Με τίτλο «Αμυντική και Διακοινοβουλευτική Εταιρική Σχέση ΗΠΑ-Ελλάδας 2021», το νομοσχέδιο φιλοδοξεί να οικοδομήσει πάνω στη δυναμική που δημιούργησε ο νόμος East Med Act και προβλέπει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την αναβάθμιση της αμυντικής συνεργασίας, αλλά και για την υποστήριξη του εκσυγχρονισμού των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Μεταξύ άλλων, εκφράζεται στήριξη στο σχήμα 3+1, προβλέποντας συγκεκριμένες κινήσεις για την εμβάθυνση και τη θεσμοθέτηση της αμερικανικής συμμετοχής.
Επιπλέον, το νομοσχέδιο προσπαθεί να προετοιμάσει το έδαφος για την έγκριση της πώλησης και την επίσπευση της παράδοσης μαχητικών αεροσκαφών F-35 στην περίπτωση που η Ελλάδα αποφασίσει να τα αγοράσει. Υπό αυτό το πρίσμα, προβλέπεται και η παροχή δανείων τα οποία θα σχετίζονται με εξοπλιστικά προγράμματα.
Σύμφωνα με το νομοσχέδιο, το αμερικανικό Κογκρέσο εκτιμά ότι είναι προς το συμφέρον των ΗΠΑ να βοηθήσει την Ελλάδα να απεξαρτηθεί από τις υφιστάμενες εξαρτήσεις σε ρωσικό αμυντικό εξοπλισμό. Ως εκ τούτου προβλέπεται η ένταξη της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Κίνητρων Ανακεφαλαιοποίησης. Μία από τις αλλαγές, όμως, που εντοπίζεται στην τροπολογία σε σχέση με το αρχικό κείμενο του νομοσχεδίου είναι ότι δεν προβλέπονται συγκεκριμένα κεφάλαια.
Αναλυτικά, τι προβλέπει η τροπολογία:
Σύσταση Διακοινοβουλευτικής Ομάδας για το Σχήμα 3+1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ)
-Συστήνεται μια ομάδα, γνωστή ως «Διακοινοβουλευτική Ομάδα 3+1 Κύπρου, Ελλάδας, Ισραήλ και Ηνωμένων Πολιτειών», που θα χρησιμεύσει ως νομοθετική συνιστώσα της διαδικασίας 3+1 που ξεκίνησε στην Ιερουσαλήμ τον Μάρτιο του 2019.
-Η Διακοινοβουλευτική Ομάδα 3+1 της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών θα περιλαμβάνει μια ομάδα όχι περισσότερων από 6 Γερουσιαστών των Ηνωμένων Πολιτειών, που θα είναι γνωστή ως «ομάδα των Ηνωμένων Πολιτειών», οι οποίοι θα διορίζονται ισάριθμα από τον αρχηγό της πλειοψηφίας και τον αρχηγό της μειοψηφίας της Γερουσίας. Ο ηγέτης της πλειοψηφίας και ο αρχηγός της μειοψηφίας της Γερουσίας θα υπηρετούν επίσης ως αυτεπάγγελτα μέλη της ομάδας των Ηνωμένων Πολιτειών.
-Η ομάδα των Ηνωμένων Πολιτειών θα συναντάται με μέλη της ομάδας 3+1 για να συζητήσει θέματα στην ημερήσια διάταξη των κυβερνήσεων της Ελλάδας, του Ισραήλ, της Κύπρου, και των Ηνωμένων Πολιτειών το λιγότερο μια φορά τον χρόνο. Σε αυτά τα θέματα θα συμπεριλαμβάνονται η θαλάσσια ασφάλεια, η αμυντική συνεργασία, οι ενεργειακές πρωτοβουλίες και οι προσπάθειες αντιμετώπισης κακοήθους επιρροής από τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας και τη Ρωσική Ομοσπονδία.
-Το νομοσχέδιο εξουσιοδοτεί 100.000 δολάρια για κάθε οικονομικό έτος για την κάλυψη των δαπανών που θα κάνει η «ομάδα των Ηνωμένων Πολιτειών» στο πλαίσιο των διεργασιών στου σχήματος 3+1.
Συνεργασία για τη στρατιωτική εκπαίδευση
Για κάθε οικονομικό έτος από το 2022 έως το 2026, επιτρέπεται να διατεθούν 1.800.000 δολάρια για το Πρόγραμμα Διεθνούς Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (ΙΜΕΤ) στην Ελλάδα, τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τους ακόλουθους σκοπούς:
-Εκπαίδευση μελλοντικών ηγετών.
-Προώθηση καλύτερης κατανόησης των Ηνωμένων Πολιτειών.
-Δημιουργία μιας σχέσης μεταξύ των Ενόπλων Δυνάμεων των Ηνωμένων Πολιτειών και του στρατού της Ελλάδας για την οικοδόμηση μελλοντικών συνεργασιών.
-Ενίσχυση της διαλειτουργικότητας και των δυνατοτήτων για κοινές επιχειρήσεις.
-Εστίαση στην επαγγελματική στρατιωτική εκπαίδευση, στον πολιτικό έλεγχο του στρατού και στην προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Το Κογκρέσο για Δανειακό Πρόγραμμα
Το Κογκρέσο πιστεύει ότι η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να παράσχει άμεσα δάνεια στην Ελλάδα για την προμήθεια αμυντικών ειδών, αμυντικών υπηρεσιών και υπηρεσιών σχεδιασμού και κατασκευής σύμφωνα με την ισχύ του άρθρου 23 του Νόμου περί Ελέγχου Εξαγωγών Όπλων (AECA) για την υποστήριξη της περαιτέρω ανάπτυξης των στρατιωτικών δυνάμεων της Ελλάδας.
Το Κογκρέσο για τη Μεταφορά των Μαχητικών Αεροσκαφών F-35 στην Ελλάδα
Είναι η αίσθηση του Κογκρέσου ότι ο πρόεδρος έχει την εξουσία να επισπεύσει την παράδοση οποιουδήποτε μελλοντικού αεροσκάφους F-35 στην Ελλάδα μόλις η Ελλάδα είναι έτοιμη να προχωρήσει σε μια τέτοια αγορά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις πιστοποίησης που προβλέπονται στην ενότητα 36 του Νόμου περί Ελέγχου Εξαγωγών Όπλων.
Βοήθεια για απεξάρτηση από τον ρωσικό εξοπλισμό
Στο νομοσχέδιο αναφέρεται ότι θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στο μέγιστο δυνατό βαθμό τα ποσά που παρέχονται μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Κίνητρων Ανακεφαλαιοποίησης προκειμένου να βοηθήσουν τη χώρα να καλύψει τις αμυντικές της ανάγκες και να απομακρυνθεί από τον στρατιωτικό εξοπλισμό ρωσικής παραγωγής.
Επιπλέον, προβλέπεται ότι το αργότερο 180 ημέρες μετά την ημερομηνία θέσπισης του παρόντος νόμου, ο υπουργός Εξωτερικών θα υποβάλει στις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου έκθεση που θα παρέχει πλήρη αποτίμηση για όλα τα κεφάλαια που διανέμονται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Κίνητρων Ανακεφαλαιοποίησης.
Στη συγκεκριμένη έκθεση θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται:
-η ταυτοποίηση κάθε χώρας που αποδέχθηκε τα κεφάλαια.
-η περιγραφή του τρόπου με τον οποίο χρησιμοποιήθηκαν τα κεφάλαια.
-μια αποτίμηση του υπολειπόμενου εξοπλισμού που παρείχε η τότε Σοβιετική Ένωση ή η Ρωσική Ομοσπονδία στις χώρες αποδέκτες.
H αίσθηση του Κογκρέσου:
-Η Ελλάδα αποτελεί πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένες στη στήριξη της ασφάλειας και της ευημερίας της.
-Το σχήμα συνεργασίας 3+1 μεταξύ της Κύπρου, της Ελλάδας, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών υπήρξε ένα επιτυχημένο φόρουμ συνεργασίας σε ενεργειακά ζητήματα και θα πρέπει να επεκταθεί ώστε να συμπεριλάβει άλλους τομείς κοινού ενδιαφέροντος για τα μέλη.
-Oι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αυξήσουν και να εμβαθύνουν τις προσπάθειες να συνεργαστούν και να υποστηρίξουν τον εκσυγχρονισμό του ελληνικού στρατού.
-Είναι προς το συμφέρον των Ηνωμένων Πολιτειών να συνεχίσει η Ελλάδα να απομακρύνει τον στρατιωτικό εξοπλισμό της από πλατφόρμες και οπλικά συστήματα ρωσικής παραγωγής μέσω του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Κίνητρων Ανακεφαλαιοποίησης (ERIP).
-Οι ναυτικές συνεργασίες με την Ελλάδα στον κόλπο της Σούδας και στην Αλεξανδρούπολη είναι αμοιβαία επωφελείς για την εθνική ασφάλεια των Ηνωμένων Πολιτειών και της Ελλάδας.
-Οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει, κατά περίπτωση, να υποστηρίξουν την πώληση μαχητικών F-35 Joint Strike Fighters στην Ελλάδα.
-Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να συνεχίσει να επενδύει σε προγράμματα Διεθνούς Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (IMET) στην Ελλάδα.
-Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να υποστηρίξει κοινές ασκήσεις συνεργασίας για τη θαλάσσια ασφάλεια με την Κύπρο, την Ελλάδα και το Ισραήλ.
-Σύμφωνα με τις νομικές αρχές και τα κριτήρια επιλογής έργων, η Αναπτυξιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (USDFC) θα πρέπει να εξετάσει το ενδεχόμενο υποστήριξης ιδιωτικών επενδύσεων σε στρατηγικά έργα υποδομής στην Ελλάδα, ώστε να συμπεριληφθούν ναυπηγεία και λιμάνια που συμβάλλουν στην ασφάλεια της περιοχής και στην ευημερία της Ελλάδας.
-Η παράταση της Συμφωνίας Αμοιβαίας Αμυντικής Συνεργασίας (MDCA) με την Ελλάδα για περίοδο πέντε ετών περιλαμβάνει εμβάθυνση των εταιρικών σχέσεων σε ελληνικές στρατιωτικές εγκαταστάσεις σε όλη τη χώρα και αποτελεί μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη.
-Η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών θα πρέπει να ιδρύσει το Ενεργειακό Κέντρο ΗΠΑ - Ανατολικής Μεσογείου, όπως εξουσιοδοτείται από το άρθρο 204 του Νόμου για την εταιρική σχέση ασφάλειας και ενέργειας στην Ανατολική Μεσόγειο (EastMed Act) του 2019.
