Του Κωνσταντίνου Λουκόπουλου*
Πραγματοποιείται επιτέλους αύριο η αναντίρρητα σημαντική αλλά και ταυτόχρονα «δύσκολη» επίσημη επίσκεψη Τσίπρα στην Μόσχα με την διπλή ιδιότητα του, Πρωθυπουργού και ΥΠΕΞ! Σημαντική για την υποστήριξη των εθνικών συμφερόντων (σε όση έκταση είναι δυνατόν) αλλά και συνάμα δύσκολη μετά τους καλοκαιρινούς τυχοδιωκτισμούς Κοτζιά και φυσικά λόγω της γεωπολιτικής συγκυρίας ιδιαίτερα μετά την αναζωπύρωση της Ρωσο-Ουκρανικής κρίσεως εξ αιτίας των τελευταίων επιθετικών ενεργειών της Ρωσίας στα στενά Κέρτς, στην έξοδο της Αζοφικής Θάλασσας στον Εύξεινο Πόντο.
Το περασμένο καλοκαίρι, όπως όλοι θυμόμαστε, ο Πρωθυπουργός παρακολουθούσε αμήχανος τον απολαμβάνοντα τότε της πλήρους εμπιστοσύνης του, Υπουργό Εξωτερικών κ. Κοτζιά να «βραχυκυκλώνει» τις Ελληνορωσικές Σχέσεις κόντρα στις θεωρίες του περί Ενεργής Εξωτερικής Πολιτικής και αγνοώντας παντελώς τις εισηγήσεις των αρμοδίων Διπλωματών. Δυστυχώς ο κ. Κοτζιάς εκλάμβανε και με την συναίνεση του Πρωθυπουργού, την Εξωτερική Πολιτική, ως προσωπική του υπόθεση! Καταβλήθηκαν έκτοτε σύντονες προσπάθειες για να μειωθεί η διπλωματική ένταση και να επανέλθουν οι σχέσεις μας στο επίπεδο που αφ' ενός μεν επιβάλουν τα συμφέροντα μας, αφ' ετέρου δε επιτρέπουν οι δεσμεύσεις που απορρέουν από την συμμετοχή μας στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ σε συνδυασμό με την υφιστάμενη συνολική γεωπολιτική κατάσταση. Μιας και η Μόσχα ευφυώς είχε διαχωρίσει αυτήν την ίδια την Ελλάδα από τον Έλληνα ΥΠΕΞ, μετά τον εξαναγκασμό σε παραίτηση του Νίκου Κοτζιά από τον Πρωθυπουργό που «εξυπηρέτησε» και άλλους λόγους, άνοιξε ο δρόμος για την εξομάλυνση των Ελληνορωσικών σχέσεων.
Ο κ. Τσίπρας ως Πρωθυπουργός επισκέπτεται την Μόσχα για δεύτερη φορά μετά από εκείνο τον Απρίλιο της «αυταπάτης» του 2015, όταν έψαχνε με τον κ. Λαφαζάνη «ασφαλή λιμάνια». Η μεθαυριανή επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού συμπίπτει με την συμπλήρωση 190 ετών από την καθιέρωση διπλωματικών σχέσεων Ελλάδας-Ρωσίας, κάτι που δημιουργεί από μόνο του την ευνοϊκή ατμόσφαιρα για τις συνομιλίες που θα έχει τόσο με τον Πρόεδρο της Ρωσικής Ομοσπονδίας Βλαντιμίρ Πούτιν όσο και με τον ομόλογό του Ντμίτρι Μεντβέντεφ. Από χθες μάλιστα βρίσκεται στην Ρωσική Πρωτεύουσα ο Αναπληρωτής ΥΠΕΞ κ. Κατρούγκαλος για να συμμετάσχει ως επικεφαλής της Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην 11η Συνεδρίαση της Μικτής Διυπουργικής Επιτροπής Ελλάδος-Ρωσίας που είχε αναβληθεί λόγω της δημιουργηθείσας έντασης.
Στην Μόσχα αντιλαμβάνονται απόλυτα ότι η Ελλάδα ανήκει σε άλλο «Στρατόπεδο» από αυτό που θα ήθελαν και αυτό δεν αλλάζει. Ιδιαίτερα τελευταία, μετά την αναβαθμισμένη σχέση της με τις ΗΠΑ και με την συχνή Αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην χώρα μας. Από πλευράς μας αντιλαμβανόμαστε διαχρονικά τις ρωσικές «ευαισθησίες» πηγαίνοντας πίσω στην Σοβιετική εποχή. Ακόμα και μετά τις ομολογουμένως διπλωματικά ανάρμοστες ρωσικές δραστηριότητες στο εσωτερικό της Ελλάδος για το λεγόμενο «Μακεδονικό».
Είναι βέβαιο ότι θα έχουμε και από τις δύο πλευρές πλειοδοσία πολλών καλών αλλά μάλλον κενού περιεχομένου λόγων. Άλλωστε οι βασικές γεωστρατηγικές επιλογές τόσο της Ρωσίας ως ισχυρής Δύναμης όσο και της Ελλάδος είναι σταθερές και τα περιθώρια σύγκλισης θέσεων και συμφερόντων έχουν περιοριστεί στο ελάχιστο από την στιγμή που η Μόσχα συνεργάζεται πλέον στενά με την Άγκυρα. Επομένως δεν αναμένουμε κάτι ουσιαστικό σε θέματα Υψηλής Πολιτικής. Η αμοιβαία κατανόηση, η αποκατάσταση κλίματος εμπιστοσύνης και η ειλικρινής συνεργασία εκτιμάται ότι είναι η ρεαλιστική επιδίωξη και των δύο πλευρών. Η περαιτέρω… «ανάπτυξη και εμβάθυνση» της διμερούς συνεργασίας όπως μας την επεσήμανε και το Κυβερνητικό ΑΠΕ, θα εστιαστεί σε ζητήματα οικονομίας, διαλόγου επί περιφερειακών ζητημάτων, ενέργειας, πολιτισμού, εμπορικής ναυτιλίας, καταπολέμησης του οργανωμένου εγκλήματος ενώ θα τεθεί διευκόλυνσης ρωσικών επενδύσεων στην Ελλάδα αλλά και η αύξηση των ελληνικών εξαγωγών στην Ρωσία. Η κήρυξη του 2019 ως έτους γλώσσας και λογοτεχνίας για τις δύο χώρες θα φέρει πολιτιστικά πιο κοντά τις δύο χώρες.
Ούτε βέβαια σε ότι αφορά στο Κυπριακό να περιμένουμε κάτι παρά τις κυβερνητικές προσδοκίες στην Αθήνα αλλά και στην Λευκωσία. Κρίνεται σκόπιμο να επισημανθεί ότι η Ρωσία υποστηρίζει διαχρονικά τουλάχιστον σε λεκτικό επίπεδο μία δίκαιη και βιώσιμη λύση (κάτι βέβαια που λέει και η ίδια η …Τουρκία) αλλά «βολεύεται» με την διαιώνιση του προβλήματος προκειμένου να διατηρείται η τριβή δύο χωρών του ΝΑΤΟ, της Ελλάδος με την Τουρκία που κατέχει το 40% της Νήσου. Η ενίσχυση της Αμερικανικής εμπλοκής προς υποστήριξη της ενεργειακής πολιτικής της Κυπριακής Δημοκρατίας (καθόσον υπάρχει σύγκλιση συμφερόντων) και οι εκτιμήσεις ότι θα υπάρξει και στρατιωτική συνεργασία ενόχλησε εκτός από την Άγκυρα και την Μόσχα όπως φαίνεται από την αυστηρή και ως ένα σημείο απειλητική δήλωση της Εκπροσώπου Τύπου του Ρωσικού Υπουργείου Εξωτερικών κ. Μαρίας Ζαχάροβα!
Ας πάρουμε όμως και τα …αγκάθια και τις ενδεχόμενες παγίδες αυτής της επίσκεψης. Επειδή είναι δεδομένο ότι η Ρωσική πλευρά θα εκμεταλλευτεί την παρουσία ενός Πρωθυπουργού χώρας μέλους της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας και της ΕΕ και μέσω αυτού να απευθυνθεί στην Δύση προβάλλοντας τις Ρωσικές θέσεις ιδιαίτερα μετά την πρόσφατη κρίση στην Αζοφική Θάλασσα απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή, διπλωματική επάρκεια και δεινότητα από τον Πρωθυπουργό στο θέμα αυτό. Κάτι ασφαλώς που φοβόμαστε ότι δεν … κατέχει. Το μόνο που έχει να κάνει είναι να ακούσει απλά τι θα του προτείνουν οι Διπλωμάτες μας, μιας και ο «προκάτοχος» του κ. Κοτζιά απεχθανόταν «τις υποδείξεις» τους! Είναι επίσης σίγουρο ότι θα τεθεί το θέμα της διένεξης μεταξύ της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και του Οικουμενικού Πατριαρχείου λόγω της κήρυξης της Αυτοκέφαλου της Ουκρανικής Εκκλησίας. Ένα θρησκευτικό ζήτημα με ισχυρές γεωπολιτικές προεκτάσεις. Δεν γνωρίζουμε αν η ενεργειακή διάσταση με τον «Turkish Stream» θα συμπεριληφθεί στις συνομιλίες και αν τελικά υπάρχει ουσιαστικό ενδιαφέρον να συμπεριληφθεί κλάδος του και στην Ελλάδα χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η ευρύτερη ενεργειακή στρατηγική συνεργασία. Είναι και αυτό όμως ένα θέμα που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς.
Ευχόμαστε στην παγωμένη Μόσχα ο Έλληνας Πρωθυπουργός μεθαύριο να κατορθώσει να «λιώσει τους πάγους» που δημιούργησε με την ανοχή του ο μέχρι πριν δύο μήνες έμπιστος του κ. Κοτζιάς χωρίς όμως να μπερδέψει τους «Στρατηγικούς Εταίρους» όπως έκανε πρόσφατα ο κ. Καμμένος καθόσον δεν μπορείς να έχεις ταυτόχρονα δύο Στρατηγικούς Εταίρους που είναι μεταξύ τους ανταγωνιστές. Μπορούμε όμως να έχουμε καλές και ειλικρινείς σχέσεις με τις προϋποθέσεις που επισημάνθηκαν παραπάνω. Με ένα ισχυρό δρώντα στην Ευρωατλαντική Περιφέρεια και πλέον στην Μέση Ανατολή, μέλος του ΣΑ/ΟΗΕ όπως είναι η Ρωσική Ομοσπονδία θα πρέπει να υπάρχουν ανοικτοί δίαυλοι επικοινωνίας ιδιαίτερα μετά την αυξημένη επιθετικότητα της αναθεωρητικής και ηγεμονικής Τουρκίας στην ΝΑ Μεσόγειο αλλά και της σχετικής ρευστότητας που παρατηρείται στα Βαλκάνια.
*Ο Αντιστράτηγος ε.α. Κωνσταντίνος Λουκόπουλος είναι επικεφαλής του Παρατηρητηρίου Liberal.
Share
