Με τα «όπλα» της ευθείας αμερικανικής στήριξης από τον ίδιο τον πρόεδρο Μπάιντεν αλλά και με το ισχυρό χαρτί της Έκθεσης της Κομισιόν, η Λευκωσία προετοιμάζεται για το ενδεχόμενο σύγκλησης Πενταμερούς στη συνέχεια της πρωτοβουλίας του ΓΓ του ΟΗΕ Α. Γκουτέρες.
Ο Πρόεδρος της Κύπρου Ν. Χριστοδουλίδης, μετά τη σημαντική για την Κύπρο συνάντησή του στον Λευκό Οίκο με τον Τ. Μπάιντεν, χθες, στην Αθήνα, συζήτησε με τον πρωθυπουργό Κυρ. Μητσοτάκη τα αποτελέσματα της συνάντησης αυτής, τα επόμενα βήματα μετά την Τριμερή συνάντηση στα Ηνωμένα Έθνη με τον Α. Γκουτέρες και τον Τουρκοκύπριο ηγέτη Ε. Τατάρ αλλά και την επικείμενη Διακυβερνητική Συνάντηση Ελλάδας-Κύπρου στις 26-27 Νοεμβρίου.
Αθήνα και Λευκωσία εκτιμούν ως εξαιρετικά θετική τη συνάντηση στον Λευκό Οίκο που ανέδειξε το γεγονός ότι η στρατηγική σχέση όχι μόνο με την Ελλάδα αλλά και με την Κύπρο πλέον, είναι σημαντικός πυλώνας της αμερικανικής προσέγγισης και πολιτικής στην Ανατολική Μεσόγειο, κάτι που δημιουργεί υποχρεώσεις αλλά προσφέρει και σημαντικές ευκαιρίες.
Η Αλεξανδρούπολη, η Σούδα και η Λεμεσός αποτελούν ένα μεγάλο στρατηγικής σημασίας τόξο για την αμερικανική παρουσία στην περιοχή που κοιτάζει τόσο προς την κρίση στην Ουκρανία, όσο και στη Μ. Ανατολή. Βεβαίως, αυτή ακριβώς η γεωγραφική διάταξη είναι που ενοχλεί και προκαλεί έντονες αντιδράσεις από την Άγκυρα.
Όμως η αναφορά του Προέδρου Μπάιντεν, ο οποίος είναι χαρακτηριστικό ότι μίλαγε από γραπτό κείμενο που είχαν ετοιμάσει οι αρμόδιες υπηρεσίες του Λευκού Οίκου και του Στέιτ Ντιπάρτεντ, που τάχθηκε υπέρ της λύσης του Κυπριακού στη βάση της διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας, ήταν ένα ξεκάθαρο μήνυμα της Ουάσιγκτον ότι απορρίπτει την ακραία θέση της Άγκυρας για λύση δυο κρατών και στην επιμονή ότι η «Ομοσπονδία έχει τελειώσει».
Η τοποθέτηση αυτή έχει ιδιαίτερη σημασία καθώς συμπίπτει με τις παρασκηνιακές κινήσεις του Α. Γκουτέρες προκειμένου να βρει τρόπο ώστε να συγκαλέσει άτυπη Πενταμερή Διάσκεψη και να υπάρξει κινητικότητα που θα διατηρήσει ζωντανή την προσδοκία επανάληψης των συνομιλιών για το Κυπριακό. Η τουρκοκυπριακή πλευρά επιμένει ότι μόνο εάν γίνει δεκτή η απαίτηση για «κυριαρχική ισότητα και ισότιμο διεθνές στάτους» θα δεχθεί την επανέναρξη των συνομιλιών.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στη χθεσινή συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου εξετάσθηκε και το ενδεχόμενο στη διάρκεια της συνάντησης Γεραπετρίτη-Φιντάν την επόμενη Παρασκευή να μεταφερθεί το μήνυμα ότι θα είναι χρήσιμη και στα ελληνοτουρκικά η διατήρηση της διαδικασίας για το Κυπριακό και η συμμετοχή σε μια πολυμερή διαδικασία χωρίς όρους και προϋποθέσεις που πρακτικά θα καταστήσουν άνευ αντικειμένου τη σύγκληση Πενταμερούς.
Στην Άγκυρα έχει προκαλέσει εκνευρισμό και η Έκθεση της Κομισιόν καθώς εκτός του ότι έχουν τεθεί όλα τα θέματα που αφορούν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, υπάρχουν ιδιαίτερα σκληρές αναφορές στις υποχρεώσεις της Τουρκίας για την αναζήτηση λύσης του κυπριακού στη βάση των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ και του ευρωπαϊκού κεκτημένου, ενώ καταγράφονται και όλες οι μονομερείς κινήσεις της Τουρκίας που επιχειρούν να ανατρέψουν το status quo και να προκαλέσουν τετελεσμένα στο νησί.
Το Τουρκικό ΥΠΕΞ εξέδωσε οργισμένη ανακοίνωση στην οποία εκτός των άλλων υποστηρίζει ότι η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αντικατοπτρίζει τις «παράνομες» και «μαξιμαλιστικές απόψεις» της Ελλάδας και της ελληνοκυπριακής πλευράς που είναι «ασυμβίβαστες με την πραγματικότητα» και επιμένει ότι δεν θα έχει λόγο η ΕΕ στη διαδικασία τονίζοντας ότι η διαδικασία για τη λύση του Κυπριακού περιλαμβάνει μόνο τα δύο μέρη στο νησί, τις τρεις εγγυήτριες δυνάμεις και τα Ηνωμένα Έθνη».
Αθήνα και Λευκωσία προετοιμάζονται για μια ιδιαίτερα δύσκολη περίοδο γεμάτη προκλήσεις, αρχής γενομένης από τη συνάντηση Γεραπετρίτη-Φιντάν στις 8 Νοεμβρίου και της προγραμματιζόμενης από τον ΓΓ του ΟΗΕ σύγκλησης πολυμερούς διάσκεψης για το Κυπριακό και τελικό «σταθμό» τη συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν στις αρχές του 2025 στην Τουρκία.
