Η συνάντηση Μητσοτάκη-Σίσι επαναβεβαιώνει πρώτον, τους ισχυρούς δεσμούς Ελλάδας και Αιγύπτου, σε μία χρονική στιγμή, όπου η Τουρκία κάνει προσπάθειες για να προσεγγίσει το Κάιρο και να αλλάξει τους συσχετισμούς στην περιοχή.
Αυτό είναι και το σημαντικότερο στοιχείο της συνάντησης, καθώς Ελλάδα και Αίγυπτος θέλουν να στείλουν ένα μήνυμα πως υπάρχουν όρια και όροι στα οποία η Τουρκία πρέπει να προσαρμοστεί.
Η Αθήνα δείχνει να βρίσκεται σε πλήρη επαγρύπνηση, καθώς η Άγκυρα επιχειρεί να ξαναπιάσει το νήμα των σχέσεων της με το Κάιρο. Από την πλευρά του το τελευταίο δείχνει πως δεν είναι διατεθειμένο να αποδεχθεί τόσο εύκολα την προσέγγιση της Τουρκίας.
H Αίγυπτος έχει βάλει προαπαιτούμενα στην Τουρκία. Τα σοβαρά θέματα που χωρίζουν τις δύο χώρες είναι το θέμα της Λιβύης και οι σχέσεις με τη μουσουλμανική αδελφότητα.
Παρόλα αυτά, υπάρχουν αρκετοί μέσα στην αιγυπτιακή γραφειοκρατία, ειδικότερα στο υπουργείο Εξωτερικών -και όχι μόνο- οι οποίοι θα επιθυμούσαν ολική επαναφορά των σχέσεων με την Τουρκία.
Θα πρέπει επομένως να έχουμε κατά νου πως οι Αιγύπτιοι μπορεί να χρησιμοποιούν τη σχέση με την Ελλάδα για να στείλουν μηνύματα προς την Τουρκία. Εντούτοις, πρέπει να ομολογήσουμε πως οι σχέσεις μας με την Αίγυπτο βρίσκονται στο καλύτερο δυνατό σημείο.
Το δεύτερο στοιχείο που προκύπτει από την χθεσινή συνάντηση είναι ότι η Αθήνα, από τη στιγμή που αποκλείστηκε και από τη δεύτερη διάσκεψη του Βερολίνου για τη Λιβύη, προσδοκά και προσβλέπει σε υποστήριξη των ελληνικών θέσεων από το Κάιρο.
Δηλαδή, στην απόσυρση των στρατευμάτων και μισθοφόρων από τη Λιβύη, που είναι και η θέση της Αιγύπτου αλλά και των περισσότερων εμπλεκομένων, και δεύτερον κάποια νύξη σχετικά με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο.
Προφανώς, από τη στιγμή που η Αίγυπτος έχει υπογράψει τη συμφωνία με την Ελλάδα, η οποία και διεμβολίζει το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο, υιοθετεί εκ των πραγμάτων ελληνικές θέσεις.
Εδώ πρέπει να γίνει σαφές ότι η Ελλάδα αποσκοπεί στο να μην υπάρξει τρίτη διάσκεψη για τη Λιβύη στην οποία δεν θα συμμετάσχει και νομίζω ότι έχει καλές πιθανότητες να το καταφέρει.
Ως προς την παρουσία της Αιγύπτου στη διάσκεψη, το Κάιρο έχει τα δικά του συμφέροντα να προασπίσει στη Λιβύη. Όμως τυγχάνει οι θέσεις της Αιγύπτου, σε σχέση με την Τουρκία, να είναι περίπου ταυτόσημες με τις ελληνικές.
Οπότε δεν είναι καθόλου κακό να υπάρξει ένας συντονισμός των δύο χωρών, δίχως βέβαια αυτό να σημαίνει πως όταν εσύ δεν έχεις καρέκλα στο τραπέζι, τότε κάποιος άλλος μπορεί να καλύψει τη δική σου απουσία, ενώ εξυπηρετεί τα δικά του συμφέροντα.
Τρίτον, η αναφορά του Έλληνα πρωθυπουργού στις πιθανότητες μίας συμφωνίας για τις θαλάσσιες ζώνες έχει δύο αναγνώσεις.
Η πρώτη, αφορά στην πιθανότητα ολοκλήρωσης της τμηματικής οριοθέτησης με την Αίγυπτο, κάτι το οποίο δεν βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην ατζέντα της Αιγύπτου, αλλά ούτε και της Ελλάδας. Άρα είναι κάτι το πολύ πρόωρο για να το συζητάμε.
Η δεύτερη ανάγνωση είναι ότι η Ελλάδα επιχειρεί μία οριστική διευθέτηση όλων των εκκρεμοτήτων σε σχέση με την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στην περιοχή, κάτι το οποίο σημαίνει ότι περιλαμβάνει σε αυτή την πρόταση και την Τουρκία και την Κύπρο.
Στην ουσία ο πρωθυπουργός μίλησε για την παραπομπή των ζητημάτων στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης στο πλαίσιο μιας συνολικής διευθέτησης, η οποία θα περιλαμβάνει την Ελλάδα και την Λιβύη, εφόσον εμείς θεωρούμε πως είναι παράνομο το τουρκολιβυκό σύμφωνο.
Κατά συνέπεια, στον ελληνικό σχεδιασμό συμπεριλαμβάνονται οι περιοχές που βρίσκονται πέραν του 28ου μεσημβρινού, όπου και τερματίζει η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία, κάτι το οποίο σημαίνει τη συμπερίληψη της Τουρκίας, όπως και της Κύπρου.
Η Ελλάδα επιχειρεί συνεπώς να δείξει ετοιμότητα και αποφασιστικότητα ως προς την επίλυση των εκκρεμοτήτων σε σχέση με την οριοθέτηση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας.
Έπειτα από τις συμφωνίες με την Ιταλία και την Αίγυπτο αλλά και εκείνη με την Αλβανία για παραπομπή στη Χάγη, ως εκκρεμότητες για την Ελλάδα απομένουν η Τουρκία και η Κύπρος.
Η πρόθεση του πρωθυπουργού είναι να δείξει πως χρειάζεται να βρεθεί ένα modus operandi και δεν ήταν τυχαία η αναφορά του στη συμφωνία με την Αίγυπτο ως ένα τετελεσμένο ειρήνης και σταθερότητας.
Η σταθεροποίηση της κατάστασης περνά μέσα από την οριστική διευθέτηση των εκκρεμοτήτων ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας στην ευρύτερη περιοχή και αυτό πρέπει να γίνει σαφές στους εντός και εκτός περιοχής δρώντες.
* O Κωνσταντίνος Φίλης είναι Εκτελεστικός Διευθυντής ΙΔΙΣ & αναλυτής διεθνών θεμάτων του AΝΤ1
