Του Παναγιώτη Παστουσέα*
Η Ιστορία επαναλαμβάνεται είτε ως τραγωδία είτε ως φάρσα, αν δεν την μελετάμε σωστά και δεν βγάζουμε τα ορθά συμπεράσματα (παραφράζοντας την γνωστή ρήση του Μαρξ). Ένας άλλος ιστορικός έλεγε ότι η Ιστορία κινείται περιστροφικά και προχωρά μέσα στον χρόνο σαν σπείρα. Εννοώντας ότι η ιστορία μίας χώρας και η εξέλιξή της καθορίζονται από κάποια σταθερά αναλλοίωτα δεδομένα, όπως η γεωγραφική της θέση, η θρησκεία, οι γείτονές της κ.λ.π, και από κάποια νέα στοιχεία, που επηρεάζουν τα σταθερά, στην πορεία του χρόνου όπως η εξέλιξη της τεχνολογίας και της επιστήμης, η οικονομία, η δυναμική του πληθυσμού, το διεθνές περιβάλλον κ.λ.π. Επομένως στην Ιστορία κάθε λαού έχουμε νέα στοιχεία, που επηρεάζουν την εξέλιξή του και σταθερά στοιχεία και τάσεις, από τα οποία κανένας δεν μπορεί να ξεφύγει. Ένα από τα σταθερά στοιχεία, που μας καθόρισαν και μας καθορίζουν, είναι η γεωγραφική μας θέση και η θάλασσα.
Ας δούμε πως μπορούμε να διαβάσουμε σωστά την Ιστορία και να βγάλουμε ορθά και χρήσιμα συμπεράσματα που θα μας βοηθήσουν να πάρουμε τις σωστές αποφάσεις.
Η γεωγραφία και ο χαρακτήρας του πληθυσμού καθορίζουν εάν μία χώρα είναι Ηπειρωτική δύναμη (Σπάρτη, Περσία, Γερμανία των 2 ΠΠ, αυτοκρατορική Ρωσία, Σοβιετική Ένωση, σημερινή Ρωσία,….. ) ή Ναυτική δύναμη (αρχαία Αθήνα, Μ. Βρετανία, ΗΠΑ, Γαλλία,…..).
Είναι προφανές ότι η χώρα μας από την θέση και την φύση της είναι μια σημαντική ναυτική δύναμη παρά το μικρό της μέγεθος και από την σύσταση του Νέου Ελληνικού κράτους τοποθετημένη στο στρατόπεδο των Μεγάλων Ναυτικών δυνάμεων (Μ. Βρετανία, ΗΠΑ, Γαλλία).
Σαφώς ο επικός αγώνας των Ελλήνων κατά την Ελληνική Επανάσταση έθεσε τα θεμέλια της απελευθέρωσης αλλά ο καθοριστικός παράγοντας της δημιουργίας του Νέου Ελληνικού κράτους, την ώρα που η επανάσταση έσβηνε, ήταν η μεταστροφή της αγγλικής πολιτικής με επιστέγασμα την Ναυμαχία του Ναβαρίνου, σε αντίθεση με την αρνητική στάση των Ηπειρωτικών Δυνάμεων της Κ. Ευρώπης, που αποτελούσαν την Ιερά Συμμαχία, έναντι της επανάστασης των Ελλήνων.
Η μεταστροφή αυτή της Αγγλικής πολιτικής αποκαλύπτει ανάγλυφα και διαχρονικά τον ρόλο που παίζει η χώρα μας στο διεθνές σύστημα και το στρατόπεδο που ανήκει. Η Βρετανία είναι μια εμπορική και ναυτική δύναμη που είχε/ έχει διαφορετικά συμφέροντα και αντίληψη από τις άλλες Ηπειρωτικές Δυνάμεις. Επανεκτιμώντας τα συμφέροντά της, επιθυμούσε τη δημιουργία αυτού του μικρού κράτους, με δυσανάλογη για το μέγεθός του θαλάσσια δύναμη, υπό τον έλεγχό της, στη Ν. Βαλκανική, που θα παίξει ανασχετικό ρόλο στην επέκταση των Ρώσων (και αργότερα των Σοβιετικών) το οποίο είχε/ έχει τα χαρακτηριστικά ενός ναυτικού έθνους (ικανούς ναυτικούς και πλοία που με τις ικανότητες τους, πήραν το θαλάσσιο εμπορίας, της Μαύρης Θάλασσας, του Αιγαίου και της Α. Μεσογείου στα χέρια τους).
Για να πούμε ωμά την αλήθεια, το νέο Ελληνικό κράτος γεννήθηκε με την βοήθεια της μεγάλης Ναυτικής Δύναμης της εποχής, την Βρετανία γιατί ήταν και είναι ένα ναυτικό έθνος με ότι αυτό συνεπάγεται και με την προϋπόθεση ότι ο ρόλος του στο διεθνές σύστημα θα είναι στο πλευρό των Ναυτικών Δυνάμεων, με τα συμφέροντά τους αλληλένδετα από τότε μέχρι σήμερα
Στους Βαλκανικούς Πολέμους, οι Βαλκάνιοι σύμμαχοι, μας δέχθηκαν στην συμμαχία (και με την βοήθεια των Βρετανών) αν και είχαν πανίσχυρους στρατούς γιατί το Ναυτικό μας κυριαρχούσε στο Αιγαίο και απαγόρευε την μεταφορά των Τουρκικών ενισχύσεων στο Βαλκανικό μέτωπο, ο Στόλος μας με επικεφαλής τον «Αβέρωφ» που αποκτήθηκε με την δωρεά ευπατρίδων απελευθέρωσε το Β. Αιγαίο και καθιέρωσε την κυριαρχία μας στις Ελληνικές θάλασσες μέχρι σήμερα.
Στους 2 ΠΠ βρεθήκαμε στην μεριά των νικητών, στο πλευρό των Ναυτικών Δυνάμεων (ΗΠΑ-Μ. Βρετανία),με τον Στόλο μας, ενώ η πατρίδα μας ήταν κατακτημένη, να συμμετέχει σε επιχειρήσεις από τον Ινδικό Ωκεανό μέχρι την Βόρειο Θάλασσα και το Εμπορικό Ναυτικό να ανεφοδιάζει τους συμμάχους συμμετέχοντας στις νηοπομπές του Ατλαντικού αλλά και όπου αλλού χρειαζόταν.
Είμαστε μια μικρή χώρα μέσα στο Άναρχο και σκληρό Διεθνές Σύστημα που δεν γνωρίζει Δίκαιο και φιλίες αλλά μόνο Εθνικά Συμφέροντα. Τα μειονεκτήματα της μικρής χώρας (μικρός πληθυσμός, μικρές οικονομικές δυνατότητες και μικρότερη στρατιωτική ισχύ έναντι πολυπληθέστερων αντιπάλων) τα αντισταθμίζαμε πάντα, από αρχαιοτάτων χρόνων, με την δύναμη που μας έδινε η εκμετάλλευση του θαλασσίου στοιχείου που μας περιβάλει (θαλάσσιο εμπόριο, συγκρούσεις στην θάλασσα).
Όταν διαχρονικά το πλεονέκτημα του θαλάσσιου στοιχείου παραγκωνιζόταν η παρακμή ερχόταν γοργά και για πολλά χρόνια (παρακμή Βυζαντίου, Τουρκοκρατία)
Εάν οι αρμόδιοι για την λήψη αποφάσεων αγνοήσουν την ανάγκη διατήρησης της ναυτικής μας ισχύος και αφεθεί ο Στόλος μας να παρακμάσει, τότε η αξία μας σαν χώρα θα υποτιμηθεί. Το κενό θα καλυφθεί από τους γείτονές μας οι οποίοι για πρώτη φορά, από την απελευθέρωση μας, αναπτύσσουν το Πολεμικό τους Ναυτικό έτσι ώστε σε λίγα χρόνια η Τουρκία να έχει μετασχηματιστεί από Ηπειρωτική δύναμη σε πανίσχυρη Ναυτική Δύναμη που θα μας επισκιάσει τόσο στο Αιγαίο όσο και στην Α. Μεσόγειο, αναλαμβάνοντας αυτή να μας υποκαταστήσει στον ρόλο για τον οποίο έχουμε αξία στο Διεθνές Άναρχο Σύστημα
Τα αποτελέσματα μιας τέτοιας εξέλιξης θα ήταν καταστροφικά.
* Ο κ. Παναγιώτης Παστουσέας είναι Αντιναύαρχος ε.α. Επίτιμος Υπαρχηγός Γενικού Επιτελείου Ναυτικού.
