Του Νίκου Μελέτη
Υπάρχει ο κίνδυνος η συζήτηση για την επίσκεψη Τσίπρα στην Ουάσιγκτον να εξαντληθεί σε ανταλλαγή ανεκδότων για την αλλαγή ρόλου του γάιδαρου με την καμήλα και στην αντιπαράθεση για τις συνθήκες αναβάθμισης των F-16, για την οποία κατά βάθος όλοι συμφωνούν.
Η επίσκεψη του κ. Τσίπρα στην Ουάσιγκτον έχει αναμφίβολα την αυθύπαρκτη σημασία της, αλλά αυτό που εντυπωσιάζει είναι ότι για πρώτη φορά σε επίσκεψη έλληνα ηγέτη στον Λευκό Οίκο δεν ακούστηκε ούτε κουβέντα (από την αμερικανική ηγεσία) για τα θέματα που αφορούν άμεσα την Ελλάδα και το ευρύτερο πλέγμα ασφάλειας και σταθερότητας στην περιοχή.
Ο κ. Trump δεν αισθάνθηκε την ανάγκη, ούτε του ζητήθηκε εξάλλου (ούτε καν από τις ερωτήσεις που του τέθηκαν), να αναφερθεί στα θέματα ενδιαφέροντος της Ελλάδας. Αυτά που συνήθως ονομάζουμε εθνικά θέματα. Και όταν ο πρωθυπουργός ορθώς αναφέρθηκε στο Αιγαίο και στο Κυπριακό, ο κ. Trump έκανε πως δεν άκουγε...
Προφανώς δεν μπορεί οι ελληνοαμερικανικές σχέσεις να στηρίζονται αποκλειστικά στη δική μας ατζέντα. Αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να παραβλέπεται εντελώς η ελληνική ατζέντα. Εξάλλου, η αναγνώριση του ρόλου της Ελλάδας, η αναβάθμιση της στρατηγικής σχέσης ΗΠΑ-Ελλάδας, δεν είναι ένα θεωρητικό αφήγημα, αλλά πρεπει να βρίσκει ουσιαστικό περιεχόμενο με απτά αποτελέσματα και για την Ελλάδα.
Το πιο ανησυχητικό από όσα συνέβησαν είναι η αποκάλυψη του τρόπου που σκέπτεται και πολιτεύεται ο κ. Trump.
«America First», «Make America Great Again» και «Bring back American jobs» είναι οι βασικοί άξονες της πολιτικής του.
Και μέχρι εκεί φαίνεται ότι φθάνει η στρατηγική του και η γεωπολιτική αντίληψη της διεθνούς πραγματικότητας, με ότι σημαίνει αυτό για την αξιοπιστία των όποιων δεσμεύσεών του ως εταίρου και συμμάχου...
Ο κ. Trump μίλησε επανειλημμένα για τα F-16 και τις δουλειές που θα δώσουν στους Αμερικανούς, μίλησε για το ενεργειακό, χωρίς να έχει στο μυαλό του φυσικά το φυσικό αέριο της Κύπρου, ή τη στήριξη στην πραγματοποίηση ερευνών στην ελληνική ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο, παρά μόνο στην Αλεξανδρούπολη και στην άφιξη εκεί πλοίων με…αμερικάνικο σχιστολιθικό φυσικό αέριο σε μορφή LNG...
Μίλησε για επενδυτικές ευκαιρίες στην Ελλάδα, αλλα μέχρι να εμφανιστούν οι επενδυτές δεν θα είναι γνωστό εάν οι ευκαιρίες που ανέφερε αφορούσαν την Ελλάδα ή τους επενδυτές, εκ των οποίων αρκετοί είναι και φίλοι του...
Ο εκσυγχρονισμός των F-16 φαίνεται, όπως όλοι οι ειδικοί επιμένουν, ότι είναι αναγκαίος. Το πόσο θα στοιχίσει, το εάν το Κογκρέσο σπεύσει να κάνει δωρεά στην Ελλάδα για να μην διαψευσθεί η πρόβλεψη του Π. Καμμένου ή αν θα ανακαλύψουμε μετά από καμιά δεκαετία ότι θα χρωστάμε και θα ξεπληρώνουμε την αναβάθμιση των F-16 στον αιώνα τον άπαντα, είναι ένα άλλο θέμα.
Όμως δεν μπορεί η συνεισφορά στην αμερικανική οικονομία, με τα F-16, το φιλόξενο «καταφύγιο» που προσφέρει η Ελλάδα για του άνδρες του Αμερικανικού Στρατού, το προκεχωρημενο φυλάκιο της Σούδας, να μην εχει ανταλλάγματα οικονομικά, πολιτικά και διπλωματικά. Η συζήτηση για τη Σούδα παρέμεινε μυστική, εάν φυσικά έγινε τέτοια συζήτηση.
Όμως στη συνάντηση αυτή δεν υπήρξε (και είναι αγνωστο αν έστω επιδιώχθηκε) τοποθέτηση για μια σειρά σημαντικά ζητήματα:
- Δεν ακούστηκε κουβέντα για το Κυπριακό.
- Δεν ακούστηκε κουβέντα για το Αιγαίο και την ένταση που δημιουργεί η Τουρκία.
- Δεν ακούστηκε τίποτα για το δικαίωμα της Ελλάδας και της Κύπρου να ασκούν κυριαρχικά δικαιώματα και να εκμεταλλεύονται φυσικούς πόρους.
- Δεν ακούστηκε αποδοκιμασία των ακραίων κινήσεων και προκλήσεων με υπερπτήσεις ακόμη και από κατοικημένα ελληνικά νησιά.
- Δεν έγινε η οποιαδήποτε μνεία (παραβιάζοντας μια παράδοση τουλάχιστον σαράντα ετών) στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης.
Δεν αρκεί μια καλή κουβέντα που είπε ο κ. Trump για το χρέος, για το οποίο εξάλλου αποφασίζουν οι ευρωπαίοι, ενώ αδικεί την Αθήνα η αίσθηση ότι τα F-16 ήταν ένα (αναγκαίο) αντίτιμο για μια πρόσκληση στο Λευκό Οίκο. Αν έχει αλλάξει κάτι σε σχέση με την Σούδα, θα είναι καλό να το μάθουμε. Επίσης εάν υπάρχει κάποιο σοβαρό αντισταθμιστικό για τα F-16 και αυτό καλό είναι να το μάθουμε.
Όπως επίσης καλό είναι να μάθουμε πως θα αντανακλάται στα μείζονα ζητήματα που αφορούν την Ελλαδα, αυτή η στρατηγική συνεργασία με τις ΗΠΑ.
Γιατί πέραν του Σοσιαλισμού, πέραν του καπιταλισμού και του ιμπεριαλισμού, πέραν των καλών λόγων του κ. Trump, υπάρχει και η σκληρή πραγματικότητα: Η Ελλαδα και μετά την επιστροφή του κ. Τσίπρα είναι αντιμέτωπη με το Μνημόνιο, με την αξιολόγηση, με την οικονομική κρίση, με την Τουρκία, με το Σκοπιανό, με την Αλβανία. Και κανείς δεν περίμενε εκτός κάποιων αφελών που απλώς στο κεφάλι τους αντικατέστησαν την Σοβιετική Ένωση με τις ΗΠΑ και τον Trump με τον Brezhnev, ότι θα μπορούσε να υπάρξει κάτι διαφορετικό... Ούτε προφανώς η ΝΔ θα έκανε κάτι διαφορετικό…
Αλλά εχει αξία να λέμε την αλήθεια. Αν κέρδισε κάτι η χώρα θα πρέπει να το μάθουμε. Και να το πανηγυρίσουμε δεόντως. Αλλά ας μην πανηγυρίζουμε κάτι το οποίο κανείς προς το παρόν δεν μπορεί να εξηγήσει...
Ο «φάκελος των τουρκικών προκλήσεων»
Ο φάκελος που δόθηκε στον αμερικανό αντιπρόεδρο δεν περιείχε κάποια απόρρητα στοιχεία πέραν εκείνων που δημοσιοποιούνται από το ΓΕΕΘΑ και τα οποία είναι ενδεικτικά της κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας στο Αιγαίο, η οποία δεν απειλεί μόνο την Ελλαδα αλλά τη συνοχή του ΝΑΤΟ και τη σταθερότητα στην ευαίσθητη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Ανατολικής Μεσογείου.
Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά:
Παραβιάσεις Χωρικών Υδάτων: 2014: 371
2015: 299
2016: 414
2017: 1493 (μέχρι και Σεπτέμβριο)
Παραβάσεις-Παραβιάσεις- Εμπλοκές-Υπερπτήσεις-Αριθ.Αεροσκαφ
2015 826 1779 80 36 1384
2016 902 1671 68 57 1016
2017 823 2536 152 34 1016
(Τα στοιχεία του 2017 αφορούν το διάστημα μέχρι και Σεπτέμβριο).
Το σημαντικό πρόβλημα είναι ότι οι ΗΠΑ δεν αναγνωρίζουν τον ελληνικό εναέριο χώρο πέραν των 6 ν.μ. και αυτό δημιουργεί σοβαρές παρενέργειες καθώς έτσι δεν αναγνωρίζει ως παραβιάσεις τις πτήσεις τουρκικών μαχητικών στην περιοχή μεταξύ των 6-10 ν.μ.
Επίσης δεν αποδέχεται ως παραβάσεις των κανόνων εναέριας κυκλοφορίας του FIR Αθηνών καθώς θεωρεί ότι υπάρχουν τρόποι εντοπισμού των φίλιων αεροσκαφών και ειδικά για κρατικά αεροσκάφη δεν υπάρχουν οι ίδιες υποχρεώσεις που υπάρχουν για εμπορικά αεροσκάφη όταν εισέρχονται σε ένα FIR.
Και με δεδομένο ότι παγίως από το 1996 αποφεύγουν να πάρουν συνολική θέση για την κυριαρχία νησιών και βραχονησίδων του Αιγαίου το θέμα των υπερπτήσεων δεν φαίνεται να συγκινεί ιδιαίτερα τους Αμερικανούς.
Συνεπώς πρέπει να βρεθούν πιο πειστικά επιχειρήματα η εν πάση περιπτώσει να αντιληφθούμε ότι απέναντι στην Τουρκία δεν θα πρέπει να υπολογίζουμε σε μια αντικειμενική αντιμετώπιση από τους Αμερικανούς. Όσα F-16 κι αν αναβαθμίσουμε, όσο κι αν εξωραΐσουμε και μάλιστα σε ζωντανή σύνδεση από το Rose Garden το προφίλ του «διαβολικού» και «κακό που μας βρήκε» D. Trump...
Φωτογραφία SOOC
