Η τριμερής διάσκεψη Ελλάδας - Κύπρου - Ισραήλ στη Λευκωσία αποτυπώνει το ενδιαφέρον των τριών χωρών να επανενεργοποιήσουν το τριμερές σχήμα συνεργασίας τους. Ήταν η ένατη φορά που πραγματοποιήθηκε μία τέτοια συνάντηση στο ανώτατο πολιτικό επίπεδο, αλλά η πρώτη μετά την πλήρη αποκατάσταση διπλωματικών σχέσεων Ισραήλ-Τουρκίας.
Aν και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπένζαμιν Νετανιάχου εμφανίζεται παραδοσιακά επιφυλακτικός έναντι του Τούρκου προέδρου, Ταγίπ Ερντογάν, αναμένεται πως το Ισραήλ θα αναζητήσει τα επόμενα χρόνια καλές σχέσεις με Ελλάδα και Κύπρο από τη μία πλευρά, και Τουρκία από την άλλη. Tην ίδια μέρα, άλλωστε, που ο Νετανιάχου βρισκόταν στη Λευκωσία, ο Ισραηλινός υπουργός ενέργειας, Ίσραελ Κάτζ, είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Τούρκο ομόλογο του, Αρπαρσλάν Μπαϊρακτάρ.
Η Ελλάδα, η Κύπρος και το Ισραήλ αναζητούν κοινό βηματισμό στο τριμερές σχήμα συνεργασίας τους, ώστε να διερευνήσουν περισσότερες δυνατότητες συνεργειών. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζονται οι δυνατότητες διεύρυνσής του, τουλάχιστον σε ορισμένες περιπτώσεις. Πριν από δύο χρόνια, για παράδειγμα, ύστερα από την υπογραφή των Συμφωνιών του Αβραάμ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα είχαν προσκληθεί να συμμετάσχουν σε μία συνάντηση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ σε επίπεδο υπουργών εξωτερικών. Πλέον, στην ατζέντα των συζητήσεων μπαίνει η Ινδία, όπως τουλάχιστον προκύπτει επισήμως από την πρόσφατη συνέντευξη Τύπου στη Λευκωσία.
H Iνδία ενισχύει τα τελευταία χρόνια την παρουσία της στη Μεσόγειο. Η επίσκεψη του πρωθυπουργού Ναρέντρα Μόντι στην Αθήνα στα τέλη Αυγούστου αποτέλεσε ακόμα ένα βήμα προς την κατεύθυνση αυτή, και δημιούργησε ορισμένες καλές προοπτικές για τις διμερείς ελληνοϊνδικές σχέσεις.
H Iνδία διατηρεί, επίσης, καλές σχέσεις με την Κύπρο και το Ισραήλ, αλλά και με άλλες μεσογειακές χώρες όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Μάλτα, η Αίγυπτος, ακόμα και η Συρία. Αντιθέτως, οι σχέσεις Ινδίας-Τουρκίας αντιμετωπίζουν ορισμένα προβλήματα, αν και καταβάλλονται αμοιβαίες προσπάθειες να βρεθεί τρόπος συνεργασίας. Η πρώτη προσέφερε ανθρωπιστική βοήθεια στη δεύτερη ύστερα από τους καταστροφικούς σεισμούς του περασμένου Φεβρουαρίου. Mόντι και Ερντογάν συναντήθηκαν τελευταία φορά πριν από έναν χρόνο στο περιθώριο της συνόδου του Οργανισμού Συνεργασίας της Σαγκάης στο Ουζμπεκιστάν.
Η Ινδία ενδιαφέρεται για τη διασύνδεσή της με την Ευρώπη μέσω της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής, και αναζητεί κυρίως εμπορικά, ενδεχομένως και κάποια ενεργειακά οφέλη. Οι Συμφωνίες του Αβραάμ έχουν διευκολύνει την κατάσταση, αλλά για να επιτευχθεί καλύτερη διασύνδεση χρειάζεται η συμμετοχή περισσότερων χωρών, μεταξύ άλλων της Σαουδικής Αραβίας.
Αυτό εξαρτάται από τη μελλοντική πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών έναντι της Σαουδικής Άραβίας, και την ενδεχόμενη επέκταση των Συμφωνιών του Αβραάμ στη χώρα αυτή. Παρά τις πολλές παραμέτρους, που παραμένουν άγνωστες και βρίσκονται εκτός της διαπραγματευτικής δυνατότητας Ελλάδας και Κύπρου, η πιθανή συμμετοχή της Ινδίας στη δέκατη τριμερή συνάντηση (Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ) το 2024, θα αποτελέσει ευπρόσδεκτη εξέλιξη.
Στο άμεσο μέλλον, χρειάζεται να παρακολουθήσουμε προσεκτικά τη σύνοδο G20, η οποία γίνεται τις επόμενες μέρες στο Νέο Δελχί, καθώς η Ινδία έχει την προεδρία. Δεν αποκλείεται καινούρια συνάντηση Μόντι-Ερντογάν, όπου ίσως τεθεί επί τάπητος η ευρύτερη ένταξη της Ινδίας σε περιφερειακά σχήματα συνεργασίας.
Σε κάθε περίπτωση, στόχος της ελληνικής διπλωματίας είναι η εμβάθυνση των σχέσεων με την Ινδία είτε διμερώς είτε πολυμερώς.
* Ο δρ Γιώργος Ν. Τζογόπουλος είναι Senior Fellow στο ΕΛΙΑΜΕΠ και στο Κέντρο Μπέγκιν Σαντάτ του Ισραήλ, λέκτορας Διεθνών Σχέσεων στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Νίκαιας (Cife).
