Του Κυριάκου Αθανασιάδη
Ζήτησα από είκοσι φίλους συγγραφείς να προτείνουν στους αναγνώστες του Liberal από δύο βιβλία της πρόσφατης παραγωγής «για τις Γιορτές, και πέρα από αυτές». Τους ευχαριστώ θερμά έναν προς ένα για την προθυμία τους να απαντήσουν: όλες οι προτάσεις είναι εξαιρετικές, και θα σας βοηθήσουν να επιλέξετε τα φετινά σας δώρα. Καλή ανάγνωση — και, γενικώς, καλές αναγνώσεις!
Βίβιαν Αβρααμίδου-Πλούμπη: Πολύχρωμες μπάλες, λαμπερά αστεράκια, μελομακάρονα, πυροτεχνήματα. Και επανεκκίνηση. Δυο οι προτάσεις μου γι' αυτή την περίπτωση: [1] «Μη με ξεχάσετε», επιμέλεια Λέων Σαλτιέλ, Εκδόσεις Αλεξάνδρεια. Επιστολές τριών Εβραίων γυναικών προς τα παιδιά τους, παραμονές του εκτοπισμού τους στο Άουσβιτς. Για να θυμόμαστε πάντα το βάθος στο οποίο είναι δυνατόν να συναντήσουμε τον άνθρωπο. [2] «Χίλιες ανάσες» της Ιωάννας Καρυστιάνη, Εκδόσεις Καστανιώτη. Για τα βαπόρια που δεν λένε να φτάσουν στον προορισμό τους, τις επαναστάσεις που δεν έγιναν, τα φιλιά που δεν δώσαμε. Μα, κυρίως, για το ελεύθερο τρεχαλητό, μια σπίθα εδώ δυο σπίθες παραπέρα. Για το συθέμελο ταρακούνημα που τόσο έχουμε ανάγκη.
Δώρος Αντωνιάδης: Για τις γιορτές ξεχωρίζω και προτείνω δύο βιβλία που πραγματικά τα ζήλεψα. Και τα δύο είναι αστυνομικά, νουάρ, μικρής έκτασης — το αγαπημένο μου είδος δηλαδή. Το πρώτο είναι το «Νεκρές ώρες» του Βασίλη Δανέλλη (Εκδόσεις Καστανιώτη), ένα σπουδαίο υπαρξιακό νουάρ με έναν αντιήρωα που, στο τέλος, μάλλον θα σας κάνει να τον συμπαθήσετε, και το δεύτερο είναι ο «Δύτης» του Μίνου Ευσταθιάδη (Εκδόσεις Ίκαρος), τοποθετημένο αρχικά στο Αμβούργο αλλά καταλήγοντας στο Αίγιο, εκεί όπου «όλα τα τρώει η θάλασσα, όλα. Και αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο μυστικό που μαθαίνει κανείς σε αυτή τη ζωή…»
Σοφία Βόικου: Να προτείνω δυο βιβλία για τις γιορτές; Δυο μυθιστορήματα λοιπόν, Ελλήνων συγγραφέων, που κυκλοφόρησαν πρόσφατα. «Σκυλίσια Ψυχή» του Αύγουστου Κορτώ από τις Εκδόσεις Πατάκη. Μέσα από την ιστορία της αυτιστικής Εβραίας Έστερ που ζει στο ναζιστικό Βερολίνο, βιώνει κανείς ταυτόχρονα όλο το μεγαλείο και όλη την κτηνωδία για τα οποία είναι ικανός ο άνθρωπος. Και τα «Λιανοκέρια της μικρής πατρίδας» του Θοδωρή Παπαθεοδώρου από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, το δεύτερο βιβλίο της τριλογίας για τον Μακεδονικό Αγώνα. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα βασισμένο σε μεγάλη έρευνα για ένα κομμάτι της ιστορίας με το οποίο δεν έχει ασχοληθεί ιδιαίτερα η ελληνική λογοτεχνία.
Βαγγέλης Γιαννίσης: [1] Έχω τις λογοτεχνικές αδυναμίες μου — και η Camilla Grebe είναι μία από αυτές. Στο «Κενό Μνήμης» (Εκδόσεις Διόπτρα), τρεις εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες —μία ψυχολόγος με Αλτσχάιμερ, μία νεαρή αστυνομικός από ένα μικρό σουηδικό χωριό κι ένας έφηβος crossdresser— χτίζουν από διαφορετικά point of view την αφήγηση της ιστορίας. [2] O Arne Dahl, από την άλλη, συνεχίζει να παραδίδει υποδειγματικά βιβλία. Στο «Επτά μείον ένα» (Εκδόσεις Μεταίχμιο), ο Dahl χτίζει μεθοδικά, με πλήρη έλεγχο του ρυθμού και αριστοτεχνική χρήση της γλώσσας, ένα παιχνίδι γάτας και ποντικού ανάμεσα σ' έναν αστυνομικό κι έναν serial killer. Συνεπής και ακριβής —όπως πάντα— η μετάφραση του Γρηγόρη Κονδύλη.
Γιώργος Γλυκοφρύδης: Αν τα ακριβά αρώματα, όπως λένε, χωρούν σε μικρό μπουκάλι, τότε υπάρχουν δύο βιβλία της πρόσφατης εκδοτικής παραγωγής που, όχι, δεν είναι λογοτεχνία, αλλά που θα ήθελα να προτείνω: «Η πίπα του Στάλιν και άλλα (αντι)σοβιετικά ανέκδοτα», του Γιώργου Τσακνιά (Εκδόσεις Κίχλη), και «Πήγαινε εκεί όπου είναι αδύνατο να πας», του Κώστα Γαβρά (Εκδόσεις Gutenberg). Το πρώτο, παρόλο που είναι μία ιστοριογραφική καταγραφή ανεκδότων που κυκλοφορούσαν στην ΕΣΣΔ τις μαύρες εκείνες εποχές, καταδεικνύοντας έτσι το πώς της επιβίωσης ενός ολόκληρου λαού και όχι μόνο, παραμένει ένα εκπληκτικά ψυχαγωγικό γραπτό (να το πω έτσι άκομψα), υποστηριγμένο από τις Εκδόσεις Κίχλη που δεν χρειάζεται συστάσεις… Το δεύτερο, παρόλο που είναι μία αφήγηση μιας ζωής σε πρώτο πρόσωπο, παρόλο που μπορεί ο αναγνώστης να αναζητήσει ιστορικές αλήθειες ή ψέματα (είναι όλα αλήθεια όμως, το υπογράφω), παραμένει μία βαθύτατη εξομολόγηση ψυχής, κι ένας ακριβός και σπάνιος οδηγός για όποιον ξεκινά τη ζωή του. Και βεβαίως είναι ένα γραπτό που κυλά νεράκι…
Γιώργος Δάμτσιος: [1] John Connolly, «Το κυνήγι των φαντασμάτων» (Εκδόσεις BELL, μετάφραση: Τίνα Μαθιουδάκη). Η δέκατη πέμπτη περιπέτεια του ιδιωτικού ντεντέκτιβ Τσάρλι Πάρκερ είναι ένα ακόμα υπέροχο ταξίδι που συνδυάζει το γνώριμο τρίπτυχο του συγγραφέα: αστυνομική πλοκή, μεταφυσικό μυστήριο και κομμάτια από την καθημερινότητα του πρωταγωνιστή. Η πανέμορφη γραφή του Connolly τον έχει μεταφέρει αθόρυβα στην κορυφή των αγαπημένων μου συγγραφέων και η σειρά του Τσάρλι Πάρκερ έγινε ο μεγαλύτερός μου εθισμός. [2] B.A. Paris, «Φέρε με πίσω» (Εκδόσεις BELL, μετάφραση: Βεατρίκη Κάντζολα Σαμπατάκου).Το τρίτο βιβλίο της B.A. Paris είναι ο ορισμός του ψυχολογικού θρίλερ. Απλοί και καθημερινοί άνθρωποι μπαίνουν στη λαίλαπα της ανειλικρίνειας, της αμφισβήτησης και της καχυποψίας. Δημιουργούν έτσι μια χάρτινη πυραμίδα ψεμάτων, που κινδυνεύει να καταρρεύσει στην παραμικρή τους κίνηση. Μεγάλο πλεονέκτημα του βιβλίου το ότι μπορεί να διαβαστεί εξίσου άνετα από άντρες και γυναίκες.
Κώστια Κοντολέων: [1] Τηλέμαχος Κώτσιας, «Σινική Μελάνη» (Εκδόσεις Πατάκη). Ο Τηλέμαχος Κώτσιας γεννήθηκε το 1951 στην περιοχή Δρόπολης στον χώρο της Ελληνικής Μειονότητας της Αλβανίας. Στην Ελλάδα ήρθε το 1991 και την ίδια χρονιά κυκλοφορεί από ελληνικό εκδοτικό οίκο και το πρώτο του βιβλίο. Το πολυσέλιδο αυτό τελευταίο του μυθιστόρημα ξεκινά με την εξιστόρηση της απόφασης τριών εφήβων να προχωρήσουν σε μια πράξη αντίδρασης έναντι του αυταρχικού καθεστώτος στην Αλβανία. Απόφαση και εκτέλεση χωρίς σωστό προγραμματισμό που θα έχει ως αποτέλεσμα τον μεν ένα να τον οδηγήσει στην τρέλα, τον δεύτερο στην αυτοκτονία, ενώ ο τρίτος —ο Σωτήρης— θα καταφέρει να επιβιώσει, αλλά έχοντας υποστεί τον απόλυτο βιασμό της προσωπικότητάς του. Με σύνεση και αποστασιοποίηση προσωπικών τραυμάτων, ο Κώτσιας αποφάσισε να γράψει όχι μόνο το πλέον ολοκληρωμένο έργο του, αλλά και να περιγράψει με επαρκέστατη κυκλικότητα μια περίοδο της ιστορίας ανθρώπων που, αν και έχουν εθνική συνείδηση, ζήσανε και αντιμετωπίστηκαν σαν πολίτες που δεν τους επιτρεπόταν να την εκφράσουν μήτε από τη μια πλευρά των συνόρων, μήτε και από την άλλη. [2] Ρόμπερτ Κόρμιερ, «Μετά τον πρώτο θάνατο» (μετάφραση Κώστια Κοντολέων, Εκδόσεις Ψυχογιός). Η πλοκή στο συγκεκριμένο μυθιστόρημα διαθέτει απλότητα όσο και ένταση. Μια ομάδα τρομοκρατών (η χώρα προέλευσής τους δεν δηλώνεται, παρά μόνο το γεγονός πως δεν είναι ελεύθερη) καταλαμβάνει ένα λεωφορείο με μικρούς μαθητές και ζητά την απελευθέρωση συμπατριωτών τους. Όλα αυτά σε μια περιοχή των ΗΠΑ. Οι διαπραγματεύσεις γίνονται ανάμεσα στον υπαρχηγό των τρομοκρατών και σε στρατηγό διοικητή μιας κοντινής βάσης. Οι δύο άνδρες υποστηρίζουν με φανατισμό ο καθένας τον κόσμο του και θα φτάσουν στο σημείο, για να δουν —ο καθένας από τη δική του μεριά— να κερδίζει η δικιά του ηθική, να θυσιάσουν ακόμα και τα πλέον κοντινά τους πρόσωπα. Το θέμα στην ουσία είναι η σύγκρουση δύο πολιτισμών, έτσι όπως οι πολιτικές συνθήκες τούς έχουν διαμορφώσει. Από τη μια η αυτάρεσκη κοινωνία της Δύσης και από την άλλη η καταπιεσμένη και γι' αυτό μη ελεγχόμενη από κανόνες ηθικής ομάδα των ατόμων από χώρες που κάποιοι θέλουν —ή ήδη το έχουν κάνει— να τις διαγράψουν από τον χάρτη. Ο Κόρμιερ έχει γράψει ένα ακόμα μυθιστόρημα για τη σύγχρονη τρομοκρατία — μην ξεχνάμε όμως την εποχή που εκείνος «οσμίστηκε» αυτή τη σύγκρουση: δεκαετία του '70.
Φιλομήλα Λαπατά: Η πρότασή μου για δυο θαυμάσια βιβλία τα οποία διάβασα με... μια ανάσα: «Χίλιες ανάσες (Εκδόσεις Καστανιώτη) της αγαπητής Ιωάννας Καρυστιάνη, για την απώλεια και για τη βαθιά εσωτερική ανάγκη μας να κλείνουμε τις ανοιχτές υποθέσεις μας με τη ζωή. Και δεύτερο το καινούργιο μυθιστόρημα «Τα λιανοκέρια της μικρής πατρίδας» (Εκδόσεις Ψυχογιός) του αγαπητού Θοδωρή Παπαθεοδώρου, το δεύτερο μυθιστόρημα του συγγραφέα, εξαιρετικά επίκαιρο σήμερα, για τον Μακεδονικό Αγώνα, ο οποίος έγινε με τρομερές θυσίες και ο οποίος, δυστυχώς, παραμένει άγνωστος. Θα τα απολαύσετε και τα δυο για διαφορετικούς λόγους το κάθε ένα.
Λένα Μαντά: Χριστούγεννα, γιορτές και δίπλα στο χριστουγεννιάτικο δέντρο μια πολυθρόνα. Ένα ζεστό φλιτζάνι σοκολάτας και βιβλία! Σκέφτεστε τίποτα καλύτερο; Το πρώτο που πρέπει να διαβάσετε είναι οι «Άλικες σιωπές» της Κλαίρης Θεοδώρου, από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Η Ηλέκτρα και ο Δημήτρης θα σας ταξιδέψουν σε μια από τις πιο ταραγμένες ιστορικά περιόδους της Ελλάδας. Λίγο πριν τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, κατά τη διάρκειά του και μετά στον Εμφύλιο. Ο έρωτάς τους γεννιέται στη Θεσσαλονίκη. Εκείνη από πολύ πλούσια οικογένεια. Εκείνος παιδί εργατών και ο ίδιος καπνεργάτης και το χειρότερο: αριστερός… Έρωτας, πόνος, δάκρυα, συγκρούσεις, βασανιστήρια και ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα! Το δεύτερο είναι το «ΠριγκιπΟτο» της Πηνελόπης Κουρτζή, επίσης από τις Εκδόσεις Ψυχογιός. Η Αμάντα και η Κλημεντίνη ξεκινούν της ιστορία στην Κέρκυρα του 1878 και τη φέρνουν στην Κηφισιά της μπελ επόκ. Η Κλημεντίνη δημιουργεί εκεί ένα ξενοδοχείο-κόσμημα για την εποχή και προσπαθεί να επιβληθεί στην ανδροκρατούμενη κοινωνία. Ένας φόνος, ένας ανεκπλήρωτος έρωτας, και ανομολόγητα πάθη, συνθέτουν ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα!
Καρολίνα Μέρμηγκα: [1] Σταύρος Ζουμπουλάκης, «Στ' αμπέλια» (Εκδόσεις Πόλις). Ένα σπουδαίο βιβλίο. Ούτε νοσταλγία, ούτε ηθογραφία, ούτε μαλάκωμα της σκληρότατης πραγματικότητας μιας γενιάς που γεννήθηκε σε κάποιο ελληνικό χωριό και «είχε το τεράστιο πολιτιστικό πλεονέκτημα ότι γνώρισε την ιστορία της ανθρωπότητας από το ησιόδειο άροτρο μέχρι το ταξίδι στο φεγγάρι». Μια συμπύκνωση ενός τόπου και χρόνου που δεν υπάρχει πια, μέσα από τη ματιά ενός παιδιού που μπόρεσε να τα αποθηκεύσει και που έγινε ο ενήλικας που μπόρεσε να τα διηγηθεί. Λιτά και υπέροχα. Και, στο τέλος, μια τοποθέτηση για το χρήμα και τις ταξικές διαφορές που αιφνιδιάζει κι αφαιρεί κάθε τάση να χαθούμε μ' όλα αυτά γλυκά στο ηλιοβασίλεμα. [2] Michael Ondaatje, «Warlight» (Knopf). Ο τίτλος αναφέρεται στα μικρά φωτάκια που είχαν οι βάρκες που κινούνταν σιωπηλά τη νύχτα στο ποτάμι, στο θεοσκότεινο Λονδίνο, κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η ιστορία είναι περίεργη, εύθραυστη: «Τακτοποιούμε τις ζωές μας με ιστορίες που μετά βίας αντέχουν», όπως λέει ο Ondaatje. Όταν πρόσφατα ο «Άγγλος Ασθενής» του κέρδισε το Golden Man Booker ως το καλύτερο βιβλίο για τα 50 χρόνια του θεσμού, κάποιοι γκρίνιαξαν — τόσο καλό πια ήταν; Όμως ο Ondaatje είναι μοναδικός συγγραφέας στον τρόπο του. Όλα βρίσκονται στη γραφή του, που και εδώ είναι απολύτως μαγευτική.
Νίκος Παναγιωτόπουλος: Δύο βιβλία που ξεχώρισα από την πρόσφατη λογοτεχνική παραγωγή είναι ο «Θάνατος του αστρίτη» του Δημήτρη Κανελλόπουλου (Εκδόσεις Κίχλη) και το «Δέντρα, πολλά δέντρα» της Ρούλας Γεωργακοπούλου (Εκδόσεις Πόλις). Κάποιος κακοπροαίρετος θα υπέθετε πως η επιλογή μου οφείλεται στην κατάληξη των επωνύμων των συγγραφέων, κατάληξη που μαρτυρά κοινή καταγωγή. Η αλήθεια όμως είναι πως η επιλογή μου οφείλεται αφενός στο αυτοβιογραφικό υπόβαθρο και των δύο βιβλίων και, αφετέρου, στο γεγονός ότι και τα δύο διαθέτουν ένα εντελώς ξεχωριστό ύφος. Ο μεν Δ. Κανελλόπουλος μας συστήνει με σπαρακτική αμεσότητα έναν κόσμο σχεδόν ξεχασμένο, ενώ η Ρ. Γεωργακοπούλου με απαράμιλλη χάρη κι ένα λυτρωτικό χιούμορ περιγράφει την ιδιαίτερη σχέση με τη μητέρα της. Δύο ολιγοσέλιδα διαμάντια της πρόσφατης εκδοτικής παραγωγής.
Χίλντα Παπαδημητρίου: [1] Halen Beck, «Εφιάλτης στην Αριζόνα» (μετάφραση Βάσια Τζανακάρη, Εκδόσεις Μεταίχμιο). Η Όρα Κίνι το έχει σκάσει από τον βίαιο σύζυγό της και μ' ένα παλιό αυτοκίνητο και τα παιδιά της διασχίζει τις ΗΠΑ, με προορισμό το Σαν Ντιέγκο. Ωστόσο, έξω από μια πολίχνη της Αριζόνας, τη σταματάει ο τοπικός σερίφης για τυπικό έλεγχο. Τη συλλαμβάνει για κατοχή μαριχουάνας και μια αστυνομικός παίρνει τα παιδιά της. Αργότερα, ο ίδιος σερίφης τής λέει ότι στο αυτοκίνητο ήταν μόνη της. Κανείς δεν πιστεύει την Όρα όταν ισχυρίζεται ότι της έκλεψαν τα παιδιά, ούτε καν οι πράκτορες του FBI. Συναρπαστικό ψυχολογικό θρίλερ, γραμμένο από τον Ιρλανδό Stewart Neville — με ψευδώνυμο. [2] Deon Meyer, «Κόμπρα» (μετάφραση Ανδρέας Αποστολίδης, Εκδόσεις Στερέωμα). Σε ένα τουριστικό κατάλυμα του Κέιπ Τάουν, άγνωστοι απάγουν έναν διάσημο μαθηματικό και εκτελούν τούς δυο σωματοφύλακές του. Η μέθοδος εκτέλεσης δείχνει επαγγελματία δολοφόνο και το παράδοξο είναι ότι οι κάλυκες που βρίσκονται στον τόπο του εγκλήματος φέρουν μια κόμπρα χαραγμένη στο εσωτερικό τους. Όταν ένας επιδέξιος πορτοφολάς κλέβει ένα πορτοφόλι από λάθος τσέπη, η ελίτ του Τμήματος Ανθρωποκτονιών τον αναζητεί για να τους οδηγήσει στην ΚΟΜΠΡΑ, πριν είναι πολύ αργά. Οι Νοτιοαφρικανοί είναι η νέα μεγάλη τάση στην αστυνομική λογοτεχνία, και ο Deon Meyer αποδεικνύεται μάστορας του σασπένς.
Βασίλης Παπαθεοδώρου: [1] Ματίνα Παναγιωτελίδου, «Μια τηγανιά πατάτες» (Εκδόσεις Καστανιώτη). Ένα βιβλίο ενηλικίωσης επί της ουσίας είναι αυτό το μυθιστόρημα της πρωτοεμφανιζόμενης Μ. Παναγιωτελίδου. Η ηρωίδα το σκάει από το σπίτι της, πηγαίνοντας να μείνει για λίγες μέρες στη γιαγιά της, στο χωριό. Εκεί θα συνειδητοποιήσει πως τα προβλήματα τελικά εξαρτώνται και από τον τρόπο που τοποθετείται κανείς απέναντί τους. Προσπαθώντας να κάνει τις επιλογές της ανάμεσα σε δυο διαφορετικές παρέες, να ισορροπήσει πράγματα, να συμφιλιώσει καταστάσεις, η πρωταγωνίστρια σταδιακά ωριμάζει, μαθαίνει να δίνει χρόνο και να συγχωρεί. Η παράλληλη ιστορία που είναι εγκιβωτισμένη στο βιβλίο δρα συμπληρωματικά στην αφήγηση, κάνοντας πολύ ενδιαφέροντες τους παραλληλισμούς και δίνοντας μια διαφορετική εικόνα του ψυχισμού της ηρωίδας. Το εν λόγω βιβλίο, αν και το πρώτο της Παναγιωτελίδου, διακρίνεται από την ώριμη απλότητα της γραφής του. Ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα για παιδιά γυμνασίου. [2] David Lenithan, «Κάθε μέρα άλλος» (Εκδόσεις Πατάκη). Ένα νεανικό μυθιστόρημα αξιοζήλευτης σύλληψης: Κάποιος ξυπνά κάθε μέρα σε διαφορετικό σώμα, μηδενίζοντας έτσι συνέχεια τη ζωή του. Πότε είναι αγόρι και πότε κορίτσι, πότε θύτης και πότε θύμα, άλλοτε μετανάστης, γκέι, παχύσαρκος, αυτιστικός, κ.ο.κ. Το άτομο αυτό αποκτά τις εμπειρίες και τις σκέψεις του ξενιστή. Νιώθει πως δεν έχει κάποιο σταθερό σημείο αναφοράς σε αυτή την περίεργη ζωή, μέχρι που προκύπτει… ο έρωτας, η μόνη άγκυρά του. Συνειρμικά και αβίαστα έρχονται στο μυαλό του αναγνώστη πανανθρώπινα μηνύματα, όπου αυτό που συνηθίζουμε να ονομάζουμε «διαφορετικότητα» παρουσιάζεται στις σωστές του διαστάσεις: όλοι είμαστε διαφορετικοί, αλλά και τόσο «ίδιοι» εσωτερικά — όλοι έχουμε κατά κάποιον τρόπο τελικά τις ίδιες ανάγκες, τα ίδια κίνητρα, τις ίδιες ανασφάλειες. Η μετάφραση της Αργυρώς Πιπίνη είναι, για άλλη μια φορά, εξαιρετική, η ανάγνωση ρέει αβίαστα, καθώς το κείμενο μοιάζει να έχει γραφτεί στα ελληνικά ως πρώτη γλώσσα γραφής. Ένα «απροσδόκητο» κείμενο που ευτύχησε να πέσει στα χέρια της έμπειρης μεταφράστριας.
Αργυρώ Πιπίνη: [1] Peter Goes: «Χρονολόγιο. Ένα ταξίδι στην Ιστορία» (μετάφραση Μ. Μπονάτσου, επιμέλεια Κ. Σέρβη, Εκδόσεις Πατάκη). Πώς να χωρέσει το ταξίδι του πλανήτη Γη, από τη Μεγάλη Έκρηξη και την αρχή της ζωής μέχρι τις μέρες μας, σ' ένα βιβλίο 80 σελίδων; Κι όμως. Ο Πέιτερ Χους και η Σύλβια Φάντεν Χέιντε καταφέρνουν να μιλήσουν για ανακαλύψεις, πολιτισμούς, πολέμους, εξερευνήσεις, επαναστάσεις, δίνοντας το ερέθισμα για μια περιήγηση στον χρόνο, με πληροφορίες απόλυτα ενσωματωμένες στις εικόνες, εικόνες υπέροχες, τυπωμένες σε μυρωδάτο ματ χαρτί διαφόρων αποχρώσεων. Λέξεις και εικόνες μάς μαγεύουν, ξυπνούν το ενδιαφέρον μας και μας στέλνουν στο roller coaster της Ιστορίας. [2] Jean-Pierre Simeon-Olivier Tallec, «Νά ένα ποίημα που γιατρεύει ψάρια» (Εκδόσεις Μικρή Σελήνη). Ο ποιητής και δραματουργός Ζαν-Πιέρ Σιμεόν μιλά στα παιδιά απλά και με χιούμορ για την ποίηση, για τον τρόπο με τον οποίο οι ποιητές δίνουν νέα νοήματα στις λέξεις, τις αναποδογυρίζουν, το μέσα έξω, και ο κόσμος (ζήτω!) μεταμορφώνεται, αλλάζει, γίνεται καινούργιος. Οι ζωγραφιές του Ολιβιέ Ταλέκ γιορτάζουν τη ζωή και την ομορφιά της, κι εσύ θέλεις να βουτήξεις στα πρασινομπλέ, να λιαστείς στα κίτρινα και τα πορτοκαλί, να κοιμηθείς και να ξεκουραστείς στα αχνογάλαζα.
Αγγελική Ράδου: [1] Αντώνης Αντωνιάδης, «Νεκρονομικόν. Το Χειρόγραφο των Νεκρών» (Εκδόσεις Οξύ). Το περιπετειώδες και φιλοσοφικό μυθιστόρημα του Αντώνη Αντωνιάδη μάς ταξιδεύει στον Μεσαίωνα και βασίζεται στο μαγικό σύγγραμμα Νεκρονομικόν που εμπνεύστηκε ο Lovecraft. Απόκοσμες δυνάμεις, σκοτεινοί μύθοι και χαρακτήρες βγαλμένοι από ταινία τρόμου, συνθέτουν αυτό το ατμοσφαιρικό βιβλίο που κυκλοφόρησε πρώτα στην Αμερική το 2015. [2] Maurice Level, «Ιστορίες του Γκραν Γκινιόλ» (Εκδόσεις Αρχέτυπο). Στη συλλογή παρουσιάζονται τα πιο γνωστά έργα του Γάλλου διηγηματογράφου, για πρώτη φορά στα ελληνικά. Ιστορίες μικρές και σκοτεινές, αλλά πρωτοπόρες στο είδος τους, που μεταφέρθηκαν στο θέατρο Grand Guignol. Σε άριστη μετάφραση από την Ιλέην Ρήγα, η οποία υπογράφει και την εισαγωγή.
Νικόλας Σεβαστάκης: [1] Χρόνια της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και εμείς παρακολουθούμε σκηνές από τη ζωή του νεαρού Γιάκομπ Φάμπιαν σε ένα Βερολίνο που τα έχει όλα: παρακμή, συγκρούσεις, υπόγεια ζωή διαστροφών αλλά και αναζήτηση της ομορφιάς και τύφλωση απέναντι στο επερχόμενο κακό. Ο Έριχ Καίστνερ στο «Χείλος της αβύσσου» (πρώτος, αυθεντικός τίτλος του βιβλίου που είχε απορριφθεί από τον εκδότη) καταθέτει ένα σημαντικό κοινωνικό μυθιστόρημα που κινείται όχι από τις ιδέες αλλά από τις αντιφάσεις των χαρακτήρων του και από τις, συχνά, αποτυχημένες τους επιλογές. Το διάβασα με απόλαυση χάρη και στη μετάφραση της Άντζης Σαλταμπάση που ξέρει, βέβαια, καλά από Βερολίνο. Κυκλοφορεί αποτις Εκδόσεις Πόλις. [2] Σαν δεύτερη επιλογή, ένα μεστό πολιτικό δοκίμιο από τον ενδιαφέροντα δημόσιο διανοούμενο της σημερινής Αμερικής Μαρκ Λίλα. Στο «Κάποτε φιλελεύθερος και πάλι φιλελεύθερος» (Εκδόσεις Επίκεντρο) ο Λίλα ασκεί σοβαρή κριτική στις πολιτικές της ταυτότητας και στις εκτροπές της αμερικανικής πολιτισμικής Αριστεράς. Από τη σκοπιά ενός σύγχρονου «ρουζβελτιανού» δημοκράτη που διαχωρίζει τον σεβασμό στις ταυτότητες από την άνευ όρων πολιτικοποίησή τους.
Άρης Σφακιανάκης: [1] Ηρώ Σκάρου, «Μια χαρά είναι» (Εκδόσεις Γκοβόστη). Μια πρωτοεμφανιζόμενη συγγραφέας που ταράζει τα νερά. Τα διηγήματά της, μίνιμαλ σε μέγεθος, πλούσια σε συναίσθημα, έρχονται να καταλάβουν τη θέση τους στην ταπισερί της ελληνικής λογοτεχνίας. Ιστορίες τού σήμερα που ωστόσο είναι διαχρονικές κι επομένως κλασικές, αντλούν χυμούς από την παράδοση των Αμερικάνων εξπέρ του είδους για να ανθήσουν στα μέρη μας με γοητεία τσεχοφική. [2] Philip Kerr, «Φοβού τους Δαναούς» (μετάφραση Γιώργος Μαραγκός, Εκδόσεις Κέδρος). Αυτός ο συγγραφέας, που θα με περνούσε μόλις δύο χρόνια σήμερα έτσι και δεν χανόταν τόσο νωρίς, και που όλα τα βιβλία του γίνονται αμέσως μπεστ-σέλερ —όχι άδικα, ομολογώ—, βάζει αυτή τη φορά τον ήρωά του να περιπλανηθεί στην Ελλάδα ψάχνοντας λύση σε μυστήριο γριφώδες. Κοιτάζει γύρω του, βρίσκεται στη χώρα των Δαναών, θα έπρεπε να τους φοβάται…
Δημήτρης Σωτάκης: [1] Ο Κώστας Λογαράς στο τελευταίο του μυθιστόρημα «Τα πουλιά με το μαύρο κολάρο» (Εκδόσεις Καστανιώτη) καταφέρνει να περιγράψει με έναν περίτεχνο, γοητευτικά σκοτεινό τρόπο μια σκληρή ιστορία έρωτα και παρακμής, αποτινάσσοντας κάθε συντηρητισμό και κλισέ, καταφέρνοντας να διαχειριστεί με μοναδικό τρόπο μια απαιτητική ιστορία για τον ομοφυλοφιλικό έρωτα, την πολιτική και κοινωνική σήψη της χώρας και μια ατμόσφαιρα μονίμως στην κόψη του ξυραφιού. [2] Σε ένα διαφορετικής φύσεως κείμενο, η Έρση Σωτηροπούλου με το «Μπορείς;» (Εκδόσεις Πατάκης) μας παραδίδει ένα ιδιότυπο βιβλίο επιστολικής γραφής, όπου η συγγραφέας επινοεί την ηρωίδα Έρση Σωτηροπούλου σε ένα παιχνίδι μοιρασμένο ανάμεσα στον έρωτα και τη λογοτεχνία, με κύριο άξονα μια απολαυστική «μάχη» ανάμεσα στην πραγματικότητα και το κάτοπτρό της. Ένα ξεχωριστό βιβλίο.
Πέτρος Τατσόπουλος: (1) Βαγγέλης Χατζηβασιλείου, «Η κίνηση του εκκρεμούς. Άτομο και κοινωνία στη νεότερη ελληνική πεζογραφία: 1974-2017» (Εκδόσεις Πόλις). Με τη σύγχρονη ελληνική πεζογραφία, από τη Μεταπολίτευση έως τις μέρες μας, συμβαίνει το εξής παράδοξο: ενώ υπάρχει πληθώρα κριτικών κειμένων για καθένα έργο ξεχωριστά (για όσα, εν πάση περιπτώσει, δεν υποκύπτουν στο θνησιγενές τους πεπρωμένο), τα βιβλία αναφοράς, εκείνα που συγκεντρώνουν, κριτικάρουν και αντιπαραβάλλουν τη λογοτεχνική παραγωγή στο σύνολό της, είναι συγκριτικά ελάχιστα, μετρημένα στα δάχτυλα. Να κρύβεται πίσω από αυτή την «απουσία» ο δισταγμός των κριτικών να αναμετρηθούν μετωπικά με τη λογοτεχνία των ημερών τους; Διόλου δεν αποκλείεται. Αυτό το «κενό» πάντως έρχεται εν πολλοίς να καλύψει ο Βαγγέλης Χατζηβασιλείου με την καλειδοσκοπική και ογκωδέστατη «Κίνηση του εκκρεμούς», μια επίμοχθη εργασία δεκαετιών, απαραίτητη για να προσανατολιστεί ο αναγνώστης στον λαβύρινθο της σύγχρονης ελληνικής πεζογραφίας, καθώς κι ένα επαρκέστατο «λυσάρι» για τον μελετητή του μέλλοντος. (2) Ελία Καζάν, «Για τη σκηνοθεσία». Πρόλογος Μάρτιν Σκορσέζε, εισαγωγή-επιμέλεια Ρόμπερτ Κόρνφιλντ (μετάφραση Νίνα Μπούρη, Εκδόσεις Πατάκη). Ο Ελία Καζάν (1909-2003) είναι πιο γνωστός στο ελληνικό κοινό για τη διαβόητη κατάθεσή του στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών παρά για το πλούσιο και ριζοσπαστικό για την εποχή του κινηματογραφικό και θεατρικό έργο του. Ο Ρόμπερτ Κόρνφιλντ συγκέντρωσε αδημοσίευτα σημειώματα κι επιστολές του Καζάν και τα συνδύασε με εκτενή αποσπάσματα από τα αυτοβιογραφικά του βιβλία, τις συνεντεύξεις του και μαρτυρίες τρίτων. Το αποτέλεσμα; Βλέπουμε ένα «ιερό τέρας» εν δράσει, να συνδιαλέγεται και, όχι λίγες φορές, να συγκρούεται με άλλα «ιερά τέρατα» —τον Τενεσί Ουίλιαμς, τον Άρθουρ Μίλερ, τον Μάρλον Μπράντο κ.ο.κ. — σε μια αέναη μάχη για να διαφυλάξει την καλλιτεχνική του ακεραιότητα. Πολύτιμος θησαυρός πληροφοριών για μια τόσο έντονη και αντιφατική προσωπικότητα.
Νίκος Φαρούπος: [1] Φίλιπ Κερ, «Φοβού τους Δαναούς» (μετάφραση Γιώργος Μαραγκός, Εκδόσεις Κέδρος). Ξεκίνησα με την «Τριλογία του Βερολίνου» και απέκτησα 15 βιβλία με ήρωα τον θρυλικό ντετέκτιβ Μπέρνι Γκούντερ. Έγκλημα και ιστορία σε σφιχτό εναγκαλισμό, κυνικό χιούμορ, άτυχοι —και σύντομοι— έρωτες. Στα ίδια θαυμαστά χνάρια κινείται ξανά ο Φίλιπ Κερ, με μια «ελληνογερμανική» ιστορία. [2] Σοφία Αλεξανιάν, «Η ζωή αύριο, η ζωή χτες» (Εκδόσεις Κέδρος). Ένα ονειροπόλο εννιάχρονο κορίτσι, η απλή, φτωχική ζωή σε ένα ήσυχο χωριό Ποντίων κοντά στο Σουχούμι της Αμπχαζίας, ο εφιάλτης του πολέμου και η διάσωση των ομογενών από τη μητέρα Ελλάδα. Ένα συγκλονιστικό βιβλίο-μαρτυρία για την επιχείρηση «Χρυσόμαλλο Δέρας».
Αγαπητοί φίλοι, αναγνώστες του Liberal, σας ευχαριστώ θερμά που φτάσατε μέχρι εδώ. Και, ας μου επιτραπεί μία παρότρυνση ακόμη: στηρίξτε το βιβλίο, επισκεφθείτε ένα ή περισσότερα βιβλιοπωλεία τώρα τις Γιορτές αλλά και μετά από αυτές, αγοράστε και χαρίστε βιβλία και, γενικώς, να διαβάζετε: ΚΑΝΤΕ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΜΟΔΑ — είναι για καλό. Και είναι μόνο στο χέρι σας. Σας ευχαριστώ ξανά!
