O καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο τονίζει πως «ένας αδύναμος πολιτικά πρωθυπουργός, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, δεν έχει το ειδικό βάρος να διαπραγματευθεί»
Τον φόβο ότι οι δηλώσεις Κατρούγκαλου για τα «ενεργειακά δικαιώματα της Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο» αποκαλύπτουν τι περιελάμβανε ο περίφημος «οδικός χάρτης» που συμφώνησαν Τσίπρας-Ερντογάν στην Άγκυρα και ότι τώρα έρχεται η ώρα της εφαρμογής του, εκφράζει στον «Φ» ο Αγγελος Συρίγος.
Σχολιάζοντας τη βιασύνη που επιδεικνύει η κυβέρνηση στα ελληνοτουρκικά, ο καθηγητής Διεθνούς Δικαίου στο Πάντειο τη χαρακτηρίζει ακατανόητη, δεν κρύβει τον φόβο του «να δούμε μια προσπάθεια επανάληψης της Συμφωνίας των Πρεσπών» και προσθέτει ότι «ένας αδύναμος πολιτικά πρωθυπουργός, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, δεν έχει το ειδικό βάρος να διαπραγματευθεί τα ελληνοτουρκικά - αυτή είναι μια πάγια αρχή και αφορά αμφότερες τις χώρες».
Επισημαίνει ότι παρά το κλίμα που καλλιεργούνταν ότι μετά τη συνάντηση των δύο ηγετών θα πέσουν οι τόνοι, τελικά αυτό δεν συνέβη, όπως δείχνει η ρητορική Ερντογάν και η διεξαγωγή στρατιωτικής άσκησης από την Τουρκία ανήμερα της 25ης Μαρτίου. Όσο για την τριμερή στην Ιερουσαλήμ, τη χαρακτηρίζει μια συνάντηση με μεγάλο συμβολισμό, προσθέτοντας ωστόσο ότι «μόνο οι συμβολισμοί δεν μας αναβαθμίζουν» και ότι αν δεν βρεθούν στην περιοχή κοιτάσματα να τροφοδοτήσουν τον αγωγό, «το σχέδιο θα παραμείνει ένα όνειρο».
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
-Εδώ και καιρό καλλιεργείται ένα κλίμα από την κυβέρνηση, ότι η Τουρκία έχει μερίδιο στα ενεργειακά σχέδια της Αν. Μεσογείου. Οι δηλώσεις Κατρούγκαλου είναι ενδεικτικές. Ποια είναι η γνώμη σας;
Καταρχήν, ουδείς αποκλείεται από τις ενεργειακές έρευνες στην Αν. Μεσόγειο, εφόσον σέβεται τους κανόνες του διεθνούς δικαίου. Από εκεί και πέρα, όταν μπαίνεις σε μια διαπραγμάτευση, το κάνεις με όλες σου τις απαιτήσεις, δεν ξεκινάς με μια υποχώρηση. Δεύτερον, όταν η άλλη πλευρά έχει ακραίες απαιτήσεις και σε βλέπει διατεθειμένο να συζητήσεις, θεωρεί ότι η πρακτική της πιάνει τόπο, άρα θα επιμείνει στις ακραίες απόψεις της.
-Το ρωτώ γιατί η Τουρκία αμφισβητεί το δικαίωμα σε θαλάσσιες ζώνες του Καστελόριζου, της Κύπρου, της Κρήτης, πιέζει για συνεκμετάλλευση και δυνητική συγκυριαρχία στο Αιγαίο, μια στόχευση της Άγκυρας από δεκαετίες…
Όταν υπάρχουν κοινά κοιτάσματα, δηλαδή όσα βρίσκονται στην υφαλοκρηπίδα τόσο της μιας, όσο και της άλλης χώρας, τότε η συνεκμετάλλευση είναι μια λύση. Αλλά βασικό προαπαιτούμενο είναι να υπάρξει πρώτα οριοθέτηση. Το Ιράν και το Κατάρ συνεκμεταλλεύονται, για παράδειγμα, ένα κοινό κοίτασμα, το South Pars.
Έχει όμως προηγηθεί η οριοθέτηση. Εδώ έχουμε σοβαρότατο πρόβλημα διότι η Τουρκία δεν δέχεται τους βασικούς κανόνες της οριοθέτησης. Το να σπεύδουμε εμείς να υποστηρίξουμε τα δικαιώματα της Τουρκίας επειδή διαθέτει πολλών χιλιομέτρων ακτές στην Αν. Μεσόγειο, είναι εκ προοιμίου λάθος. Επιπλέον παραβιάζει μια πάγια αρχή της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής που ισχύει από το 1974, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα διαπραγματεύεται ενιαία περιοχή από τον Έβρο έως και το Καστελόριζο. Δεν θα πάρουμε αποσπασματικά τη μία ή την άλλη περιοχή.
-Επομένως, προς τι όλη αυτή η βιασύνη για τα ελληνοτουρκικά;
Η βιασύνη είναι ακατανόητη, η κυβέρνηση βρίσκεται στο τέλος της θητείας της και όπως έχουμε ξαναπεί, ένας αδύναμος πολιτικά πρωθυπουργός, λίγους μήνες πριν από τις εκλογές, δεν έχει το ειδικό βάρος να διαπραγματευθεί τα ελληνοτουρκικά. Αυτή είναι μια πάγια αρχή και αφορά αμφότερες τις χώρες.
Ο μεγάλος κίνδυνος είναι να δούμε μια προσπάθεια επανάληψης της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η συμφωνία αυτή μπορούσε να είχε επιτευχθεί με τους ίδιους όρους εδώ και χρόνια. Κανένας όμως δεν το έκανε, μέχρι που ήρθε η κυβέρνηση Τσίπρα, η οποία δεν έλυσε το θέμα, απλά επιχείρησε να το κλείσει σε βάρος των ελληνικών συμφερόντων. Το ζήτημα δεν είναι να κλείσουμε το θέμα, αλλά να λύσουμε το θέμα.
-Πιστεύετε ότι έχουν υπάρξει κάποιες παρασκηνιακές συμφωνίες και δεσμεύσεις της κυβέρνησης;
Ο φόβος είναι ότι κατά την πρόσφατη συνάντηση Ερντογάν-Τσίπρα στην Αγκυρα, συζητήθηκαν κάποια τέτοια θέματα και τώρα έρχεται η ώρα της εφαρμογής τους. Σας θυμίζω ότι κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου, είχαν μιλήσει για έναν «οδικό χάρτη» στα ελληνοτουρκικά. Δεν μάθαμε ποτέ ποιος είναι αυτός ο χάρτης, και τι βήματα περιλαμβάνει. Η ανησυχία είναι ότι ακολουθούμε κάποια τέτοια λογική.
-Πέραν του «οδικού χάρτη», βλέπετε να έχουν πέσει οι τόνοι στις διμερείς σχέσεις;
Τυπικά ναι, πριν από την επίσκεψη υπήρχε ένα αρκετά έντονο κλίμα στην Αν. Μεσόγειο. Βλέπουμε ωστόσο αφενός μια ακραία ρητορική από τον Ερντογάν, αφετέρου, και ενώ υποτίθεται ότι ακολουθούν το πρωτόκολλο Παπούλια - Γιλμάζ, σύμφωνα με το οποίο δεν διεξάγονται ασκήσεις στο Αιγαίο σε περιόδους μεγάλων εορτών, εντούτοις η Τουρκία επιλέγει να κάνει μια μεγάλη άσκηση ανήμερα της 25ης Μαρτίου.
Αυτά όλα δείχνουν κακή προαίρεση. Χαρακτηριστικό είναι ότι η Τουρκία εμμένει εμφατικά στη θέση ότι δεν δέχεται οποιαδήποτε συζήτηση για αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων στην Αν. Μεσόγειο, εφόσον δεν συμμετέχει και η ίδια, όπως προκύπτει από τη χθεσινή συνέντευξη Τσαβούσογλου-Κατρούγκαλου.
-Τι μάθαμε από την τριμερή στην Ιερουσαλήμ, παρουσία του Αμερικανού ΥΠΕΞ Μ. Πομπέο;
Ήταν μια συνάντηση με μεγάλο συμβολισμό, όμως δεν μας αναβαθμίζουν οι συμβολισμοί. Το πρώτο μήνυμα ήταν προς το Ισραήλ, ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν τον Νετανιάχου εν όψει των εκλογών της 9ης Απριλίου. Το δεύτερο μήνυμα αφορούσε την Τουρκία, να μη συνεχίσει την πολιτική που την καθιστά χώρα εκτός των αμερικανικών σχεδιασμών στην ευρύτερη πολιτική της Αν. Μεσογείου. Από εκεί και πέρα είναι λάθος η αντίληψη ότι το κοινό ανακοινωθέν καταδίκαζε την τουρκική προκλητικότητα.
Θεωρώ ότι η ορολογία περί «άμυνας κατά πιθανών εξωτερικών κακόβουλων επιρροών» στρέφεται κατά του Ιράν. Οσο για τη λειτουργία του αγωγού παραμένει ακόμη ένα ζητούμενο, καθώς δεν έχουν βρεθεί τα κοιτάσματα που θα τον καταστήσουν οικονομικά βιώσιμο. Αν αυτό δεν συμβεί, το σχέδιο θα παραμείνει ένα όνειρο.
