Η πρόσφατη απόφαση της Ολομέλειας του Δ.Σ. του ΔΟΑΤΑΠ, η οποία θέτει ως προϋπόθεση της αναγνώρισης στην Ελλάδα της ισοτιμίας τίτλων σπουδών που προέρχονται από προπτυχιακά και μεταπτυχιακά προγράμματα πανεπιστημίων του εξωτερικού να γίνονται οι ομαδικές συναντήσεις και οι εξετάσεις στη χώρα της έδρας του πανεπιστημίου, προκάλεσε δικαιολογημένα αντιδράσεις. Πρόκειται ασφαλώς για μια αναχρονιστική, παράνομη και απολύτως παράλογη απόφαση, για όσους λόγους έχουν ήδη αναπτυχθεί, ταυτοχρόνως όμως ενδεικτική της συνολικής στρέβλωσης και αντιδραστικής νοοτροπίας που επικρατούν δεκαετίες τώρα στα εκπαιδευτικά πράγματα.
Σε αντίθεση με αυτή τη ζοφερή εικόνα της ελληνικής τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, στην πρόσφατη πολύ αξιόλογη έκθεσή της η επιτροπή Πισσαρίδη προτείνει μεταξύ άλλων και κάποιες από τις απολύτως αναγκαίες για το μέλλον της χώρας μεταρρυθμίσεις στην ανώτατη εκπαίδευση, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν έχουν γίνει. Υπήρξαν αναντίρρητα από την παρούσα κυβέρνηση κάποιες θετικές αλλαγές (π.χ. η κατάργηση του ασύλου, τα ξενόγλωσσα προπτυχιακά προγράμματα στα ΑΕΙ, ο νόμος για την ιδιωτική εκπαίδευση κ.ά.).
Τι όμως θα συνιστούσε μεγάλη μεταρρύθμιση;
Μεγάλη μεταρρύθμιση, λ.χ., θα ήταν να επιτραπεί στα ελληνικά πανεπιστήμια να παρέχουν από απόσταση εκπαίδευση αν όχι σε προπτυχιακό -γιατί όχι;- τουλάχιστον σε μεταπτυχιακό επίπεδο (ξενόγλωσσα ή στα ελληνικά). Σήμερα, μόνο στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο (ΕΑΠ) επιτρέπεται μονοπωλιακά να προσφέρει από απόσταση προγράμματα σπουδών. Γιατί να μη δοθεί και στα άλλα δημόσια πανεπιστήμια της χώρας αυτή η δυνατότητα, ώστε να είναι σε θέση να ανταγωνιστούν επί ίσοις όροις τα ξένα πανεπιστήμια -κυρίως τα κυπριακά και τα βρετανικά- που σαρώνουν στην από απόσταση εκπαίδευση και προσελκύουν χιλιάδες Ελληνες φοιτητές; Γιατί η Ελλάδα να χάνει ετησίως εκατοντάδες εκατομμυρίων ευρώ επιδοτώντας εμμέσως τα πανεπιστήμια άλλων χωρών και ταυτοχρόνως γιατί να μην έχουμε εμείς ως χώρα τη δυνατότητα να προσελκύσουμε χιλιάδες ξένους φοιτητές σε ξενόγλωσσα από απόσταση προγράμματα των δικών μας πανεπιστημίων; Θα επιτυγχάναμε έτσι με ελάχιστο κόστος και θηριώδες όφελος μιας πρώτης τάξεως διεθνοποίηση των ελληνικών πανεπιστημίων.
- Είναι όμως σε θέση τα ελληνικά ΑΕΙ να προσφέρουν από απόσταση εκπαίδευση; Μα το απέδειξαν και με το παραπάνω σε όλη τη διάρκεια της πανδημίας, όπου τα πανεπιστήμιά μας ανταποκρίθηκαν με τον καλύτερο τρόπο στις έκτακτες αυτές περιστάσεις. Γιατί η από απόσταση εκπαίδευση να θεωρείται συμπληρωματική και όχι βασική και κανονική εκπαίδευση στη νέα ψηφιακή εποχή και στην τέταρτη βιομηχανική επανάσταση, είναι ένα ερώτημα που πρέπει να απαντήσουν οι έχοντες νομοθετική πρωτοβουλία. Υπό κανονικές και όχι έκτακτες συνθήκες, άλλωστε, ο νόμος Γαβρόγλου επέτρεψε στα ΑΕΙ να παρέχουν από απόσταση μεταπτυχιακή εκπαίδευση στο 35% των προγραμμάτων τους. Γιατί στο 35% και όχι στο 100%, ένας Θεός ξέρει.
Λογική εξήγηση σε αυτή την «εγκληματική» για τη χώρα παράλειψη δεν υπάρχει.
Μια άλλη μεταρρύθμιση στον χώρο της ανώτατης εκπαίδευσης θα ήταν η απελευθέρωση των Ειδικών Λογαριασμών Κονδυλίων Ερευνας (ΕΛΚΕ) από τον ασφυκτικό έλεγχο του δημόσιου λογιστικού για χρήματα που δεν προέρχονται από κρατική χρηματοδότηση ή ΕΣΠΑ (όπως είναι οι πόροι από αναθέσεις ιδιωτικών επιχειρήσεων, ευρωπαϊκών προγραμμάτων, από συμβάσεις με Κέντρα Επιμόρφωσης και Διά Βίου Μάθησης - ΚΕΔΙΒΙΜ κ.ο.κ.). Η απελευθέρωση των ΕΛΚΕ θα έδινε τα απαραίτητα οικονομικά -κυρίως- κίνητρα στο εκπαιδευτικό προσωπικό των πανεπιστημίων να επιδιώξει το άνοιγμά τους στην αγορά και τη δυναμική συνεργασία τους με τις επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα.
Η δημιουργία οικονομικών κινήτρων στους καθηγητές των πανεπιστημίων μέσω της συνεργασίας με τον ιδιωτικό τομέα θα βελτίωνε σημαντικά την αξιοποίηση του παραγόμενου ερευνητικού υλικού για εμπορικούς σκοπούς και τη μεταφορά γνώσης και τεχνολογίας στην οικονομία, μακροπρόθεσμα ωστόσο θα οδηγούσε σε μια βαθιά και ριζική αλλαγή νοοτροπίας ολόκληρο το ελληνικό πανεπιστήμιο, το οποίο θα μπορούσε να μετασχηματιστεί από το σημερινό αρτηριοσκληρωτικό και συντηρητικό γραφειοκρατικό μόρφωμα σε ένα αυτόνομο από τον κρατικό έλεγχο δυναμικό οργανισμό έρευνας και παραγωγής γνώσης, συνδεδεμένο με την πραγματική ζωή, την εποχή του και τις εξελίξεις.
*Αναδημοσίευση από τον Φιλελεύθερο που κυκλοφόρησε στις 8 Αυγούστου.
