Την εκτίμησή του για το ντέρμπι των γερμανικών εκλογών, για το τι θα σημάνει επικράτηση του συνασπισμού με το όνομα «Τζαμάικα», υπό τον Λάσετ του CDU ή με το όνομα «Φανάρι» υπό τον Σολτς του SPD, αλλά και για το ενδεχόμενο το αποτέλεσμα να οδηγήσει τη χώρα σε αχαρτογράφητα εδάφη, καταθέτει στο Liberal ο διευθυντής ερευνών του γερμανικού think tank DIW, Αλέξανδρος Κρητικός. Ανεξαρτήτως νικητή, θεωρεί βέβαιο ότι η Γερμανία θα αποτραβηχτεί από το ευρωπαϊκό «τιμόνι» για κάποιο διάστημα, με τη θέση της Μέρκελ στην κεφαλή της Ευρώπης να παίρνει ο Μακρόν.
Στο σενάριο που επικρατήσει ο Αρμιν Λάσετ, ο συνομιλητής μας εκτιμά ότι η Γερμανία θα καταγράψει μια «υποχώρηση» σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, καθώς ο εκλεκτός του CDU δεν διαθέτει την απαραίτητη εμπειρία. Αν πάλι επικρατήσει ο Σόλτς, αφενός θα δούμε μια συνέχεια της εξωτερικής πολιτικής της Μέρκελ, αφετέρου όμως η Γερμανία θα σταθεί κάπως θετικότερα απέναντι στην πολιτική της ΕΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης, αλλά πάντα εναντίον της χαλάρωσης των δημοσιονομικών κανόνων.
Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη
Πώς διαμορφώνεται η εικόνα ένα 24ωρο πριν τις γερμανικές κάλπες;
Τα σενάρια παραπέμπουν σε «ντέρμπι» μεταξύ των σοσιαλδημοκρατών (SPD) και των χριστιανοδημοκρατών (CDU), παρ' ότι θεωρώ ότι στο τέλος θα επικρατήσουν οι χριστιανοδημοκράτες, έστω με μια πολύ μικρή διαφορά. Τα γκάλοπ δίνουν με μόλις 1% μπροστά τον Σολτς (SPD), ωστόσο τα πάντα είναι ανοικτά. Λίγες ώρες πριν ανοίξουν οι κάλπες, το SPD χάνει μια μονάδα και βρίσκεται στο 26%, ενώ CDU/CSU κερδίζουν μισή μονάδα και έχουν ανέβει στο 25%. Επίσης μια μονάδα έχουν κερδίσει οι Πράσινοι και ανεβαίνουν στο 16%, ενώ ακολουθούν οι Φιλελεύθεροι (FDP) ΜΕ 10,5%, η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) με 10% και η Αριστερά, καθηλωμένη στο 5%, καταγράφοντας απώλεια. Εκτιμώ ότι ο Λάσετ θα επικρατήσει. Δύσκολα το CDU θα πέσει κάτω του 27%.
Πού αποδίδετε αυτήν την εκτίμηση;
Η αιτία είναι ότι αυτοί που ψηφίζουν χριστιανοδημοκράτες είναι πιο σταθεροί στις επιλογές τους. Εκείνοι δηλαδή που προ 4ετίας ψήφισαν τη Μέρκελ και σήμερα γκρινιάζουν για την επιλογή Λάσετ ως διαδόχου της, μπροστά στην κάλπη θα δουν μόνο το όνομα CDU. Από εκεί και πέρα, είναι αρκετά σίγουρο ότι θα έχουμε ένα συνασπισμό με τρία κόμματα, καθώς δεν φαντάζομαι ότι θα συνεχιστεί η συμμαχία των δύο μεγάλων. Το ερώτημα είναι θα δούμε κυβέρνηση «Τζαμάικα», «Φανάρι» ή «Κένυα». Κυβέρνηση «Τζαμάικα» σημαίνει συνασπισμός CDU, Πρασίνων και FDP. , Κυβέρνηση «Φανάρι» σημαίνει συμμαχία SPD, Πρασίνων και FDP. Και κυβέρνηση «Κένυα» σημαίνει συμμαχία SPD, CDU, Πρασίνων. Τα δύο πρώτα σενάρια, δηλαδή μια κυβέρνηση «Τζαμάικα», με Λάσετ (CDU), Μπέρμποκ (Πράσινοι) και Λίντνερ (FDP) ή μια κυβέρνηση «Φανάρι» με Σολτς (SPD), Μπέρμποκ (Πράσινοι) και Λίντνερ (FDP), είναι τα πιθανότερα.
Ανάλογα με τα δύο αυτά σενάρια πως εκτιμάτε ότι διαμορφώνεται η πολιτική της νέας κυβέρνησης σε βασικούς τομείς, όπως κλιματική κρίση, οικονομία, εξωτερική πολιτική;
Καταρχήν, όποιο και από τα δυο σενάρια επικρατήσει, η συμμαχία στη νέα κυβέρνηση Πρασίνων και FDP εγείρει ερωτήματα κατά πόσο μπορούν να συνυπάρξουν οι θέσεις υπέρ της κλιματικής αλλαγής με εκείνες για την οικονομία, την ψηφιοποίηση και την 4η βιομηχανική επανάσταση. Σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, Από εκεί και πέρα, εφόσον επικρατήσει ο Λάσετ, η Γερμανία θα καταγράψει μια «υποχώρηση» σε επίπεδο εξωτερικής πολιτικής, καθώς ο εκλεκτός του CDU δεν διαθέτει την απαραίτητη εμπειρία. Αν πάλι επικρατήσει ο Σόλτς, αφενός θα δούμε μια συνέχεια της εξωτερικής πολιτικής της Μέρκελ, αφετέρου όμως η Γερμανία θα σταθεί θετικότερα απέναντι στην πολιτική της ΕΕ για το Ταμείο Ανάκαμψης. Ως υπουργός Οικονομικών στην κυβέρνηση Μέρκελ το έχει υποστηρίξει τα μέγιστα απέναντι σε όσους αντιδρούν. Αντίθετα, ο Λάσετ παραμένει πολύ πιο συντηρητικός απέναντι σε μια τέτοια ιδέα. Υπό αυτή την έννοια, τον ευρωπαϊκό Νότο θα τον συνέφερε μια επικράτηση του Ολαφ Σολτς και ο σχηματισμός μιας κυβέρνησης με επικεφαλής το SPD. Τούτο φυσικά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να ελπίζει σε στήριξη από τη Γερμανία στο αίτημα για χαλάρωση των δημοσιονομικών κανόνων. Αμφότεροι είναι εναντίον. Πολλα φυσικά θα εξαρτηθούν από τους συμμάχους με τους οποίους θα σχηματίσουν κυβέρνηση και τις πιέσεις που θα τους ασκήσουν.
Ποια ζητήματα κυριάρχησαν στην προεκλογική ατζέντα;
Καταρχήν, σε αυτές τις εκλογές, τα ευρωπαϊκά ζητήματα δεν βρίσκονται στην προεκλογική ατζέντα, δεν διαδραματίζουν κανένα ρόλο στον προεκλογικό αγώνα. Τρία βασικά θέματα κυριαρχούν, η κλιματική αλλαγή, η ψηφιοποίηση της γερμανικής οικονομίας και ζητήματα, όπως ο κατώτατος μισθός. Το προσφυγικό-μεταναστευτικό δεν το αγγίζει κανείς. Είναι θέμα που γνωρίζουν ότι αν ασχοληθούν με αυτό, όλοι θα χάσουν, παρ' ότι αποτελεί κοινή παραδοχή ότι για να διατηρηθεί το σημερινό επίπεδο των συντάξεων και της γερμανικής οικονομίας στα σημερινά επίπεδα, απαιτείται η εισαγωγή 400.000 εργατικού δυναμικού ετησίως. Αλλά φοβούνται ότι άπαξ και ανοίξει ως θέμα το μεταναστευτικό, θα δώσουν έδαφος στην ακροδεξιά (AfD) της Βάιντελ.
Τι σηματοδοτεί το τέλος της εποχής Μέρκελ για Ευρώπη και για Ελλάδα;
Τη θέση της Μέρκελ στην κεφαλή της Ευρώπης θα πάρει ο Μακρόν. Όποια κι αν είναι η σύνθεση της νέας γερμανικής κυβέρνησης, είτε νικητής είναι το CDU, είτε το SPD. Η Γερμανία θα αποτραβηχτεί από το ευρωπαϊκό «τιμόνι» για κάποιο διάστημα. Πολλώ δε μάλλον όταν οι ζυμώσεις για το σχηματισμό κυβέρνησης μπορεί να πάρουν μήνες. Είναι πολύ πιθανό να μην έχει καταφέρει να σχηματιστεί μέχρι τα τέλη του 2021. Κυκλοφορεί μεταξύ αστείου και σοβαρού, ότι θα είναι και πάλι η Μέρκελ αυτή που θα διαβάσει το πρωτοχρονιάτικο μήνυμα. Κάποιοι μάλιστα αναρωτιόνται αστειευόμενοι, κατά πόσο θα συμβεί το ίδιο και την πρωτοχρονιά του 2023.
Κοιτάξτε, αυτή τη στιγμή η Γερμανία είναι πολύ απασχολημένη με τον εαυτό της για να ασχοληθεί με οτιδήποτε άλλο, αφήνοντας μεγάλο χώρο στον πρόεδρο Μακρόν. Δεν είναι τυχαίο ότι παρά το σάλο που προκάλεσε η συμφωνία AUCUS δεν ακούσαμε καμία ουσιαστική παρέμβαση από τη γερμανική κυβέρνηση. Εκτιμώ ότι η «αποχή» από τα διεθνή δρώμενα θα συνεχιστεί για καιρό.
Σε κάθε περίπτωση, η αποχώρηση της Αν.Μέρκελ από τα πράγματα, ακριβώς επειδή δεν καλύπτεται όποιος και αν είναι ο αντικαταστάτης της, φέρνει ακόμη πιο κοντά την αντικατάστασή της από τον Εμ.Μακρόν ως τον de facto ηγέτη της Ευρώπης. Πολλώ δε μάλλον που την προεδρία της ΕΕ αναλαμβάνει η Γαλλία. Βέβαια, μην ξεχνάτε τον ευρωπαϊκό Βορρά, τις σκανδιναβικές χώρες και την Ολλανδία που θα επιμείνουν στις σκληρές τους θέσεις.
