Της Μαρίας Χούκλη
«Προπαντός, όχι ζήλο» ήταν μία από τις διάσημες συμβουλές που άφησε πίσω του ο Ταλλεϋράνδος, τον οποίο θαύμαζε και υπολόγιζε ο πανούργος Μέττερνιχ.
Ο Γάλλος grand maitre της πολιτικής προέτρεπε όσους επιθυμούσαν να γίνουν καλοί διπλωμάτες, να μην εμπιστεύονται τις πρώτες αυθόρμητες αντιδράσεις τους, γιατί σχεδόν πάντοτε είναι λάθος.
Βεβαίως, στην εποχή του δεν υπήρχε twitter. Οπότε ακόμη κι αν παρέβλεπε κάποιος τη συμβουλή του, φλυαρώντας άστοχα, η λάθος φράση, το λάθος σχόλιο, θα μπορούσαν να περάσουν απαρατήρητα, χωρίς να προκαλέσουν θόρυβο. Άλλωστε verba volant.
Τώρα όμως, που τα social media έχουν μετατραπεί σε βασικό εργαλείο ηγετών και παραγόντων άσκησης πολιτικής, προκειμένου να προσεγγίσουν μεγάλα ακροατήρια και να στείλουν μηνύματα σε αμέτρητους αποδέκτες, τώρα πια scripta manent.
Η ταχύτητα με την οποία εξελίσσεται η τεχνολογία, πρώτα δημιουργεί τη νέα κατάσταση και μετά βρίσκεται ο όρος για να την περιγράψει.
Ζούμε πλέον στα χρόνια της twiplomacy. Πολύ σύντομα η λέξη θα καταχωριστεί στα επίσημα λεξικά.
Επομένως, ο Αλέξης Τσίπρας δεν έκανε τίποτε περισσότερο απ ό,τι κάνουν καθημερινά ομόλογοί του, Πρόεδροι κρατών, θρησκευτικοί ηγέτες, κορυφαίοι διπλωμάτες. Ούτε είναι ο πρώτος πολιτικός που σπεύδει να διαγράψει ένα ηλεκτρονικό μήνυμα του κατόπιν αντιδράσεων (θα έχει πάντως ενδιαφέρον να μάθουμε το σκεπτικό της απάλειψης μόνο του αγγλικού κειμένου, λες και η διατήρησή του στα ελληνικά δεν έχει την ίδια σημασία).
Τον Ιανουάριο του 2014, ο Ιρανός Πρόεδρος, Χασάν Ρουχανί, αναφερόμενος στην ενδιάμεση συμφωνία με τη Δύση για το πυρηνικό του πρόγραμμα, ανέβασε στον προσωπικό λογαριασμό του στο twitter το εξής μήνυμα: «Ο πλανήτης έχει παραδοθεί στην επιθυμία του ιρανικού έθνους».
Το tweet προφανώς προκάλεσε μεγάλη αίσθηση και αντιδράσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες. Λίγο αργότερα, κατέβηκε από τον ιστότοπο και καταχωνιάστηκε στο deep web. Όμως, ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου δέχθηκε βροχή ερωτημάτων από τους δημοσιογράφους για την «ταπεινωτική» φράση του Ιρανού ηγέτη. Πώς την σχολιάζει η Αμερικανική Προεδρία. Η απάντηση που έδωσε τότε ο Υπεύθυνος Επικοινωνίας, ήταν κυνική, αλλά απλή. Δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη για τους ανθρώπους του Τύπου το μήνυμα Ρουχανί, γιατί απευθύνεται στους σκληροπυρηνικούς της χώρας του που ήταν αντίθετοι σε συμφωνία με τη Δύση για τα πυρηνικά.
«Δεν έχει σημασία τί λέει ο Ιρανός Πρόεδρος, έχει σημασία τί κάνει», είπε με νόημα ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου. Σημασία λοιπόν έχει να δούμε πίσω από την πρωθυπουργική tweet-ολογία, τί χάσαμε και τί κερδίσαμε στις Βρυξέλλες με την αναθέρμανση των σχέσεων Ε.Ε.-Τουρκίας.
Σημασία έχει όχι τί είπαμε- αν «την είπαμε» στο γείτονα- αλλά τί κάναμε για να πολλαπλασιάσουμε τα δικά μας οφέλη από τις αποφάσεις που επειγόντως πήρε η Σύνοδος Κορυφής, στην προσπάθειά της να ανακόψει τα προσφυγικά ρεύματα.
Σημασία έχει τί δεν κάναμε για να υιοθετηθούν περισσότερες ασφαλιστικές δικλίδες που θα δεσμεύουν την Άγκυρα, ώστε να μην περιπαίζει σαν κοινός εκβιαστής, την Ε.Ε. Φαίνεται πως είναι αργά.
Ο Νταβούτογλου έφυγε από τις Βρυξέλλες περιχαρής με όσα απέσπασε και η μιάμιση γραμμή που ανάρτησε (ανάρτησαν οι συνεργάτες του) στο twitter για να απαντήσει στον Αλέξη Τσίπρα, απέπνεε την υπεροψία του ισχυρού απέναντι στον αδύναμο, την συγκαταβατική νουθεσία του πεπειραμένου στον λιγότερο έμπειρο.
Και μιας και καταπιαστήκαμε με τη διπλωματία και τον διπλωματικό τρόπο εκφοράς μιας σκέψης, ας κρατήσουμε τον ορισμό που έδινε ο Τσώρτσιλ. Διπλωματία είναι η τέχνη να λες στους ανθρώπους να πάνε στο διάβολο με τέτοιο τρόπο, ώστε να ρωτούν τη διεύθυνση.
