Του Αλέξανδρου Μαλλιά, Πρέσβη επί τιμή
Με προσοχή διαβάζουμε τις δηλώσεις του νέου πρωθυπουργού της γειτονικής μας Τουρκίας, κ. Binali Yildirim.
Προσέχοντας πάντοτε τα ευκόλως εννοούμενα και τα δυσχερώς αποκρυπτομένα υπονοούμενα που μας αφορούν. Γενικώς και ειδικώς.
Ο νέος πρωθυπουργός της Τουρκίας μίλησε στις 23 Μαΐου ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κυβερνώντος, ήδη επί μια δωδεκαετία την Τουρκία, Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).
Έσπευσε δε αμέσως να λάβει αποστάσεις –έτσι τουλάχιστον το ερμηνεύω και σίγουρα δεν είμαι ο μόνος– από τη νεο-οθωμανική κλπ, κλπ εξωτερική πολιτική που υλοποίησε ο προκάτοχός του. Στην αρχή σαν καθηγητής, εν συνεχεία σαν διανοούμενος - στρατηγιστής –«Κίσσιντζερ της Τουρκίας» τον αποκαλούσε όταν ήμουν στην Ουάσιγκτον η έγκριτη και πρότυπο δημοσιογραφίας «Ουάσιγκτον Ποστ»– υπουργός Εξωτερικών και τέλος πρωθυπουργός. Ο κ. Αχμέτ Νταβούτογλου.
Διαβάστηκε και διαβάζεται τόσο πολύ στην Ελλάδα, ώστε μου ήταν συχνά δύσκολο να μιλήσω για οποιοδήποτε ζήτημα / πρόβλημα των Βαλκανίων χωρίς κάποιος στο τραπέζι να μην με πυροβολήσει. Υπενθυμίζοντάς μου το Δόγμα Νταβούτογλου.
Ναι, δέχομαι, αποδέχομαι και παραδέχομαι τον πνευματικό πατέρα του δόγματος καθηγητή - στρατηγιστή Αχμέτ Νταβούτογλου, ο οποίος έκανε λόγο για τη θεωρία των «μηδενικών προβλημάτων» της Τουρκίας με τους γείτονές της. Όμως, το δόγμα αυτό στην πράξη ουδείς άλλος θα μπορούσε να ανατρέψει / υποσκάψει / υπονομεύσει στον βαθμό που το πέτυχε ο υπουργός και πρωθυπουργός Νταβούτογλου. Αυτό το πιστώνεται. Σήμερα αυτό του χρεώνει ο αντικαταστάτης του.
Άραγε το αποτέλεσμα, η διαπίστωση μιας πραγματικής κατάστασης «μηδενικών φίλων» με τους γείτονές της, με εξαίρεση ίσως της Βουλγαρίας και της Ελλάδος σύμφωνα με προηγούμενες δηλώσεις του ίδιου του κ. Νταβούτογλου, ήταν αποτέλεσμα της λάθος εφαρμογής μιας σωστής συνταγής;
Ήταν δική του απόφαση και επιλογή; Ήταν μόνο η δική του πολιτική; Δεν ξέρω τη στιγμή αυτή πώς λέγεται και γράφεται στην τουρκική γλώσσα το γνωστό «δρυός πεσούσης π?ς ?νήρ ξυλεύεται». Αν και προσωπικά δυσκολεύομαι να πιστέψω ότι το «δέντρο» έπεσε. Ακόμη δε λιγότερο ότι άρχισε η ξύλευση.
Εύχομαι και ελπίζω οι πολιτικοί μας ταγοί και ηγέτες να έχουν ήδη κάνει μια πρώτη προσπάθεια να αποκρυπτογραφήσουν τα βαθύτερα αίτια, καθώς και την αφορμή της αντικατάστασής του κ. Νταβούτογλου.
Σε κάθε περίπτωση μας αφορούν. Και μάλιστα άμεσα.
Τι μας λέγει όμως ο νέος πρωθυπουργός, κ Yildirim.
Κατ'' αρχήν, σημασία έχει ότι στην πρώτη του ομιλία στους βουλευτές του ΑΚΡ σημείωσε την ανάγκη ενίσχυσης της συνεργασίας με τους συμμάχους της, λέγοντας ότι «η Τουρκία έχει πολλά ανοικτά ζητήματα, των περιφερειακών συμπεριλαμβανομένων. Οι συγκρούσεις και τα προβλήματα που αφορούν στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στο Κυπριακό και στον Καύκασο ενισχύουν τη σημασία της Τουρκίας στη διεθνή σκηνή. Κυρίως λόγω της γεωγραφικής της θέσης στην περιοχή. Έχουμε επίγνωση του γεγονότος αυτού. Αυτό που θα κάνουμε είναι απλό. Θα αυξήσουμε τον αριθμό των συμμάχων μας και θα μειώσουμε τον αριθμό των εχθρών / αντιπάλων μας...».
Επίσης οι Τούρκοι αναλυτές υπογραμμίζουν σήμερα την αποστροφή του πρωθυπουργού Yildirim για τη Συρία: «...πρόκειται για ένα χωρίς σημασία και νόημα πόλεμο στον οποίο Μουσουλμάνοι σκοτώνουν Μουσουλμάνους...».
Θα ήταν σφάλμα και πρόωρο ένας διπλωμάτης να σπεύσει να βγάλει οριστικά συμπεράσματα από την ανάγνωση και ερμηνεία των πρώτων αυτών δηλώσεων του πρωθυπουργού της Τουρκίας.
Εξίσου όμως σφάλμα θα ήταν να μην προσπαθήσει να διερευνήσει τον λόγο που λέγονται και δημοσιοποιούνται ενώπιον μάλιστα ενός κομματικού ακροατηρίου. Τους βουλευτές του ΑΚΡ.
Οι πρώτες ερμηνείες των Τούρκων ειδικών συγκλίνουν στις εξής διαπιστώσεις:
- πρόκειται για προσπάθεια αποστασιοποίησης από την εξωτερική πολιτική Νταβούτογλου.
- σηματοδοτείται πολιτική επαναπροσέγγισης με Ιράκ και αποκατάστασης των σχέσεων με το Ισραήλ και την Αίγυπτο. Ορισμένοι κάνουν λόγο και για τη Ρωσία.
Δεν αποκλείεται να έχουν έτσι τα πράγματα, Να ριψοκινδυνεύσω και μια άλλη ερμηνεία;
Με την έμμεση επίρριψη ευθυνών στον κ. Αχμέτ Νταβούτογλου, επιχειρείται σε μια ιδιαίτερα λεπτή για την Τουρκία εσωτερική φάση αναπροσαρμογής του πολιτικού και πολιτειακού συστήματος να χρησιμοποιηθεί ως ο «αποδιοπομπαίος τράγος».
Όλοι γνωρίζουν τόσο στην Άγκυρα, όσο και εκτός των συνόρων της Τουρκίας ότι ο Πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν –ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα της «Αραβικής Άνοιξης»– ακολούθησε μια προσωπική, συναισθηματικά υπερφορτισμένη παρεμβατική πολιτική. Επέλεξε εκείνος τα «άλογα» του, κατά κανόνα λάθος.
Άκουσε περισσότερο τις δικές του εσωτερικές και εσωτεριστικές φωνές, τη φωνή της καρδιάς του, και σπάνια τη φωνή των διπλωματών του.
Τα αποτελέσματα των δικών του επιλογών είναι σήμερα ορατά για την Τουρκία του Ερντογάν από την Τύνιδα στην Τρίπολη, από το Κάιρο στη Δαμασκό και στο Αλέπι, από το Τελ-Αβίβ στη Ραμάλα. Γιατί να μην συμπεριλάβω επίσης τη Μόσχα, αλλά και την Ουάσιγκτον;
Αν στην πράξη επιβεβαιωθούν τα λόγια του πρωθυπουργού κ Yildirim, αυτό θα σημαίνει ότι, ναι, ο Πρόεδρος κ. Ερντογάν δείχνει τώρα να αντιλαμβάνεται τη ζημιά που έχει υποστεί η εικόνα της Τουρκίας κυρίως στην Ουάσιγκτον, στη Μόσχα και στη ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής –από την οποία σπεύδω να εξαιρέσω το Κατάρ και τη Σαουδική Αραβία– αποκλειστικά και μόνο λόγω των δικών του προσωπικών επιλογών.
Θα ήμουν όμως πολύ διστακτικός να στοιχημάτιζα τη στιγμή αυτή οτιδήποτε στην κατεύθυνση αυτή.
